H. G. Wells προς James Joyce: Το έργο σου είναι πιο συναρπαστικό στο να το γράφεις, από ότι είναι να το διαβάζεις!

 Ένα μικρό απόσπασμα από την επιστολή-χείμαρρο, ιδιαίτερα επικριτική, του διάσημου Άγγλου συγραφέα H.G. Wells προς τον επίσης διάσημο Ιρλανδό James Joyce μετά την ανάγνωση των έργων του:

Τώρα σχετικά με αυτό το λογοτεχνικό σου πείραμα. Είναι ένα σημαντικό πράγμα, επειδή είσαι ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος και έχεις στην στοιβαγμένη σου σύνθεση μια πολύ δυνατή ιδιοφυϊα στην έκφραση, που έχει ξεφύγει από κάθε πειθαρχία. Αλλά δεν νομίζω ότι οδηγεί πουθενά. Έχεις γυρίσει την πλάτη σου στον κοινό άνθρωπο-στις βασικές του ανάγκες και τον περιορισμένο του χρόνο και νοημοσύνη και έγινες περίπλοκος. Και ποιο είναι το αποτέλεσμα; Τεράστια αινίγματα. Τα τελευταία σου δύο έργα υπήρξαν πολύ πιο συναρπαστικά για να τα γράψεις, από ότι θα είναι ποτέ για να τα διαβάσεις. Πάρε μες σαν ένα τυπικό κοινό αναγνώστη. Παίρνω μεγάλη ευχαρίστηση από αυτή τη δουλειά; Όχι. Αισθάνομαι ότι αποκομίζω κάτι καινούργιο και κατατοπιστικό όπως όταν διαβάζω την απαίσια μετάφραση του Anrep στο κακογραμένο βιβλίο του Pavlov για τα εξηρτημένα αντανακλαστικά;  Όχι. Γι΄αυτό ρωτώ: Ποιος στο καλό είναι αυτός ο Joyce, που απαιτεί από μένα τόσες πολλές ώρες από τις λίγες χιλιάδες που μου απομένουν ακόμη να ζήσω, ώστε να μπορέσω να καταλάβω καλά τα καπρίτσια και τις φαντασιώσεις του και τις ερμηνευτικές του αναλαμπές; 

Αυτά όλα από τη δική μου σκοπιά. Ίσως εσύ έχεις δίκιο κι εγώ κάνω λάθος. Το έργο σου είναι ένα εξαιρετικό επίτευγμα και είμαι πρόθυμος να βγώ από το δρόμο μου προκειμένου να το διασώσω από καταστροφικές ή περιοριστικές παρεμβάσεις. Έχει τους πιστούς του και τους ακολούθους του. Ας τους αφήσουμε να το απολαμβάνουν. Για μένα είναι ένα αδιέξοδο. Σου στέλνω τις θερμότερες ευχές μου Joyce. Δεν μπορώ να σε παρακολουθήσω, όπως κι εσύ δεν μπορείς να παρακολουθήσεις εμένα. Αλλά ο κόσμος είναι φαρδύς και υπάρχει χώρος και για τους δυό μας για να κάνουμε λάθος.

Δικός σου

H. G. Wells