Το δόγμα του σόκ

Υπάρχει ένα εξαιρετικό βιβλίο της Naomi Klein, που έχει τον τίτλο "The shock doctrine, The Rise of Disaster Capitalism" (Το δόγμα του σόκ, η άνοδος του καπιταλισμού μετά από καταστροφή), γραμμένο το 2006 και το οποίο περιγρέφει με γλαφυρό τρόπο την εφαρμογή μιας καινούργιας παραλλαγής της γνωστής από τον αμερικανό οικονομολόγο Friedman επεκτατικής εφαρμογής των κανόνων της αγοράς. Η νέα αυτή μορφή στηρίζεται στην εκμετάλλευση φυσικών καταστροφών για την βίαιη και εξαναγκαστική εφαρμογή τέτοιων μεθόδων σε χώρες και κοινωνίες, που μετά από μια φυσική καταστροφή δεν έχουν το σθένος και τα μέσα να αντιδράσουν. Εφαρμόστηκε ήδη με επιτυχία στη Sri Lanka μετά το τσουνάμι, στο Ιράκ μετά την εισβολή και στη Νέα Ορλεάνη μετά την Katrina. Η μέθοδος, όμως, είναι γνωστή από παλιότερες εφαρμογές στη Χιλή, την Αργεντινή ή τη Ρωσία, ως αποτέλεσμα όχι φυσικής καταστροφής, αλλά μετά από σοβαρές πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις (συχνά πάνε μαζί). Ο στόχος είναι πάντοτε ο ίδιος, η επέκταση του σκληρού καπιταλισμού και οι κύριες συνταγές οι ταυτόσημες: επέκταση του ιδιωτικού τομέα σε βάρος του κράτους με παράλληλη εκποίηση της κρατικής περιουσίας και μαζικός περιορισμός των κοινωνικών παροχών. Σε κοινωνίες σε βαθειά κρίση, όπως στο Ιράκ μετά την εισβολή, ο σκληρός καπιταλισμός επιβάλλεται μονομερώς και χωρίς καμιά μάσκα. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως στην Αργεντινή, χρειάστηκε η συνδρομή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. 

Η ουσία είναι ότι ο διεθνής καπιταλισμός δεν έχει πλέον την υπομονή να επιβάλει τους κανόνες του με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο της υποστήριξης συντηρητικών καθεστώτων, νόμιμων ή παράνομων, αλλά βρίσκεται σε κατάσταση "συναγερμού", προκειμένου να διαπιστώνει αδύνατα σημεία στο παγκόσμιο σύστημα και μέσω των διεθνών τραπεζών, των οίκων αξιολόγησης και όλων των άλλων εταίρων του, να εφαρμόζει εκείνη την παραλλαγή του δόγματος του σοκ, που θεωρεί εκάστοτε προσφορότερη.

Χρειάζεται να σας πω ποιος είναι ο σημερινός στόχος;