Νικητές, νικημένοι κι ωραίοι ή Γλυκειά Φυλακή (Where the Wild Roses Grow)

Διασκευή στα ελληνικά του πολύ γνωστού και προσωπικά πολύ αγαπημένου μου τραγουδιού του Αυστραλού Nick Cave Where the Wild Roses Grow, από τον Παναγιώτη Μάργαρη στην κιθάρα, τον Διονύση Τσακνή και τη Μελίνα Κανά.

Μια συμπαθητική προσπάθεια...

Στίχοι:  Διονύσης Τσακνής

Μουσική:  Nick Cave

Ερμηνεία: Διονύσης Τσακνής - Μελίνα Κανά

Original lyrics:  Nick Cave  

Πρώτη εκτέλεση: Nick Cave - Kylie Minogue

Στις φλέβες μου είσαι η φλόγα

Κι ο αέρας τη σάρκα μου καίει

Στων ερώτων την άγνωστη χώρα

Νικητές, νικημένοι κι ωραίοι

Με την πρώτη ματιά, όλα ήρθαν απλά

Σαν είδα στο γέλιο σου φως

Μια σταγόνα στο χιόνι με αίμα

Σε θέλω κι ας είσαι φωτιά και λυγμός

Στο μισό της στιγμής, στο νερό της βροχής

Στο βάθος εκεί, η σιωπή μου μιλάει

Ανθός και αγκάθι φθηνής εποχής

Μ' αντέχω θα δεις στον καιρό που κυλάει

Στις φλέβες μου είσαι η φλόγα

Κι ο αέρας τη σάρκα μου καίει

Στων ερώτων την άγνωστη χώρα

Νικητές, νικημένοι κι ωραίοι

Πώς να διώξω τη λύπη μακριά σου

Της ανάσας μου να σου δώσω την πνοή

Σε τέτοιο καιρό, καραβάκι μικρό

Πώς να σωθείς στων πολλών τη βουή

Εγώ ζω σα σκιά, μη με ψάχνεις εδώ

Ποτάμι θολό που περνάει μπροστά σου

Μην κάνεις το λάθος και μπεις στο νερό

Τη θλίψη για πάντα θα έχεις κοντά σου

Στις φλέβες μου είσαι η φλόγα

Κι ο αέρας τη σάρκα μου καίει

Στων ερώτων την άγνωστη χώρα

Νικητές, νικημένοι κι ωραίοι

Στα μαύρα φτερά της ψυχής μου

Ήρθες και πάλι εδώ να κρυφτείς

Μα ο έρωτας είναι γλυκιά φυλακή

Που δεν την αντέχει στο τέλος κανείς

Μα όσο κι αν θέλεις να μείνεις εδώ

Θα σε πάρω μαζί με οδηγό μου το πάθος

Σ' αυτό το ποτάμι και στον άγριο βυθό

Κι ας το ξέρω πως ήτανε όλα ένα λάθος

Στις φλέβες μου είσαι η φλόγα

Κι ο αέρας τη σάρκα μου καίει

Στων ερώτων την άγνωστη χώρα

Νικητές, νικημένοι κι ωραίοι

Να όμως και το εξαιρετικό πρωτότυπό με τον Nick Cave και την Kylie MInogue και με τους πρωτότυπους -και πιο "σκληρούς"- στίχους.

CHORUS: 

They call me The Wild Rose 

But my name was Elisa Day 

Why they call me it I do not know 

For my name was Elisa Day 

From the first day I saw her I knew she was the one 

As she stared in my eyes and smiled 

For her lips were the colour of the roses 

They grew down the river, all bloody and wild 

When he knocked on my door and entered the room 

My trembling subsided in his sure embrace 

He would be my first man, and with a careful hand 

He wiped the tears that ran down my face 

CHORUS 

On the second day I brought her a flower 

She was more beautiful than any woman I'd seen 

I said, 'Do you know where the wild roses grow 

So sweet and scarlet and free?' 

On the second day he came with a single rose 

Said: 'Will you give me your loss and your sorrow?' 

I nodded my head, as I layed on the bed 

He said, 'If I show you the roses will you follow?' 

CHORUS 

On the third day he took me to the river 

He showed me the roses and we kissed 

And the last thing I heard was a muttered word 

As he stood smiling above me with a rock in his fist 

On the last day I took her where the wild roses grow 

And she lay on the bank, the wind light as a thief 

As I kissed her goodbye, I said, 'All beauty must die' 

And lent down and planted a rose between her teeth 

Υποκατάστατα και απομιμήσεις...

