`Οδυσσέας Ελύτης: Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά (απόσπασμα)

ΤΩΡΑ ΟΙ ΤΡΙΛΙΕΣ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ που άκουγα τα ξημερώματα πρέπει να 'χουν φτάσει μακριά, να τρέχουν μια δω μια κει και να συρράπτουν τα κομματάκια της πραγματικότητας, τέτοιας που την εκαταντήσαμε. Να μπορούν οι θεοί να διαβάσουν τι γίνεται δω πέρα. Στα πλαϊνα μου τραπέζια οι ντόπιοι αυτοί έχουνε πέσει με τα μούτρα στις εφημερίδες που μόλις έφερε το μεσημεριανό αεροπλάνο. Μυστήριοι άνθρωποι. Τους ξέρω χρόνια, τους παρακολουθώ, τους μελετώ σαν να 'τανε πειραματόζωα. Στις κοινωνικές τους σχέσεις, τις οικογενειακές αλλά και τις έπαγγελματικές, συμπεριφέρονται με μιαν ευθύτητα και μια ψυχική εύγένεια που μαρτυρούν κοιτάσματα χρυσού στο προγονικό τους υπέδαφος.

Η κρίση τους είναι καθαρό μαχαίρι. Κόβει τα πράγματα σε καλά και κακά, μαύρα και άσπρα, όπως μας τα 'μαθε η μάνα μας. Έτσι όμως κι έμπλακούν στα συνθήματα που τους προσφέρουν με τον δικό τους, δόλιο τρόπο οι πολιτικές παρατάξεις, η καθαροσύνη αυτή χάνεται. Και τα μεν και τα δε είναι όλα καλά εάν βρίσκονται από το μέρος μας και όλα κακά εάν βρίσκονται από το άλλο. Δεν υπάρχει τρόπος να χωριστούν αλλιώς. Ούτε κανείς βιοχημικος η όφθαλμολόγος θα μπορούσε να μας εξηγήσει πως γίνεται τόσο ετερόκλητα πράγματα ν' αποκτούν έξαφνα το ίδιο χρώμα και να θολώνουν το ίδιο μυαλό. Και το ωραίο είναι ότι σε τελικήν ανάλυση, τη νύφη την πληρώνεις εσύ, που βρίσκεσαι απ' τους απ' έξω. Δέν τολμάς να τραβήξεις μιαν άπο τις αξίες που πιστεύεις ότι ικανοποιούν την εθνική σου φιλαυτία, και βλέπεις να βγαίνουν μαζί της ενα σωρό άνθρωποι των χρηματιστηρίων, που ανεβοκατεβαίνουν στην κόλαση όπως στο σπίτι τους. Δεν κοτάς ν' άγγίξεις μιαν απο τις αξίες που ικανοποιούν τα αισθήματά σου για κοινωνική δικαιοσύνη, και βρίσκεσαι να «κάνεις πορεία» μ' έναν συρφετό άνθρώπων που δεν έχουν δική τους σκέψη αλλά την περιμένουν από τον καθοδηγητή τους.

Έτσι όμως η ψυχή μας υποχρεώνεται να κυλήσει πάνω σε δύο γραμμές που αδυνατουμε να παραλληλίσουμε. Ο εκτροχιασμός είναι αναπόφευκτος. Θεέ μου! Κι εγώ που ονειρευόμουν να παραλληλιστούν άλλου είδους γραμμές, κι απέβλεπα στις συντεταγμένες του γυμνού σώματος και της δικαιοσύνης, της άλκης και της ιερότητας, του παρθενικού και του ηδυπαθούς! Που ζητούσα να καθαγιασθούν πρώτα μέσα στο άδυτον του κάθε ιδιώτη τα «κοινα», και έτσι μόνον να γίνουν κανόνες ζωής για όλους, με το ίδιο ήθος και την ίδια δύναμη.

