Του Ανδρέα Πετρουλάκη, απο το Protagon.gr
Για να είμαι ειλικρινής δεν εξεπλάγην καθόλου που ο Πάνος Καμμένος είναι υποστηρικτής του Τραμπ. Εξεπλάγην που δεν είναι ο Αλέξης Τσίπρας, τουλάχιστον σύμφωνα με τις προεκλογικές δηλώσεις του, γιατί μετά δεν ξαναμίλησε. Αν λοιπόν αφαιρέσεις το κέλυφος της αριστερής ρητορικής του Πρωθυπουργού, ο πυρήνας της σκέψης του, του λόγου και της ερμηνείας που διαθέτει για το σύγχρονο κόσμο ταυτίζεται με του νέου αμερικανού προέδρου.
Θα μπορούσε να πει κανείς συνοπτικά ότι η βάση της φιλοσοφίας αμφοτέρων είναι η υπεραπλούστευση μίας πραγματικότητας που εδώ και αιώνες είναι πολύ σύνθετη. Η κατασκευή δηλαδή ενός μανιχαϊστικού κόσμου που τον διέπουν απλές ρηχές αλήθειες, απλοί αθώοι φίλοι, απλοί μισητοί εχθροί , απλοί αντίθετοι πόλοι του καλού και του κακού, απλή αβασάνιστη ηθική, απλή αβαθής γνώση, απλές συντηρητικές παραδοσιακές αξίες. Και οι ανεύρεση εκείνων των λίγων απλών λέξεων που θα περιγράφουν αυτήν τη φαντασιακή πραγματικότητα ώστε να είναι κατανοητή από τους ανθρώπους που αποκαλούν εκείνοι απλούς, έναν μέσο όρο δηλαδή που δεν διαθέτει εξαιρετική αναλυτική ικανότητα και μόρφωση, είναι βουλιαγμένος σε φοβίες και στερεότυπα, είναι αυτοαναφορικός, συντηρητικός και εσωστρεφής και ζητά απελπισμένα απλές λύσεις σε προβλήματα που τον πνίγουν και εκείνοι τον πείθουν ότι δεν είναι περίπλοκα.
Του μιλούν δηλαδή τη γλώσσα που καταλαβαίνει και επιθυμεί να ακούσει και για αυτό τους εμπιστεύεται. Μία από τις συνεκτικές ουσίες αυτού του τμήματος του λαού είναι η θρησκεία και αυτό κανείς τους δεν το υποτιμά. Ο μεν Τραμπ δεν έχει κανένα κώλυμα να μιλά σαν φανατικός Ευαγγελιστής ο δε αριστερός Τσίπρας δανείζεται Θεό από τον Καμμένο και τον Ιερώνυμο. Αυτοί οι ηγέτες κερδίζουν γιατί το target group τους μπορεί να μην ηγείται της κοινωνίας αλλά στις συνθήκες που γέννησαν στη Δύση η οικονομική κρίση, οι μεταναστευτικές ροές και η τρομοκρατία, είναι η κρισιμότερη μάζα.
Ασφαλώς το μυστικό είναι να κολακέψεις αυτό το κομμάτι της κοινωνίας με όμορφες λέξεις χαμηλής διαφοροποίησης, έτσι που ο καθένας πρόθυμος μπορεί να χωρέσει μέσα (σοφός λαός, λαός με ψυχικό πλεόνασμα, beautiful people, great people), και από την άλλη να ομογενοποιήσεις και να δώσεις τερατώδη χαρακτηριστικά στους εχθρούς (νεοφιλελευθερισμός, τρόικα εσωτερικού, ξένοι, σύστημα, Διεθνείς Οργανισμοί). Για αυτό οι ηγέτες αυτού του είδους δεν ενδιαφέρονται ποτέ να ενώσουν το λαό τους –τους θρέφει ο διχασμός της υπεραπλούστευσης. Οι εχθροί και οι φίλοι πρέπει να είναι ευδιάκριτοι και στεγανοποιημένοι.
Επειδή η ζωή είναι πολύ πιο σύνθετη από το κατασκεύασμά τους, απαιτείται πάντα ένας ισχυρός μηχανισμός προπαγάνδας που θα της σβήσει τις ενδιάμεσες αποχρώσεις, δηλαδή της γέφυρες της συνεννόησης. Στις μέρες μας ο ευχερέστερος τρόπος είναι τα social media και δεν είναι τυχαίο που και οι δύο σημείωσαν πρωτοφανείς επιδόσεις στο πεδίο αυτό στο δρόμο τους προς την εξουσία. Τα ακάματα Συριζέικα τρολ και ο στρατός του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι συμπτώματα του ίδιου φαινομένου της αδίστακτης διαστρέβλωσης της πραγματικότητας, της εχθροπάθειας και της διαχείρισης φόβου. Και όταν το ψέμα τους συναντήσει μοιραία την πραγματικότητα δεν έχουν κανένα πρόβλημα να κάνουν μεταβολή και να συνεχίσουν απτόητοι (είχαμε αυταπάτες, alternative facts), γιατί πριν από όλα απαραίτητο εφόδιο για τέτοιου είδους καριέρα είναι το θράσος.
Αυτός ο ριζοσπαστικός επιθετικός λαϊκισμός που εξαπλώνεται στις ημέρες μας στην Ευρώπη και στην Αμερική έχει διαλυτική επήρεια στους οργανωμένους μεταπολεμικούς συλλογικούς θεσμούς της Δύσης και υποθάλπει την εσωστρεφή αναδίπλωση και τον απομονωτισμό. Όταν όμως αναδιπλώνεται και περιχαρακώνεται η Αμερική θα τη χάσει ο κόσμος. Όταν απομονώνεται και αυτοπεριθωριοποιείται η Ελλάδα θα χάσει τον κόσμο.
* Το άρθρο γράφτηκε τον Ιανουάριο του 2017, αλλά εξακολουθεί να είναι επίκαιρο. Ίσως μάλιστα όσο περνά ο καιρός ισχύει περισσότερο!