Προκαλεί σόκ η ευκολία με την οποία αντικαθιστούμε τα πρόσωπα, που χάνονται από τη ζωή μας, πόσο βιαζόμαστε να καλύψουμε τις όποιες άδειες θέσεις, πόσο έντονα αντιδρούμε στην πιθανή ελάττωση του αριθμού των χαρακτήρων που μας περιτριγυρίζουν, χωρίς τους οποίους δεν μπορούμε να επιβιώσουμε και πως, την ίδια στιγμή, όλοι μας προσφερόμαστε για να καλύψουμε τις κενές θέσεις άλλων, που μας προτείνονται, επειδή αντιλαμβανόμαστε και συμμετέχουμε όλοι σ' αυτόν τον  παγκόσμιο και αέναο μηχανισμό υποκατάστασης, που επηρεάζει τους πάντες και φυσικά και εμάς, και έτσι αποδεχόμαστε το ρόλο μιας κακής απομίμησης, ενώ βρίσκουμε και τον εαυτό μας κυκλωμένο από ολοένα και περισσότερες από αυτές.

Από το βιβλίο του Javier Marias Your Face Tommorow, Fever and Spear, σε δική μου μετάφραση από την αγγλική έκδοση.

Η μουσική πρόταση της Παρασκευής: Κι εσύ ξεχνάς

Ένα σχετικά άγνωστο τραγούδι του Σωκράτη Μάλαμα, από ζωντανή εκτέλεση με τη Μαρία Παπανικολάου.
Πρόκειται για το "Κι εσύ ξεχνάς" σε στίχους Γιάννη Τσατσόπουλου, που η πρώτη εκτέλεση ήταν της Μελίνας Κανά.
Το προτείνω με τη Μαρία Παπανικολάου, που μου φάινεται ενδιαφέρουσα και ως φωνή, αλλά και ως παρουσία.

Θέλει καρδιά για να γυρνάς τα Σαββατόβραδα μόνος

βαρύ κορμί για να πατάς και να ζορίζεται ο πόνος

έχει η ζωή μαστίγιο καρδιά να σε λαβώνει

σ’ ένα φαιδρό ισοζύγιο τις συντροφιές χρεώνει

Σ’ άφησα πίσω μου σε κάποιο κάθισμα

ν’ αλλάζεις λόγια και να γελάς

δρόμοι ανάστροφοι, τόξα αμφίδρομα

μ’ εξουθενώνουν κι εσύ ξεχνάς

Της νύχτας το κυνηγητό σαν ιστορία τρόμου

με των σκυλιών το ουρλιαχτό τον ίσκιο του αστυνόμου

μες στη ροή μου γίνεσαι ένας τυχαίος διαβάτης

θέλει καρδιά να ρίχνεσαι στα χέρια της απάτης

Σ’ άφησα πίσω μου σε κάποιο κάθισμα

ν’ αλλάζεις λόγια και να γελάς

δρόμοι ανάστροφοι, τόξα αμφίδρομα

μ’ εξουθενώνουν κι εσύ ξεχνάς.

Το Μυστικό της Έλλης του Θεόδωρου Γρηγοριάδη

Ένα "καλοστεκούμενο" ελληνικό μυθιστόρημα είναι το Μυστικό της Έλλης. Πρόκειται για ένα αρκετά καλογραμμένο αφήγημα, εξαιρετικά μέχρι θάλεγα "ενοχλητικά" σύγχρονο και έντονα ρεαλιστικό. 

Μια από τις ικανότητες αυτού του συγγραφέα είναι θαρρώ αυτή η αρμονική συνύπαρξη μιας καθημερινής, σχεδόν "πεζής" ιστορίας, με ένα από παντού αναδυόμενο ρομαντισμό, ένα μείγμα της σκληρής ματιάς της σημερινής ζωής σε μια υποβαθμισμένη αθηναϊκή γειτονιά και της τρυφερότητας που μπορεί ακόμη να υπάρχει στις ψυχές, σε κάποιες έστω απ' αυτές. 

Ένα μυστικό αλλιώτικο από τα συνηθισμένα, ανατρεπτικό, ευάλωτο εκεί που παραδοσιακά οφείλει να είναι επτασφράγιστο και αντίθετα σθεναρό εκεί που η ματαιοδοξία μας συνήθως οδηγεί στην παραβίασή του.

Μια ιστορία χωρίς μεγάλες ανατροπές, με μια πορεία σχεδόν προδιαγεγραμμένη, μελαγχολική, που ωστόσο αφήνει στο τέλος μια νότα γλυκιά και αν όχι ακριβώς αισιόδοξη, τουλάχιστον όμως παρηγορητική.

Σίγουρα μια καλή προσπάθεια.

*Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης γεννήθηκε στο Παλαιοχώρι Παγγαίου του νομού Καβάλας το 1956.

Τα μεγάλα και μικρά ναι και όχι της Ιστορίας-Το όχι των Αθηναίων στον Μιλτιάδη

Μετά τη μεγάλη νίκη των Αθηναίων εναντίον των Περσών στο Μαραθώνα το 490 πΧ, ο στρατηγός των νικητών, ο Μιλτιάδης, ζήτησε από το Δήμο να του δοθεί στεφάνι από κλαδί της ιερής ελιάς. 

Τότε σηκώθηκε κάποιος Σωχάρης, από το δήμο της Δεκέλειας και είπε: "Ακου Μιλτιαδη, όταν αγωνιστείς μόνος σου και νικήσεις τους βαρβάρους, τότε να έχεις και την αξίωση να τιμηθείς εσύ μονάχα". Οι Αθηναίοι είπαν λοιπόν όχι στον μεγάλο τους αρχηγό της μάχης του Μαραθώνα!