Ουτοπία; Μπορει, γιατί οχι; μια εκδοχή ανάμεσα στις άλλες είναι κι αυτή, μόνο που έχει λιγότερες πιθανότητες. Κι ύστερα κακολογούν τους ποιητές ότι δεν έχουν τη δυναμη ν'

αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα, μόνον κάθονται και ρεμβάζουν. Καλά κάνουν. Να βάζεις με το νού σου αβρά πράγματα, και μάλιστα να τα βλέπεις απ' την ανάποδη, χρειάζεται να 'σαι σκληρός. Η μήπως αδιάφορη και σκληρή δε δείχνει πάντα να είναι μέσα στις συμφορές μας η φύση; Μα είναι; 'Η ζητάει τ' άδύνατα; Να εκπληρώσει τον προορισμό της, χωρίς ν' αφεθεί να κλονιστεί από το χτυποκάρδι μας; Αυτό είναι. Το 'νιωσα δυνατά στον πόλεμο, πάνω στην υποχώρηση του '41, μέσα στο φούντωμα της άνοιξης, όταν έδινα βουτιά στα ριζά τών ολάνθιστων σύδεντρων για να καλυφθώ από τα γερμανικά στούκας. Με το μάγουλο στο υγρό χώμα ζητούσα βοήθεια, συμπόνια, προστασία να μού ψιθυρίσουν αυτά τα μπουμπουκιασμένα κλωνιά έναν παρήγορο λόγο. Τίποτε. Το μόνο που ζητουσαν ήταν να μού υποβάλουν το «αιώνιο» που είχαν ταχθεί ν' άντιπροσωπεύουν. Έτσι ο ποιητής. Σκληρός. Και να ζητάει τ' αδύνατα.

Ω να μπορούσανε, λέει και τα οργανωμένα κράτη να διαμορφώσουν μια δημόσια ζωή με νόμους σαν αυτούς που διέπουν το άτομο. Να επιφοιτούσε στα κοινά η ψυχή, και μια διαταγή του υπουργείου Υγείας να ξαπόστελνε στα εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων όλες τις πενταροδεκάρες τών συμφερόντων, για να βγουν έστω και λίγα γραμμάρια ομορφιάς. Να έπαιρνε πότε πότε η συνεδρίαση του Κοινοβουλίου τις προεκτάσεις που παίρνει ενα δάκρυ οταν διαθλά τις αθλιότητες όλες κι απομένει να λάμπει σαν μονόπετρο. Κοντολογίς, να μπορούσαν και τη σημασία των λαών να τη μετράνε όχι από το πόσα κεφάλια διαθέτουνε για μακέλεμα, όπως συμβαίνει στις μέρες μας, αλλά άπ' το πόση ευγένεια παράγουν, ακόμη και κάτω από τις πιο δυσμενείς και βάναυσες συνθήκες, όπως ο δικός μας ο λαός στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όπου το παραμικρό κεντητό πουκάμισο, το πιο φτηνό βαρκάκι το πιό ταπεινό εκκλησάκι, το τέμπλο, το κιούπι το χράμι όλα τους αποπνέανε μιαν αρχοντιά κατά τι ανώτερη των Λουδοβίκων. Τί σταμάτησε αυτά τα κινήματα ψυχής που αξιώθηκαν κι έφτασαν ως τις κοινότητες; Ποιός καπάκωσε μια τέτοιου είδους αρετή, που μπορούσε μια μέρα να μας οδηγήσει σ'ενα ιδιότυπο, κομμένο στα μέτρα της χώρας πολίτευμα; Όπου το κοινόν αίσθημα να συμπίπτει με κείνο τών αρίστων. Τι έγινε η φύση που μαντεύουμε αλλά δεν τη βλέπουμε; ο αέρας που ακούμε αλλά δεν τόν εισπνέουμε;

Κουράστηκα να τα λέω. Θα 'θελα να μην είχα πια τίποτα να πώ, αλλά πως, που νιώθω να 'μαι ακόμη γεμάτος, φορτωμένος με τόνους ανέμων, τσουβάλια Ιουλίων, καλαθούνες ανθέων... τα μώβ ξεχειλίζουν. Τα σκούρα μού κόβουν τους αγκώνες. Πολλά γαιώδη μουλιάζουν τα ρούχα μου. Άλλα, ελαφρότερα, γίνονται στοές, ρόπτρα, γεφυράκια, τρούλοι. Ανάγκη να ξεφορτώσω. Πως όμως, που αυτά πλέον έγιναν στοιχεία του οργανισμού μου; Έτσι και τ' άδειάσω, έσβησα.

Η εποχή των τριαντάφυλλων

Στον κήπο μας είναι η εποχή των τριαντάφυλλων, όλων των μεγεθών και των χρωμάτων.Ένα μικρό δείγμα....

