Nemesis*, Philip Roth

Με το γνωστό αριστοτεχνικό γράψιμο του πολυγραφότατου αυτού Αμερικανού συγγραφέα, το έργο τούτο αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού Εβραίου στο Νιου Τζέρσει του 1944. Η Αμερική δίνει με τους συμμάχους την τελική μάχη εναντίον του ναζισμού, όλοι οι φίλοι του είναι στο μέτωπο, αλλά ο αθλητικός Μπάκυ, εξαιτίας της κακής του όρασης, περιορίζεται στο να διδάσκει αθλοπαιδιές στα παιδιά του σχολείου. 

Έχει σχέση με μια εξαιρετική κοπέλα, μια δασκάλα, που εκείνο το καλοκαίρι βρίσκεται σε μια κατασκήνωση, ως συνοδός.

Έχουν κάνει σχέδια και έχουν όνειρα, όπως δικαιούνται οι νέοι της ηλικίας τους.

Και τότε η "μοίρα" κάνει την παρουσία της αισθητή. Μια επιδημία πολιομυελίτιδας χτυπά την μικρή τους πόλη, με παιδιά του σχολείου του Μπάκυ ανάμεσα στα θύματα. Με την έντονη παρότρυνση της φίλης του προσλαμβάνεται και αυτός στην κατασκήνωση, φεύγοντας έτσι από την επιδημία. Μια ενέργεια, για την οποία δεν συγχώρησε ποτέ τον εαυτό του.

Μερικές ειδυλλιακές μέρες κοντά στη λίμνη και μετά έρχεται η τραγωδία. Κρούσματα πολιομυελίτιδας εμφανίζονται στην κατασκήνωση. Εκείνος είναι βέβαιος ότι αυτός είναι ο φορέας. Γρήγορα αρρωσταίνει και αυτός και η ανάρρωσή του συνοδεύεται από σημαντικές και μόνιμες παραλύσεις. 

Ο Μπάκυ γίνεται τότε κριτής και αποφασίζει να υποστεί μόνος του τις συνέπειες. Απορρίπτει τη φίλη του που απεγνωσμένα προσπαθεί να μείνει κοντά του. Και συνεχίζει τη θλιβερή του ζωή, ως γραφιάς.

Προς το τέλος του βιβλίου γίνεται φανερό, ποιος είναι ο αφηγητής. Ένας από τους παλιούς του μαθητές, που ήταν γεμάτος θαυμασμό για τις αθλητικές επιδόσεις του Μπάκυ. Ένας παλιός μαθητής του από το μακρινό εκείνο καλοκαίρι, που κι αυτός έπαθε πολιομυελίτιδα με παραλύσεις, αλλά που δεν αποφάσισε να τιμωρήσει τον εαυτό του και που συνέχισε τη ζωή του, παντρεύτηκε και έκανε παιδιά.

Το τέλος φαίνεται κάπως μετέωρο, αλλά θεωρώ ότι μπορεί κανείς να το πει αριστοτεχνικό. 

Γιατί τι είναι τελικά η ζωή μας και πως αξιολογείται η παρουσία μας στον πλανήτη; 

Σίγουρα κανείς δεν μπορεί να δει τον νικημένο από τη ζωή Μπάκυ, ως το πρότυπο της επιτυχίας στη ζωή.

Υπάρχει όμως τίποτα πιο σημαντικό από τις αναμνήσεις ενός μαθητή μας, που έχει κρατήσει για πάντοτε ζωντανή την πιο εντυπωσιακή μας στιγμή, τότε που όλοι οι γύρω μας έβλεπαν με θαυμασμό και έπαιρναν μαθήματα ζωής;

Ένα όμορφο, έντονα λυρικό έργο...

*Η Νέμεσις ως θεότητα προσωποποιούσε μαζί με άλλες την έννοια της δικαιοσύνης και αποκαθιστούσε την τάξη (της φύσης, της ανθρώπινης κοινωνίας, του κόσμου), όταν αυτή διασαλευόταν. Τότε τιμωρούσε την υπεροψία και την αλαζονεία των ανθρώπων (την ύβριν).