'Ηταν μια εποχή που η ανταμοιβή που επιζητούσε κάποιος για μια νίκη που άλλαξε την πορεία ολόκληρης της ανθρωπότητας ήταν ένα κλαδί ελιάς!

Ένα κλαδί ελιάς, που ούτε αυτός δεν θεωρήθηκε άξιος να αποκτήσει!!!!

Μια αιώνια υπόμνηση για το πόσο αλλάζουν οι αξίες και οι συμβολισμοί, όχι όμως οι άνθρωποι!!

Άγιοι και Δαίμονες του Γιάννη Καλπούζου

Άξιος παραμυθάς ο Καλπούζος*. Και γράφει ωραία και δένει την πλοκή του, ακόμη κι όταν ανακατεύει πραγματικά γεγονότα και φαντασία.

Ιστορικό μυθιστόρημα θα μπορούσε να το πει κανείς αυτό του το βιβλίο. Η ιστορία ενός έλληνα της Πόλης του Τζαννή Κομνά, της οικογένειάς του και των φίλων του, περιπλανήσεις και ηρωϊσμοί, η σκληρότητα και οι διωγμοί, που γεννά η θρησκευτική αντιπαλότητα, αλλά και οι δυνατές φιλίες που οι μερικές φορές ξεπηδούν ανάμεσα σε παραδοσιακούς εχθρούς. Σχέσεις δηλαδή ανθρώπινες και σχέσεις ερωτικές, όλα αυτά αρκετά καλά δεμένα και με σωστές ως επι το πλείστον αναλογίες. Σχέσεις ανάμεσα στους άγιους και τους δαίμονες του τίτλου.

Η εποχή είναι τα χρόνια πριν και μετά την ελληνική επανάσταση του 1821 και το κύριο θέατρο είναι η Κωνσταντινούπολη, αυτή η περίπαθη και χιλιοτραγουδισμένη...

Ενδιαφέρουσα και η γλώσσα, που διαφέρει ανάλογα με τον αφηγητή, που δεν είναι μόνο ο πρωταγωνιστής, αλλά και αρκετοί άλλοι από τον περίγυρό του. Με πλήθος τούρκικες λέξεις ανακατεμένες με τις ελληνικές, αλλά με αρκετά καλές υποσημειώσεις για να μην χάνεις τον μπούσουλα. Και βέβαια δεν μπορείς παρά να αποδεχτείς το γεγονός, ότι πάμπολλες από αυτές τις εκφράσεις των Τούρκων έχουν περάσει στο δικό μας καθημερινό λεξιλόγιο και πολλά συμπατριωτών μας παρονόματα έχουν τις ρίζες τους εκείθε...

Η ιστορία αρχίζει και τελειώνει με δυό καταστροφικές  πυρκαγιές που λάβωσαν την Πόλη και που πλαισιώνουν με τον τρόπο τους τη μεγάλη φωτιά της επανάστασης, που σημάδεψε τον ελληνισμό και τον κόσμο. 

Μια ευχάριστη ανάγνωση...

* Άλλο του βιβλίο που έγινε επίσης μπεστ-σέλλερ είναι το Ιμαρέτ (Στη σκιά του ρολογιού), ακόμη ένα ιστορικό μυθιστόρημα.

Η μουσική πρόταση της Παρασκευής-Αδελφές Βουγιουκλή, Μάνα μου

Οι αδελφές Ελένη και Σουζάνα Βουγιουκλή είναι δυο πολύ ταλαντούχες καλλιτέχνιδες, που τραγουδούν σε 20 γλώσσες και διαλέκτους, αποδίδοντας κυρίως παραδοσιακά τραγούδια. Πολύ συχνά τραγουδούν a capella (χωρίς τη συνοδεία οργάνων), όπως και στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Εδώ πρόκειται για μια μουσική διασκευή του χριστιανικού ύμνου του Λιβάνου Wa habibi... από τον Χριστόδουλο Χάλαρη, σε στίχους του Νίκου Γκάτσου.

Το Σχέδιο Αθηνά και ένα μάθημα αξιοπιστίας

Το Υπουργείο Παιδείας προωθεί το σχέδιο Αθηνά στα Πανεπιστήμια με σκοπό να βάλει τάξη στην αναρχία που επικρατεί το χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Συνοδεύει μάλιστα τις προτάσεις του με την καταγραφή κωδικοποιημένων κριτηρίων, που υποτίθεται ότι ελήφθησαν υπ' 'οψιν κατά την υποβολή των σχετικών προτάσεων. 

Υπάρχει, λοιπόν, για παράδειγμα το κριτήριο Κ.2.1. που αναφέρει:

Θεραπεία αδικαιολόγητης διασποράς/επιστημονικής απομόνωσης Τμημάτων ή και ΑΕΙ. 