Ποίηση

Ο  Π Λ Η Θ Υ Ν Τ Ι Κ Ο Σ  Α Ρ Ι Θ Μ Ο Σ

της Κικής Δημουλά

Ο έρωτας,

όνομα ουσιαστικόν,

πολύ ουσιαστικόν,

ενικού αριθμού,

γένους ούτε θηλυκού, ούτε αρσενικού,

γένους ανυπεράσπιστου.

Πληθυντικός αριθμός

οι ανυπεράσπιστοι έρωτες.

Ο φόβος,

όνομα ουσιαστικόν

στην αρχή ενικός αριθμός

και μετά πληθυντικός

οι φόβοι.

Οι φόβοι

για όλα από δω και πέρα.

Η μνήμη,

κύριο όνομα των θλίψεων,

ενικού αριθμού

μόνον ενικού αριθμού

και άκλιτη.

Η νύχτα,

Όνομα ουσιαστικόν,

Γένους θηλυκού,

Ενικός αριθμός.

Πληθυντικός αριθμός

Οι νύχτες.

Οι νύχτες από δω και πέρα.

Από την ιστοσελίδα Popaganda

Μουσική Πρόταση: Mercedes Sosa Maria va

Τα εγγόνια και πάλι...

Ποίηση

DROWN

by Bianca Stewart

Last time we went swimming

The sea stood up and hugged you

As though you were responsible

For keeping it blue.

Κηποχρώματα του δειλινού...

Διαβάζοντας....

Κάθε προσπάθεια να μιλήσουμε για πράγματα που αγαπάμε είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.

Λόγια του Γάλλου φιλόσοσφου Roland Barthes  από το βιβλίο του Italo Calvino. “Why Read the Classics?”

Στο μυθιστόρημα έχουμε το μεγάλο προνόμιο να παρατηρούμε το πως οι άνθρωποι φαντασιώνονται τον εαυτό τους-πως κατασκευάζουν τον εαυτό τους μέσα από μύθους και φαντασίες και μετά διαλέγουν να καταστείλουν ή να ξεχάσουν αυτό το στοιχείο του εαυτού τους.

Από το βιβλίο του James Wood. “The Nearest Thing to Life.”

Ποίηση

In the Language

I cannot talk about the place I came from 

I do not want it to exist 

The way I knew it 

In the language of my captor

The keeper asks me why I 

Refuse him this 

I think to anyone who came from / The place I came from 

It would be obvious

but     / / I did not think my people 

Superior to other people    before 

The keeper's language has infected me 

I knew of     / / Few people

Beyond the people / I knew 

before and when I met new people

The first thing I assumed was 

they were just like me

Perhaps even relatives 

Who had before my birth been lost 

In the jungle or on the plain 

Or on the other side of the mountain

And so at first I thought the white men    / Were ghosts 

one spoke my language 

And said that he had spoken to my father 

I did not fear them

I thought they had been 

whitened by the sun    / Like bones    wandering 

I thought I could / Help them 

I thought they didn't

Know they were dead

Shane Mccrae

Shane McCrae is the author of four previous books of poetry: The Animal Too Big to Kill, Mule, Forgiveness Forgiveness, and Blood. He lives in Oberlin, Ohio.

Φουρτουνιασμένο Αιγαίο....

Εικόνες από το Μυλοπόταμο...

Χρόνια Πολλά σε όλους!

Χαρούμενες Μέρες του Πάσχα. Με τη νέα γενιά των Ζουμπαίων….

Καλή Ανάσταση!

Του Δημήτρη Χαντζόπουλου, από την Καθημερινή

Καμμένοι από το Άγιο Φως!

Ευτυχώς που σύμφωνα με τη σαφή δήλωση του συντρόφου Καμμένου θα υποδεχτούμε πάλι με τιμές αρχηγού κράτους το Άγιο Φως! 

Έ ρε έρμη αριστερά τι άλλο έχεις να υποστείς για να παραμείνεις στην εξουσία!

Διαβάζοντας

Η τραγωδία του ανθρώπου, που δεν ήταν φτιαγμένος για τραγωδία. Αυτή είναι η τραγωδία του ανθρώπου.

Οι άνθρωποι εκτιμούν την Ιστορία σαν κάτι αργόσυρτο, αλλά η Ιστορία είναι ένα πολύ ξαφνικό πράγμα.

Αποσπάσματα από το “American Pastoral” του Philip Roth.

Ποίηση

Β Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Κ Ο  Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α

του Δημήτρη Δασκαλόπουλου

Έχει μετέλθει πολλά επαγγέλματα.

