Συναισθηματική Λογική(ή πως εκλογικεύουμε τα συναισθήματά μας όταν τα δεδομένα δεν ταιριάζουν στην ιδεολογία μας)

Όλοι μας γνωρίζουμε (ή νομίζουμε ότι γνωρίζουμε) να ξεχωρίζουμε τους δυό μεγάλους πυλώνες της επεξεργασίας των δεδομένων του περιβάλλοντός μας, δηλαδή τη λογική και το συναίσθημα. Και έχουν γραφεί άπειρα για την επικράτηση του ενός ή του άλλου κατά τη λήψη αποφάσεων και τις σχετικές συνέπειες. 

Δεν είναι, όμως, αυτό για το οποίο θέλω να μιλήσω σήμερα. Υπάρχει και ένα άλλο είδος επεξεργασίας των δεδομένων και του καθορισμού της θέσης μας πάνω στα ζητήματα που μας απασχολούν. Αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να ονομαστεί "συναισθηματική λογική", αν και όταν το χρησιμοποιούμε νομίζουμε ότι πρόκειται για απλή, καθαρή καί στέρεα "λογική σκέψη". 

Αυτό συμβαίνει σε εκείνες τις πάρα πολύ συχνές περιπτώσεις, που κάποια απόλυτα στέρεα επιστημονικά ευρήματα θα πρέπει να μας οδηγήσουν αβίαστα σε ορισμένα ξεκάθαρα συμπεράσματα, αλλά αυτό περιέργως δεν γίνεται. Στις περιπτώσεις αυτές, δηλαδή, το συναίσθημα οδηγεί τη λογική μας εκεί που εκείνο θέλει, αφήνοντάς μας παράλληλα να έχουμε την ψευδαίσθηση της απόλυτης επικράτησης της λογικής. 

Ακραία περίπτωση "συναισθηματικής λογικής" είναι οι διάφοροι "αρνητισμοί", που ανθούν, όπως πχ η άποψη ότι το AIDS δεν οφείλεται στον ιο HIV, ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό, ότι δεν υπάρχει υπερθέρμανση του πλανήτη από την ανθρώπινη δραστηριότητα και βέβαια ο μεγαλύτερος από όλους, δηλαδή η πίστη για την ύπαρξη ενός υπέρτατου όντος. 

Αλλά η θέση που θέλω να υποστηρίξω είναι ότι όσο κι αν δεν μας "τιμά" ίσως, καθώς θεωρούμε το είδος μας καθ' εξοχήν "λογικό", πιστεύω ακράδαντα ότι η συναισθηματική λογική είναι το χαρακτηριστικό του ανθρώπινου είδους! Δεν νομίζω ότι υπάρχει άποψη ή απόφασή μας που δεν αποτελεί στην πραγματικότητα μείγμα λογικής και συναισθήματος, με τα ποσοστά βέβαια ανάμεσα στα δύο να κυμαίνονται, ανάλογα με την περίπτωση. Από την απόφασή μας να παίξουμε στάνταρ στο στοίχημα την ομάδα μας που είναι τελευταία στη βαθμολογία και παίζει εκτός έδρας με τον πρωτοπόρο, μέχρι την άποψη ότι ο καφές του καφενείου της γειτονιάς που γεννηθήκαμε είναι ο καλύτερος του κόσμου. 

Πρέπει, όμως, και κάτι ακόμη να προστεθεί. Επειδή τίποτε σε ότι αφορά τέτοιες εκδηλώσεις δεν είναι τυχαίο, αλλά αποτέλεσμα της εξέλικτικής διαδικασίας, είναι απόλυτα βέβαιο, ότι η συναισθηματική μας αυτή λογική πρέπει να έχει προσφέρει σημαντικά στην επιβίωση του είδους και να έχει επομένως επιλεγεί. Όλοι άλλωστε καταλαβαίνουμε πόσο δυστυχισμένοι θα ήμαστε άν η λογική πλήγωνε το συναίσθημά μας σε καθημερινή βάση!