Υπάρχουν ακόμη τα κριτήρια Κ.1.3 και Κ.1.4, που λαμβάνουν υπ' όψιν την παρουσία ελάχιστου αριθμού Τμημάτων ανά Σχολή ή τον αριθμό αυτοτελών ακαδημαϊκών μονάδων, τα οποία υποτίθεται πρέπει να "διορθωθούν".

Ας πάρουμε τώρα την πρόταση που κάνει το σοφό Υπουργείο με τα κριτήριά του για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο έχει το σημαντικό πρόβλημα της μεγάλης διασποράς, αφού ήδη έχει Τμήματα σε 4 πόλεις (Βόλος, Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα). Η λύση που προτείνεται για να θεραπευθεί η διασπορά; Μήπως η σύμπτυξη κάποιων Τμημάτων με τελική παρουσία του Πανεπιστημίου σε λιγότερες πόλεις; Θα αστειεύεστε βέβαια. 

Αντίθετα προτείνεται η προσθήκη ενός επιπλέον Τμήματος σε μια  ακόμη πόλη, τη Λαμία, εκεί που ήδη είναι μόνο του και απελπιστικά απομονωμένο !!!!!!! (επτά θαυμαστικά). 

Αυτή τη στιγμή το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει 4 Σχολές και δύο ανεξάρτητα Τμήματα. Σύμφωνα με τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν θα έπρεπε να εντάξει τα δύο ανεξάρτητα Τμήματα σε υφιστάμενες Σχολές και μάλιστα να προτείνει αν είναι δυνατόν και περιορισμό του αριθμού των Σχολών.

Ποια είναι η πρόταση; Μα φυσικά η προσθήκη μιας ακόμη Σχολής, στην οποία κατά πλήρη απαξίωση των κριτηρίων που αναφέρθηκαν εντάσσει ένα μόνο Τμήμα!!!!!!! (επτά νέα θαυμαστικά).

Αυτό είναι το μάθημα αξιοπιστίας που παίρνει η ακαδημαϊκή κοινότητα και η κοινωνία στο σύνολό της από το Υπουργείο Παιδείας. 

Μικρά καθημερινά

Μια ηλιόλουστη μέρα σήμερα στο Μαλάκι. Η θάλασσα ήταν υπέροχη!

Ξέρω, στην Πάτρα έριξε χαλάζι και στη Βοστόνη και τη Νέα Υόρκη υπάρχει μια από τις χειρότερες χιονοθύελλες!

Ο καθείς κι η μοίρα του, ακόμη και στον καιρό!

Εμείς ψήνουμε ψωμάκια και η Μάρσα τα περιμένει πως και πως....

Jolene με τη Miley Cyrus

Σήμερα μουσική κάντρι. Ένα κλασσικό τραγούδι, το Jolene, που έγινε πολύ γνωστό με τη φωνή της Dolly Parton, που άλλωστε το έγραψε το 1974, αλλά που εδώ το αποδίδει νομίζω πολύ καλά η νεαρή και χαριτωμένη Miley Cyrus. 

Οι στίχοι αποδίδουν την παράκληση μιας απλή γυναίκας προς την όμορφη και χαρισματική Jolene, να μην της κλέψει τον άντρα της, απλά επειδή μπορεί να το κάνει.

Η Dolly Parton, που έγραψε το τραγούδι, λέει ότι βασίζεται σε μια πραγματική ιστορία, που αφορά την ίδια και τον άντρα της, που κάποια όμορφη κοκκινομάλα προσπάθησε κάποτε να της τον πάρει.

Jolene, jolene, jolene, jolene

Im begging of you please don't take my man

Jolene, jolene, jolene, jolene

Please don't take him just because you can

Your beauty is beyond compare

With flaming locks of auburn hair

With ivory skin and eyes of emerald green

Your smile is like a breath of spring

Your voice is soft like summer rain

And I cannot compete with you, jolene

He talks about you in his sleep

There's nothing I can do to keep

From crying when he calls your name, jolene

And I can easily understand

How you could easily take my man

But you don't know what he means to me, jolene

Jolene, jolene, jolene, jolene

Im begging of you please don't take my man

Jolene, jolene, jolene, jolene

Please don't take him just because you can

You could have your choice of men

But I could never love again

Hes the only one for me, jolene

I had to have this talk with you

My happiness depends on you

And whatever you decide to do, jolene

Jolene, jolene, jolene, jolene

Im begging of you please don't take my man

Jolene, jolene, jolene, jolene

Please don't take him even though you can

Jolene, jolene

Χρώματα της Ανατολής

Τα μεγάλα και μικρά ναι και όχι της ιστορίας. Το Ναι του Κίμωνα.