Σε δύσκολες ώρες ιδιώτευσε

 ως μεσίτης πόθων και ως προξενητής

ανεκπλήρωτων ονείρων. Επιδόθηκε

στην εκμάθηση ξένων γλωσσών: της σιωπής,

των χρωμάτων, της αφής, της μουσικής,

των ψιθύρων. Με ιδιαίτερη ευχέρεια

χειρίζεται τη διάλεκτο του μαύρου, ιδίως

όπως ομιλείται μεσουρανούντος του ήλιου.

Προσφάτως παρακολουθεί ιδίαις δαπάναις

μαθήματα αποχρώσεων και υπεκφυγών.

Στον ελεύθερο χρόνο του

προτιμά να διαβάζει ολιγοσέλιδα βιβλία

κυρίως για τα ίχνη αίματος

που αφήνουν στα δάχτυλα

καθώς τα ξεφυλλίζεις

Συνέχεια από χθες

Απαντώντας σε ένα χθεσινό σχόλιο θα ήθελα να γράψω τα εξής:

Συμφωνώ ότι όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, άλλη περισσότερο, άλλη λιγότερο φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση της χώρας.

Πιστεύω όμως ότι ένας νέος, έντιμος ηγέτης ενός αριστερού κόμματος όφειλε να πει από την αρχή την αλήθεια στον ελληνικό λαό και να τον προειδοποιήσει για τα δύσκολα χρόνια μπροστά του. Να κερδίσει την ψήφο του υποσχόμενος συνετή διαχείριση, αποτελεσματική καταπολέμηση -και όχι αντικατάσταση των πηγών- της διαφθοράς, έμφαση στο κοινωνικό κράτος, φορολογική δικαιοσύνη και συνέπεια σε ότι αφορά τις βασικές αρχές της αριστεράς. Χωρίς εξωφρενικές ψευδολογίες και συνειδητή εξαπάτηση. 

Δεν γνωρίζω εάν με τον τρόπο αυτό θα κέρδιζε την εξουσία. Μπορεί και όχι, αν και η αναξιοπιστία στην οποία είχε περιέλθει το πολιτικό σύστημα του έδινε σημαντικές πιθανότητες. Με τη συμπεριφορά του όμως θεωρώ ότι προκάλεσε τρομερή ζημιά, δημιουργώντας τεράστιες αμφιβολίες στη συνείδηση των πολιτών για τις δυνατότητες της αριστερής διακυβέρνησης και πολύ φοβάμαι ότι έριξε άφθονο νερό στο μύλο των συντηρητικών δυνάμεων της χώρας, οι οποίες ετοιμάζονται να επανέλθουν για να συνεχίσουν το έργο τους.

Και άλλες χώρες, όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Κύπρος είδαν μνημόνια με ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά στη δύσκολη ώρα οι πολιτικές δυνάμεις συνεργάστηκαν έστω στοιχειωδώς για την αντιμετώπιση της κατάστασης, χωρίς άκαιρα διχαστικά μηνύματα και καταγγελίες για προδοσίες. Και τώρα που βγήκαν από τα μνημόνια θα έχουν, αν το θελήσουν οι πολίτες τους, την πολυτέλεια να επιρρίψουν και τις ευθύνες εκεί που πρέπει.

Εμείς δυστυχώς -και σε αυτό έχει τεράστια ευθύνη ο σημερινός πρωθυπουργός- έχουμε εμπλακεί σε ένα φαύλο κύκλο με ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις των δανειστών και με συνεχείς αλληλοκατηγορίες, που έχουν στόχο να αποδείξουν ότι ο δικός τους πολιτικός χώρος είναι λιγότερο “βρωμερός”. Ένα φαύλο κύκλο τον οποίο πολύ φοβούμαι ότι θα κληρονομήσουν όχι μόνο τα παιδιά μας, που ήδη υφίστανται τις οδυνηρές συνέπειες, αλλά και τα παιδιά των εγγονιών μας.

ΤΙ ΜΩΡΙΑ

Κυκλοφορεί ακόμη ένα βίντεο με τα ψέματα του Τσίπρα, όπου φαίνεται ξεκάθαρα ότι όχι μόνο δεν τήρησε τις υποσχέσεις με τις οποίες ήρθε στην εξουσία, αλλά αποδεικνύεται περίτρανα το θράσος, η αλαζονεία του και η συνειδητή εξαπάτηση του ελληνικού λαού. Είναι εντυπωσιακή η άνεση με την οποία καταδικάζει τις ενέργειες των προηγούμενων κυβερνητών μας, αυτός που τελικά δεν έκανε απλά τα ίδια, αλλά πολύ χειρότερα. 

