Ένα πραγματικά κατπληκτικό βιβλίο, που εξετάζει αυτόν το άγνωστο, που είναι ο εαυτός μας, από μια καθαρά επιστημονική θωριά.
Μεγάλα ερωτήματα, όπως ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον και η εικόνα που έχουμε για τον κόσμο, η συνείδηση του εαυτού, ο τρόπος λήψης των αποφάσεων μας, η ύπαρξη ή όχι ελεύθερης βούλησης, αναπτύσσονται με πολλή μαεστρία και χαρακτηριστικά παραδείγματα, που κάνουν το βιβλίο, παρά το δύκολο θέμα του, εξαιρετικά εύληπτο.
Έχω διαβάσει αρκετά βιβλία πάνω σε τέτοια θέματα και θεωρώ ότι αυτό είναι το καλύτερο.
Ιδιαίτερα καλό είναι το κεφάλαιο, στο οποίο ο συγγραφέας αναπτύσσει το θέμα της ελεύθερης βούλησης, η οποία για τον ίδιο είναι μια αυταπάτη, και τις συνέπειες που έχει αυτή η παραδοχή, κυρίως σε ότι αφορά την τιμωρία αυτών που παραβαίνουν τον νόμο. Αμφισβητεί την έννοια της "ευθύνης" για τα εγκλήματα, όπως την ορίζουμε σήμερα, την οποία θεωρεί κενή έννοια και προβάλλει την έννοια της σωστής αντιμετώπισης του εγκληματία με βάση την δυνατότητα διόρθωσης της συμπεριφοράς. Δεν ισχυρίζεται ότι οι εγκληματίες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθεροι, αλλά πιστεύει ότι η ποινή δεν πρέπει να έχει το νόημα της εκδίκησης, αλλά να στηρίζεται στην εκτίμηση της πιθανότητας υποτροπής. Θεωρεί ότι μετά από κάποια χρόνια η απονομή δικαιοσύνης θα βασίζεται σε πολύ διαφορετικά κριτήρια, από ότι σήμερα., καθώς η γραμμή ανάμεσα στις διαταραχές που σήμερα είναι δεκτές ως ελαφρυντικά (πχ έγκλημα πάθους, διανοητική ασθένεια κλπ) θα μετακινείται συνέχεια και θα περιλαμβάνει ολοένα και περισσότερες έννοιες, που σήμερα δεν είναι καν γνωστές.
Τέλος δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία πολλών επιστημόνων, οι οποίοι θεωρούν ότι είμαστε πολύ κοντά να κατανοήσουμε τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Με ένα πετυχημένο παράδειγμα παρομοιάζει τη γνώση μας για τη λειτουργία του εγκεφάλου με εκείνη του μέλους μιας απονωμένης άγριας φυλής της Αφρικής, που βρίσκει στην άμμο ένα ραδιόφωνο και παίζοντας με τα σύρματα, διαπιστώνει ότι για να λειτουργήσει αρκεί όλα τα σύρματα να είναι ενωμένα και στη σωστή θέση. Η θεωρία του είναι εξαιρετικά απλή και όλοι οι άνθρωποι της φυλής είναι έτοιμοι να τη δεχτούν. Κανείς τους δεν έχει ακούσει για πομπούς εκπομπής ραδιοφωνικών κυμάτων, για ηλεκτρομαγνητικά κύματα και για την ταχύτητα του φωτός, άρα δεν έχουν λόγους να αμφισβητούν την ορθότητα της θεωρίας των σωστά συνδεδεμένων συρμάτων.
"Εάν ο εγκέφαλός μας ήταν τόσο απλός ώστε να είναι κατανοητός, δεν θα είμασταν αρκετά έξυπνοι για να τον καταλάβουμε", καταλήγει ο συγγραφέας.
Ο David Eagleman (γενν. 1971) είναι νευροεπιστήμων και συγγραφέας και εργάζεται στο Baylor College of Medicine στο Houston του Texas.