Όταν ο Θεμιστοκλής πρότεινε το 480 πΧ στους Αθηναίους να εγκαταλείψουν την πόλη τους και να μπουν στα πλοία για να πολεμήσουν τους επερχόμενους Πέρσες, οι περισσότεροι ήταν αντίθετοι και βέβαια αυτή η άρνηση καλλιεργήθηκε και από τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Εξαίρεση αποτέλεσε ο Κίμων, ο οποίος αν και ανήκε στην αντίπαλη πολιτική μερίδα, είπε το μεγάλο ναι και αφού ανέβηκε και αφιέρωσε το χαλινάρι του αλόγου του στο ναό της Αθηνάς-υπονοώντας ότι δεν ήταν οι ιππείς, που χρειάζονταν στη συγκεκριμένη συγκυρία- κατηφόρισε με τους φίλους του προς τη θάλασσα και συνετέλεσε στη μεταστροφή του κλίματος υπέρ της άποψης του Θεμιστοκλή. Μάλιστα ο Κίμων ήταν από τους διακριθέντες για τη γενναιότητά του στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, που ακολούθησε.

Η προβολή της παραμόρφωσης

Άρθρο της Φωτεινής Tσαλίκογλου, από το Protagon.gr

Σοκάρουν τα αλλοιωμένα πρόσωπα των συλληφθέντων στην υπόθεση της τρομοκρατίας. Όπως σοκάρει και  η ίδια η υπόθεση της τρομοκρατίας που υπονομεύει τα θεμέλια της δημοκρατίας και  εντείνει τα δεινά της σπαρασσόμενης από την κρίση χώρας μας.

Σε  όσα  μας ταράζουν όμως  ας αφήσουμε μια μικρή θέση και σε κάτι άλλο. Η κακοποίηση (είτε κατά τη διάρκεια, είτε μετά τη σύλληψη) όχι μόνο δεν συγκαλύφθηκε, αλλά αντίθετα δηλώθηκε απερίφραστα και μάλιστα με περισσή  σπουδή. Τα παραμορφωμένα πρόσωπα παρέλασαν ξανά και ξανά στα μίντια μέσα σε όλη τη   νατουραλιστική αλήθεια τους. Εκείνο το άλλο που παραξενεύει  λοιπόν  εδώ, εστιάζεται όχι  στην  κακοποίηση ή μη κακοποίηση των υπόπτων αλλά στην υπερ-προβολή της. 

Στον μακρύ  κατάλογο των σοκ η  μη συγκάλυψη της παραμόρφωσης και ο υπερ-φωτισμός της (που επιπλέον δυσχεραίνει την αναγνωρισιμότητα των υπόπτων)  έρχεται να προσθέσει τη  δική της  ανατριχίλα. Η προβολή ξανά και ξανά των αλλοιωμένων προσώπων   δικαιώνει   εκείνον  που έλεγε «να φοβάσαι, να φοβάσαι, να φοβάσαι παιδί μου, έτσι μόνο θα γίνεις έντιμος πολίτης». H επίδειξη μιας ισχυρής κατασταλτικής  δύναμης απέναντι στην εκτροπή, που δικαιούται αν χρειαστεί, ακόμα και  να παραβιάζει τα όρια του κράτους δικαίου,  μοιάζει να αποτελεί  ένα αναγκαίο συστατικό της τάξης πραγμάτων σήμερα.

Υπάρχει εξ αντικειμένου η σύγκρουση ανάμεσα στο έννομο αγαθό της τάξης και της ασφάλειας  και στο έννομο αγαθό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπάρχει όμως και μια άλλη υποβόσκουσα αξιακή σύγκρουση, πιο υπόγεια, πιο άρρητη, και γιαυτό πιο υποβολιμαία: H σύγκρουση ανάμεσα στη σκοπιμότητα της προβολής της Ιδέας του Κράτους Δικαίου και στην σκοπιμότητα της προβολής της ιδέας της Μηδενικής Ανοχής. Η Ιδέα της Μηδενικής Ανοχής μοιάζει να λειτουργεί σαν μια νέα Μεγάλη Ιδέα. Ως αμετάβατη πλέον προβάλλεται ως αυταξία, επικαθορίζοντας, μεταμορφώνοντας και διαβρώνοντας την ίδια την ιδέα  του κράτους δικαίου. Μεσούσης της κρίσης ίσως κάτι τέτοιο να είναι αναπότρεπτο. Ίσως να έχει κάτι το φυσικό ο θάνατος του κράτους δικαίου. Η κάθε εποχή εκτρέφει τα δικά της πτώματα και επιλέγει τους δικούς της  ζωντανούς.

*Η Φωτεινή Τσαλίκογλου είναι συγγραφέας, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Oblivion (Λήθη) του David Foster Wallace

Έχω ξαναγράψει για τον μακαρίτη τον Wallace, όταν ανέφερα το πιο σημαντικό του έργο "Infinite Jest" (Ατέλειωτο αστείο). 

Εδώ πρόκειται για μια σειρά από σύντομες ιστορίες, που εκδόθηκαν το 2004. Οι ιστορίες είναι όλες ενδιαφέρουσες, αν και ξεχώρισα τις "Good Old Neon", "Oblivion" και "Suffering Channel", που μου φάνηκαν περισσότερο "πλήρεις" και ενδιαφέρουσες.