Νομίζω ότι η καλύτερη τιμωρία που θα μπορούσε να του επιβληθεί όταν έλθει η ώρα είναι να υποχρεωθεί να ακούει αυτά τα βίντεο μέρα-νύχτα. 

Ας προσγειωθούμε όμως. Για έναν αριβίστα και αναρριχητή της εξουσίας όλα τα παραπάνω δεν είναι παρά τα μέσα για την επίτευξη του σκοπού του. Λεπτομέρειες απλές έστω και αν οι παράπλευρες απώλειες είναι οι μισθοί και οι συντάξεις, η περιουσία του κράτους και τα εργασιακά δικαιώματα.

Θέλετε να προσγειωθούμε ακόμη περισσότερο; Εάν η χρήση των ψευδολογιών αυτών είχε ως σκοπό την εφαρμογή μιας πραγματικά αριστερής πολιτικής έστω στα θέματα εκείνα που δεν αφορούν καθαρά την οικονομική διαχείριση ( διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας, κοινωνικό κράτος με σαφείς βελτιώσεις στη δημόσια υγεία και παιδεία, οριστικό τέλος στο πελατειακό κράτος κλπ), τότε θα υπήρχε έστω κάποια δυνατότητα ανοχής. Δυστυχώς με τα πεπραγμένα και κυρίως με τα μη πεπραγμένα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και αυτή η ουτοπία πέθανε. 

Για το λόγο αυτό εγώ εξακολουθώ να απορώ για την απύθμενη χωρητικότητα ενδοτισμού της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ (για τους ΑΝΕΛ δεν απορώ), αλλά και των άλλων στελεχών αυτής της υποτιθέμενης αριστεράς παράταξης.

Ποίηση....

Β Ε Ν Ζ Ι Ν Η

του Νίκου Εγγονόπουλου

μέσα στο δάσος

εκεί όπου ανάμεσα απ’ τα πυκνά κλαργιά

φτάνει λίγο φως

απ’ τον βαρύ ουρανό

κοντά στο χώμα

που το σκεπάζει

παχύ στρώμα

σάπια φύλλα

σε μια κλάρα χαμηλή

κάθεται ένα

π ο υ λ ί

ένα πουλί

πολύ

περίεργο:

σα μαδημένο

σα σκεφτικό

έ ν α   π α λ ι ό   π ο υ λ ί

τι να σκέπτεται άραγες

αυτό το πουλί

το παλιό

στο σκοτάδι;

αχ! τίποτα

δε σκέπτεται απολύτως τίποτα!

απλούστατα

συνέλαβε δι’ αυτήν

ένοχον

πάθος

Από την ιστοσελίδα Popaganda.

Ιατρικά Απρόοπτα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑΣ ΜΕ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

Εκείνο το κρύο δεκεμβριάτικο πρωινό ο Σ. ανέβαινε τις σκοτεινές σκάλες μέχρι τον τέταρτο όροφο του μικρού παλιού κακοσυντηρημένου επαρχιακού νοσοκομείου κάνοντας άθελά του τη σύγκριση με την πολυτέλεια στην οποία βρισκότανε λίγες μόλις μέρες πριν.

Επέστρεφε από το ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Αιματολογικής Εταιρείας στο San Fransisco και έπρεπε γρήγορα να προσαρμοστεί στη δύσκολη ελληνική νοσηλευτική πραγματικότητα, έχοντας αγωνία για ένα νέο ασθενή με λέμφωμα Hodgkin, που όταν έφυγε για την Αμερική ήταν σε ένα κρίσιμο στάδιο της θεραπείας του.

Το Αιματολογικό Τμήμα της Παθολογικής Κλινικής βρίσκονταν στα πρώτα βήματα της λειτουργίας του και ο Σ. ήταν το μοναδικό του στέλεχος. Για την ολιγοήμερη απουσία του τον αντικαθιστούσε ένας νέος σαν εκείνον συνάδελφος Παθολόγος, ο Τ. , ο οποίος είχε τότε κάποια μικρή εμπειρία στην Αιματολογία. Ο Σ. είχε προφανώς δώσει τις κατάλληλες οδηγίες για τους ασθενείς τους οποίους παρακολουθούσαν και -μη όντας ακόμη στην εποχή των κινητών τηλεφώνων- είχε θέσει στη διάθεση της κλινικής το τηλέφωνο του ξενοδοχείου, στο οποίο θα έμενε στο San Francisco.

