Πρόσφατα δημοσιεύτηκε μια πολύ σημαντική εργασία στο περιοδικό Nature (Noggle, S. et al. Nature 478, 70–75 (2011), κατά την οποία για πρώτη φορά μπόρεσε να γίνει παραγωγή ανθρώπινων πολυδύναμων βλαστοκυττάρων μετά εισαγωγή πυρήνα από κύτταρα δέρματος ενήλικα σε ωάρια. Τα βλαστοκύτταρα αυτά δεν είναι βέβαια κατάλληλα για "κλινική χρήση", μεταξύ των άλλων και επειδή έχουν ένα παρπάνω σετ γονιδίων από το φυσιολογικό (το γονιδίωμα του πυρήνα και επιπλέον εκείνο του ωαρίου). Θεωρείται, όμως, ότι αποτελεί σταθμό στη διαδικασία παραγωγής βλαστοκυττάρων από κύτταρα ενήλικα για μελλοντική κλινική χρήση.
Ο λόγος, όμως, που γράφω γι'αυτό δεν είναι η επιστημονική αξία του εγχειρήματος και μόνο. Το άρθρο εγκαινιάζει και μια άλλη τακτική. Συγκεκριμένα οι γυναίκες, που έδωσαν τα ωάριά τους πληρώθηκαν γι΄αυτό και συμμετέχουν ως συγγραφείς του άρθρου. Δηλαδή για πρώτη φορά αναγνωριζεται ότι η συμμετοχή σε μια εργασία με την προσφορά κυτταρικού υλικού έχει την ίδια σχεδόν αξία με την προσφορά των επιστημόνων, που σχεδίασαν την εργασία, έκαναν τα πειράματα και έγραψαν το άρθρο!
Θεωρώ ότι είναι μια πολύ σωστή τακτική, που αποδίδει δικαιοσύνη στους συμμετέχοντες σε πειραματικές εργασίες μη επιστήμονες. Τα όποια επιχειρήματα περί "οικονομικού κινήτρου" και άρα "μη ηθικού τρόπου επηρεασμού" αν το σκεφτεί κανείς ισχύουν και για τους επιστήμονες, οι οποίοι δεν αποκλείεται να έχουν ακόμη και οικονομικό όφελος από την εργασία, αλλά έχουν σίγουρα και άλλα οφέλη, στα οποία δεν συμμετέχουν οι μη επιστήμονες που δίδουν τα κύτταρά τους.
Είναι βέβαια αλήθεια ότι χωρίς τη συμβολή των επιστημόνων με τις ιδέες, το σχεδιασμό, την εκτέλεση των πειραμάτων και τη συγγραφή του άρθρου δεν θα υπήρχε η εργασία. Όπως ακριβώς δεν θα υπήρχε και χωρίς τη χορήγηση των ωαρίων.