Η γραφή του Wallace, αυτή η τόσο χαρακτηριστική, με την πιο απίθανη και απροσδόκητη ιδέα και σκέψη να στέκει δίπλα-δίπλα με μια λεπτομερή περιγραφή ενός κουτιού από σπίρτα, κυριαρχεί και στο βιβλίο αυτό.

Η φαντασία του συγγραφέα απογειώνεται και οργιάζει, ακόμη και όταν η βάση της ιστορίας είναι η διαμάχη ανάμεσα σε ένα παντρεμένο ζευγάρι για το αν ροχαλίζει ο σύζυγος ή αντίθετα η σύζυγος ονειρεύεται αυτό το ροχαλητό, ή για το πως θα παρουσιαστεί από ένα μοντέρνο περιοδικό ή μοναδική ιστορία ενός ιδιαίτερα προικισμένου, αλλά εξαιρετικά ντροπαλού κατά τα άλλα καλλιτέχνη, που μπορεί να δημιουργεί κατ' επίκλησιν έργα τέχνης όχι με τα μυαλό ή τα χέρια του, αλλά με το πιο απίθανο και σίγουρα το πιο απόκρυφο μέρος του σώματός του. Ή όταν ο πρωταγωνιστής διακατέχεται από βαρειές τύψεις, επειδή θεωρεί τον εαυτό του προσωποποίηση της απάτης και κριτικάρει τον ψυχαναλυτή του, που δεν έχει το θάρρος να του το πει κατάμουτρα!

Μαεστρία στη γραφή, η γνωστή επιμονή του συγγραφέα στη λεπτομέρεια, εξαιρετικό χιούμορ, όρεξη δηλαδή να έχει κανείς και η απόλαυση περιμένει.

Το μόνο σχετικό "μειονέκτημα", που άλλωστε αφορά τις μικρές ιστορίες πολλών εξαιρετικών συγγραφέων είναι ένα αίσθημα "ανεκπλήρωτου", που αφήνουν όταν τις τελειώσεις. Μήπως όμως είναι και αυτό στοιχείο της σαγήνης τους;

Ότι ζητούσα να βρω Γεωργία Νταγάκη

Μια καταπληκτική νεαρή τραγουδίστρια και λυράρισσα, η Γεωργία Νταγάκη, σε ένα τραγούδι με μουσική δική της και στίχους του Σπύρου Πανηγυράκη.

Για μένα είσαι στη ζωή

Ό,τι ζητούσα να βρω

Μια ζωγραφιά χρωματιστή

Μέσα σε φόντο μαύρο

Χαμοφτεριασμένες και προστάτες

"Χαμοφτεριασμένη" ήταν η γυναίκα της Μανιάτικης κοινωνίας που δεν ήταν απλά φτωχή, αλλά είχε και άνδρα που θεωρούταν κατώτερος, δειλός.

Τα ίδια κριτήρια ίσχυαν και στη Σουλιώτικη κοινωνία του τέλους του 18ου αιώνα, όπου η θέση της γυναίκας στις συναναστροφές (όποιες ήταν αυτές, από την εκκλησία μέχρι τη σειρά στο γέμισμα της στάμνας στην πηγή) ήταν αντανάκλαση όχι απλά της φτώχειας, αλλά και της έλλειψης γενναιότητας του άνδρα της.

Στις κοινωνίες αυτές δηλαδή η φτώχεια θεωρούνταν αποτέλεσμα δειλίας και οκνηρίας και άξιζε κάθε περιφρόνησης. 

Αυτό είχε βέβαια την εξήγησή του, καθώς ο πλουτισμός στις κοινωνίες αυτές, ιδιαίτερα του Σουλίου, εκείνη την εποχή που περιγράφω, ήταν αποτέλεσμα αρπαγών, εκβιασμών, τοκογλυφίας και παροχής υπηρεσιών "προστασίας" προς τους αδύνατους και ταλαιπωρημένους (και) από τους Τούρκους κατοίκους των οικισμών της περιοχής.

Η γυναίκα λοιπόν έπρεπε να παίξει και αυτή το ρόλο της και να επηρεάσει ανάλογα τον άνδρα της, για το λόγο τούτο και η περιφρόνηση και προς το δικό της πρόσωπο.

Αν τα παραπάνω αποτελούν αντικειμενική ερμηνεία μιας πραγματικότητας ή εκ των υστέρων προσπάθεια δικαιολόγησης των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων αυτών των κοινωνιών είναι ασφαλώς θέμα περαιτέρω προβληματισμού.

The Casual Vacancy της JK Rowling

Η διάσημη από τη σειρά των βιβλίων του Harry Potter  συγγραφέας  JK Rowling έγραψε πρόσφατα το πρώτο της βιβλίο για ενήλικες. 

Ο τίτλος Casual Vacancy είναι σχετικά δύσκολο να αποδοθεί στα ελληνικά. Η κατά λέξη μετάφραση είναι "Απρόβλεπτη κένωση θέσης" και ο κεντρικός πυρήνας της ιστορίας είναι ακριβώς η αλυσίδα των γεγονότων που ξετυλίγονται μετά τον αιφνίδιο και απροσδόκητο θάνατο ενός μέλους του κοινοτικού συμβουλίου μιας φανταστικής και ειδυλλιακής μικρής πόλης της Βρετανίας.