 Μετά μια σύντομη επίσκεψη στο Γραφείο του Διευθυντή της Παθολογικής Κλινικής και αφού απάντησε στις ερωτήσεις των γραμματέων σχετικά με την διαμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Σ. κατευθύνθηκε προς το μικρό δωμάτιο, που ήταν ταυτόχρονα το γραφείο του, η έδρα του Αιματολογικού Τμήματος και ο χώρος όπου γίνονταν η συζήτηση των ασθενών της ομάδας γιατρών της Παθολογίας, της οποίας ήταν υπεύθυνος επιμελητής.

Εκεί  περίμεναν οι γιατροί της ομάδας του Σ. , δύο ειδικευμένοι γιατροί και τρεις νεαροί  ειδικευόμενοι, καθώς και έξη φοιτητές των δύο τελευταίων ετών της Ιατρικής Σχολής. Ο ένας από τους δύο ειδικευμένους γιατρούς ήταν ο Τ. με την εμπειρία στην Αιματολογία και για το λόγο αυτό ο Σ. τον ρώτησε αμέσως τα νέα του ασθενή με το λέμφωμα. Αφού τον καθησύχασε ότι ο ασθενής αυτός ήταν καλά και είχε μάλιστα πάρει εξιτήριο από το νοσοκομείο, ο Τ. είπε ότι έχει ένα κακό νέο. Είχε μπει στην Κλινική μια γυναίκα 65 ετών με οξεία λευχαιμία. Είχε δει το πλακάκι της του αίματος και είχε επίσης προβεί και σε εξέταση μυελού των οστών, στην οποία είχε διαπιστώσει μεγάλη διήθηση (όπως λέμε στην ορολογία) των Αιματολόγων) με λευχαιμικά κύτταρα. Είχε φροντίσει ακόμη να παραγγείλει τα φάρμακα (ισχυρά και τοξικά χημειοθεραπευτικά, όπως δίνουν στην οξεία λευχαιμία) και ήδη η προϊσταμένη περίμενε την εντολή να αρχίσει την αγωγή. Ο Σ. τον ρώτησε εάν είχε ενημερώσει τους συγγενείς και εκείνος απάντησε καταφατικά (τον άντρα και την κόρη της είπε). Η ομάδα όλη περίμενε με ανυπομονησία να αρχίσουν την επίσκεψη στους θαλάμους. Δίπλα στο μικροσκόπιο, που βρίσκονταν επάνω στο γραφείο υπήρχαν τα πλακίδια τη νέας ασθενούς. Η συνήθειά του Σ.  ήταν να βλέπει τα πλακίδια μετά την επίσκεψη στους ασθενείς, την ώρα που οι υπόλοιποι γιατροί έκαναν τις μύριες όσες εργασίες που προκύπτουν μετά την επίσκεψη τους θαλάμους σε μια πανεπιστημιακή παθολογική κλινική.

Η συνήθεια να βλέπει κανείς τα πλακίδια του ασθενή μετά την κλινική εξέταση ήταν βαθιά χαραγμένη μέσα του από τα χρόνια ακόμα της ειδικότητας και τη θεωρεί απόλυτα σωστή. Βασίζεται σε μια γενικότερη αρχή της ιατρικής επιστήμης, που καθιέρωσαν οι μεγάλοι πρωτοπόροι της. Πρώτα παίρνεις το ιστορικό του ασθενή, μετά τον εξετάζεις λεπτομερώς και στη συνέχεια παραγγέλνεις τις όποιες εργαστηριακές εξετάσεις. Για τις οποίες παραγγελίες μάλιστα πρέπει να ακολουθείς μια λογική σειρά, αρχίζοντας από τις απλούστερες, καλύπτοντας τις πιο πιθανές διαγνώσεις και προχωρώντας στη συνέχεια σε πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, εάν αυτό καταστεί απαραίτητο. 

Εδώ πρέπει να προστεθεί ότι στην περίπτωση της Αιματολογίας υπάρχει κάτι που την έκανε ιδιαίτερα ελκυστική στα μάτια του Σ. και ήταν ένας από τους λόγους, για τους οποίου την ακολούθησε. Σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες ιατρικές ειδικότητες ο Αιματολόγος, όταν βέβαια ασκεί σωστά την επιστήμη του, έχει τη δυνατότητα να εκτιμά ο ίδιος τόσο την κλινική εικόνα του ασθενή, όσο και τον βασικό εργαστηριακό του έλεγχο, με τη λήψη και εξέταση των πλακιδίων αίματος, μυελού, αλλά και άλλων βιολογικών υλικών.

Στην περίπτωσή μας όμως εκείνο τον μακρινό στο παρελθόν Δεκέμβριο κάτι έλεγε στον Σ. ότι πριν ξεκινήσει την επίσκεψη έπρεπε να ρίξει μια ματιά στο πλακίδιο. Πάντοτε στην ιατρική του καριέρα ήταν εξαιρετικά προσεκτικός στις αποφάσεις του και πίστευε ότι η βιασύνη είναι επικίνδυνος συνεργάτης. Εδώ η περιγραφή της ιστορίας της ασθενούς, η άμεση ενημέρωση των συγγενών για τη διάγνωση και η παραγγελία των φαρμάκων, που σίγουρα έγιναν με τη σαφή πρόθεση του συναδέλφου του να αποδείξει ότι ήταν άξιος της εμπιστοσύνης του, δημιούργησαν στον Σ. ένα αίσθημα “ανασφάλειας”. 

Είπε, λοιπόν, στους συνεργάτες του να ξεκινήσουν την επίσκεψη και έμεινε πίσω να ρίξει μια ματιά στα πλακίδια. Και βέβαια τον περίμενε μια μεγάλη έκπληξη! Χωρίς καμιάν αμφιβολία η ασθενής δεν είχε οξεία λευχαιμία, δηλαδή μια πάρα πολύ σοβαρή, σχεδόν ανίατη κατάσταση, αλλά μια εντελώς θεραπεύσιμη ασθένεια, δηλαδή μεγαλοβλαστική αναιμία, η οποία οφείλεται σε έλλειψη μιας βιταμίνης, της Β12,

Το αίσθημα ανακούφισης, που προφανώς ένοιωσε βλέποντας τα πλακίδια, μετριάστηκε αμέσως από τη δύσκολη αποστολή του να ενημερώσει και να πείσει πρώτα τον συνεργάτη του για την ορθή διάγνωση, στη συνέχεια να ενημερώσουν μαζί τους συγγενείς, κάτι που στην περίπτωσή τους, καθώς μια τρομακτική διάγνωση αντικαταστάθηκε από μια σχετικά ήπια, δεν αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολο, και να ακυρώσουν την προγραμματισμένη χημειοθεραπεία αντικαθιστώντας τη με ενέσεις βιταμίνης Β12.

Ο λόγος, όμως, που διηγούμαι αυτό το περιστατικό δεν είναι για να προβάλλω το ότι ο Σ. έβαλε τη σωστή διάγνωση και να κατηγορήσω τον Τ., που ως λιγότερο έμπειρος εκείνη την εποχή παρασύρθηκε, αλλά για να βρω την ευκαιρία να σχολιάσω την έννοια του “ιατρικού λάθους” και τις επιπτώσεις του τόσο στους ασθενείς, αλλά και στους γιατρούς.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα ιατρικά λάθη, όπως και τα λάθη όλων των ανθρώπων που ασκούν κάποιο επάγγελμα, είναι αρκετά συχνά. Ευτυχώς τα περισσότερα δεν έχουν σημαντικές επιπτώσεις για τους ασθενείς και πολλές φορές περνούν απαρατήρητα. Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις που τα λάθη είναι τέτοια, που μπορεί να επιδεινώσουν σοβαρά την υγεία του ασθενή. Ακούμε συχνά τη φράση “τα λάθη των γιατρών δεν μπορεί να συγκριθούν με τα λάθη άλλων επαγγελματιών, επειδή αφορούν το ύψιστο αγαθό του ανθρώπου, που είναι η ζωή και η υγεία του”. Πολλοί βάζουν στην ίδια κατηγορία τα λάθη άλλων επαγγελματιών, που η επίδοσή τους αφορά τη ζωή πολλών ανθρώπων, όπως των πιλότων και των οδηγών άλλων μέσων μαζικής μεταφοράς. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι σωστά σκέπτονται όσοι θεωρούν ότι οι γιατροί είναι υποχρεωμένοι να είναι αφοσιωμένοι και προσεκτικοί περισσότερο από άλλους επαγγελματίες. Από το σημείο αυτό, όμως, μέχρι εκείνο στο οποίο κανένα λάθος δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, υπάρχει μια μεγάλη απόσταση, που εάν αγνοηθεί τείνει να αμφισβητήσει την ίδια την ανθρώπινη φύση.