Η συγγραφέας περιγράφει με αριστοτεχνικό τρόπο τις σχέσεις, τις έριδες,τους ανταγωνισμούς και τους έρωτες μιας κλειστής κοινωνίας ανθρώπων, μεγάλων και μικρών. Μπορεί να είναι μυθιστόρημα για ενήλικες, αλλά και εδώ οι έφηβοι παίζουν τον βασικότερο ρόλο και είναι αυτοί που προσδιορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις. Φαίνεται ότι η συγγραφέας δεν μπορεί πολύ εύκολα να τινάξει από πάνω της τόσα χρόνια και τόσα βιβλία και ταινίες, όπου τα παιδιά είναι οι πρωταγωνιστές!

Η πλοκή είναι σφιχτή και καλοδουλεμένη και οι χαρακτήρες χρωματίζονται καθαρά και με επιτυχία. Τα "μικρά" που τους απασχολούν σε καμιά περίπτωση δεν αδυνατίζουν την ένταση και την επιμονή με την οποία διεκδικούν τους στόχους τους. Το αντίθετο μάλλον συμβαίνει, όπως άλλωστε και συνήθως στην ζωή μας. Και όταν κάποια στιγμή εμφανίζεται -όχι πάντως με υπερφυσικό τρόπο τύπου Harry Potter- το "φάντασμα" του πρόσφατα χαμένου κοινοτικού συμβούλου, το βιβλίο μπαίνει στην τελική και δραματική του ευθεία.

Υπάρχει λοιπόν ενδιαφέρουσα πλοκή, υπάρχουν όμορφα δομημένοι χαρακτήρες και υπάρχει και κορύφωση με τη σχετική συγκίνηση.

Εν τέλει ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, ειδικά αν το ξεκινήσει κανείς με προσδοκίες σωστού ύψους.

Σωστές κουβέντες

Αλέκος Αλαβάνος: 

Παρά το ότι ένα κόμμα αριστερής καταγωγής είναι στην κυβέρνηση, παρότι άλλο κόμμα αριστερής καταγωγής είναι αξιωματική αντιπολίτευση, ποτέ τα τελευταία χρόνια δεν ήταν τόσο μεγάλη η πολιτική απουσία της αριστεράς.

Ο ξένος παράγοντας, μέσα στον πανικό του από το ενδεχόμενο κατάρρευσης της Ευρωζώνης, δεν δίστασε να θυσιάσει τον δικομματισμό, όταν αξίωσε τη συμμετοχή της ΝΔ στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Σήμερα παρακολουθούμε σε αργή αλλά σταθερή κίνηση την προσπάθεια ανασύστασης του δικομματισμού με διαφορετικούς όμως παίκτες. Εδώ εντάσσονται και ο έρωτας για τον Ομπάμα και οι καταγγελίες για συμμορία της δραχμής και οι νοικοκυραίοι και οι συνεργασίες με τη λαϊκή δεξιά και τόσα άλλα.

(Από συνέντευξη στο Real.gr)

Φορο-λογίες

Του Ανδρέα Πετρουλάκη, από το σημερινό Protagon.gr

Το Σύγχρονο Πανεπιστήμιο-Ένα παράδειγμα

Το Πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς, που εδράζεται στη Βαλτιμόρη των Η.Π.Α., πρόκειται να προσλάβει 50 επιστήμονες τα επόμενα 5 χρόνια, οι οποίοι θα καταλάβουν πανεπιστημιακές έδρες με χορηγία 250 εκατομμυρίων δολαρίων από τον Δήμαρχο της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ.

Η χορηγία περιλαμβάνει ακόμη άλλα 100 εκατ. δολάρια, που θα διατεθούν για προπτυχιακές υποτροφίες.

Ο Μπλούμπεργκ είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, από το οποίο πήρε πτυχίο μηχανικού το 1964, πριν δημιουργήσει την αυτοκρατορία του των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, που τον έχει κάνει πολυεκατομμυριούχο.

Οι καθηγητές, που θα προσληφθούν θα κάνουν έρευνα σε διεπιστημονικές προκλήσεις, όπως το καθαρό νερό, η εξατομικευμένη παροχή υπηρεσιών υγείας, η αναζωογόνηση του αστικού ιστού και η επιστήμη της μάθησης. "Θα αποτελέσουν την βάση εκκίνησης για την αντιμετώπιση πολύπλοκων προβλημάτων από μια πολυεπιστημονική σκοπιά", είπε εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου. " Οι ιθύνοντες του Ιδρύματος αναζητούν επιστήμονες που σκέφτονται έξω απο τα καθιερωμένα και που μπορούν να ξεπερνούν τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στα επιστημονικά πεδία. Ο καθένας θα συνεργάζεται με τουλάχιστον δύο τμήματα ή σχολές του Πανεπιστημίου".