Ποίηση

Plunder

On a day of windy transition, one season to the next, 

you spoke of helping your mother close her house, 

of the choices you had to make—what to discard, 

what to keep—as if it were your childhood itself 

waiting to be plundered. You kept a Persian rug, 

all reds and golds, to walk on every day, 

keeping the past alive under your feet; 

those nested Russian dolls you played with 

as a girl: grandmother, mother, daughter; 

four bentwood chairs wrenched now from their table.

I listened, thinking I'd be next to try 

to crowd a lifetime of things 

into a shrinking universe of boxes. 

I've started to dismantle my life already, throwing 

out letters from people I remember loving, 

choosing among books—this one to stay, 

that one to go—as if I were a judge 

sentencing some to death, the rest 

to the purgatory of the emptying shelf.

Perhaps I should simply burn it all.

But don't we live on in what we've left behind? 

In the fading twilight of Kodak? In our silver 

knives and spoons tarnishing on a grandchild's 

casual table? Don't these become 

a kind of museum of the afterlife? 

The pharaohs had it right. They took 

their whole world with them—vases and chests, 

gilded statues, jewels—plundered perhaps, 

but not for a thousand years. 

Nefertiti's tomb has never been found.

Linda Pastan

Linda Pastan's latest book is Insomnia. She received the Ruth Lilly Poetry Prize in 2003 and has twice been a finalist for the National Book Award.

Ποίηση

Σ Τ Ι Γ Μ Η  Π Ο Ρ Φ Υ Ρ Α Σ

του Ανδρέα Εμπειρίκου

Kαμιά σχισμή δεν διευρύνεται χωρίς τον πόθο

Στα κάγκελα του κήπου ανοίγουν τα φτερά τους τα πουλιά

H γειτνίασις του ποταμού τα προσελκύει

Tο πάθος του γυπαετού για το άσπρο περιστέρι

Eίναι αποκορύφωμα βουνού με χιονισμένη κορυφή

Όταν λυώνουν οι πάγοι τραγουδάμε στις κοιλάδες

Tα νερά μάς μεθούν

Oι κόρες των ματιών μας πλένουν τους θησαυρούς των

Άλλες ξανθές και άλλες μελαχροινές

Έχουν στην όψι τους την ανταύγεια των ελπίδων μας

Έχουν στο στήθος τους το γάλα της ζωής μας

K’ εμείς στεκόμαστε τριγύρω τους

Παντοτινά κελεύσματα μας περιβάλλουν

Oι θρόμβοι των βουνών πάλλονται και διαλύονται

Tα χιόνια τους είναι τραγούδια της ελεύσεως των νέων

      χρόνων

Tα χρόνια αυτά είναι η ζωή μας

Mέσ’ στις κουφάλες τους αναπαύονται το μεσημέρι τα πουλιά

Kαμιά σχισμή δεν διευρύνεται χωρίς τον πόθο της διευ-

      ρύνσεως

Kαμιά φορά γινόμαστε κλεψύδρες

K’ οι σπόγγοι σφαδάζουν για την κάθε μας σταγόνα.

από την Eνδοχώρα, Άγρα 1980

Από την ιστοσελίδα popaganda. 

ΕΝΤΥΠΩΣΗ

Τη βλέπει ακόμα

Όπως εκείνη την τελευταία φορά

Κάτω από το φως της λάμπας του δήμου

Εκεί στον τρίγωνο δρόμο

Θυμάται το φόρεμα, το φουλάρι στο λαιμό,

την τσάντα που κράταγε.

Δεν ξεχνά του χεριού της την κίνηση,

κάτι σαν αποχαιρετισμός,

ίσως μια τόση δα υπόσχεση.

Αυτό όμως που δεν μπορεί να θυμηθεί

αυτό που τον κρατά άγρυπνο τα βράδια

είναι το χρώμα του χαμογέλιου της.