Οι πρώτοι 10 καθηγητές θα διοριστούν αυτή την άνοιξη και θα ακολουθήσουν άλλοι με ρυθμό 10 το χρόνο. Εκτός από την έρευνα θα είναι υποχρεωμένοι να κάνουν και διδασκαλία στους φοιτητές.

Χωρίς να παραγνωρίζω τη διαφορά "μεγέθους" δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω, ότι εμείς εδώ μεταξύ των καταλήψεων και των παρεμποδίσεων των συνεδριάσεων των συλλογικών οργάνων ασχολούμαστε με τα "μυστήρια" του σχεδίου "Αθηνά"! Ενώ ο νέος νόμος για τα Πανεπιστήμια εξακολουθεί να μένει σε πολλά του σημεία ανεφάρμοστος, εν πολλοίς με ευθύνη του ίδιου του Υπουργείου Παιδείας!

Στο καφέ-Γκρέκο της Νένας Βεντσάνου

Στίχοι: Μπέτυ Κομνηνού

Μουσική: Νένα Βενετσάνου

Το καφέ "Γκρέκο" ανοιχτό με τη σάλα στρωμένη
να `ρθουν παρέα οι φίλοι να πιούνε καφέ,
να `ρθουν κι αυτοί που στη γη μείναν τιμωρημένοι
να πουν τραγούδια της τζαζ που τα βάφτισαν μπλε.

Αϊ αϊ Αϊ αϊ Αϊ αϊ το καφέ "Γκρέκο"
τόπος συνάντησης όλων, εκλεκτών και θνητών.
Αϊ αϊ Αϊ αϊ Αϊ αϊ το καφέ "Γκρέκο"
δίαυλος ερωτευμένων και βωμός εραστών.

Πάνω στον τοίχο παλιά ζωγραφιά σε λιμάνι,
άσπρα τραπέζια μικρά και μια πίστα μπροστά.
Για την αγάπη ξανά χύνεται το μελάνι
πριν το μετάξι σχιστεί σε ζεστή αγκαλιά.

Αϊ αϊ Αϊ αϊ Αϊ αϊ το καφέ "Γκρέκο"
δάσος μικρό της αγάπης, πηγή των ρυθμών.
Αϊ αϊ Αϊ αϊ Αϊ αϊ το καφέ "Γκρέκο"
σύναξις στίχων και λόγων, συντροφιά ποιητών.

Το καφέ "Γκρέκο" ανοιχτό δυνατό μες στη μνήμη
έχει στις δυο του γωνιές Δύση κι Ανατολή,
γράφει στη μια του πλευρά καφενείο "Ειρήνη"
που οι ελπίδες λαών την κρατούν ζωντανή.

Αϊ αϊ Αϊ αϊ Αϊ αϊ το καφέ "Γκρέκο"
κόσμος καινούργιος γεννιέται μα ξυπνά ο παλιός.
Αϊ αϊ Αϊ αϊ Αϊ αϊ το καφέ "Γκρέκο"
ζήτημα πάντα ανοιχτό στη ζωή καθ’ ενός.

Με το μικρό μου φτερό θα `θελα να πετάξω,
δείκτες μετρούν και γυρίζουν τις ώρες στη γη.
Δώδεκα κι ένα λεπτό προσπαθώ να προφτάσω,
μία κι αρχίζουν ξανά οι παλιοί αριθμοί.

Αϊ αϊ Αϊ αϊ Αϊ αϊ το καφέ "Γκρέκο"
είναι μια φλέβα στο χέρι, ποταμός πορφυρός.
Αϊ αϊ Αϊ αϊ Αϊ αϊ το καφέ "Γκρέκο"
δεν είναι τόπος ν’ ανήκει στα δεσμά κανενός.

Τα μικρά και μεγάλα Ναι και Όχι της Ιστορίας-Μαρά και Λαβουαζιέ

Ο Μαρά, ο περίφημος επαναστάτης και βασικός ηγέτης κατά την περίοδο της τρομοκρατίας της Γαλλικής Επανάστασης, ήταν γιατρός και έχει δημοσιεύσει αξιόλογες μελέτες και σε άλλους τομείς, όπως η φυσική και η φιλοσοφία. Μια μελέτη του μάλιστα για την θεωρία της οπτικής, η οποία έρχονταν σε αντιπαράθεση με εκείνη του Νεύτωνα, είχε κερδίσει και την υποστήριξη του Γκαίτε.

Ο Μαρά υπέβαλε το 1791 αίτηση για να γίνει μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Τελικά η αίτηση απορρίφτηκε από μια επιτροπή, μέλος της οποίας ήταν και ο μεγάλος χημικός Λαβουαζιέ. Είπαν λοιπόν ΟΧΙ σταν Μαρά. 

Τότε ο Μαρά δημοσίευσε κείμενα εναντίον των "τσαρλατάνων", όπως τους χαρακτήριζε, που διευθύνουν την Ακαδημία των Επιστημών της Γαλλίας. Μάλιστα ονόμαζε τον Λαβουαζιέ αρχιτσαρλατάνο. 

Στην περίοδο της μεγάλης του ισχύος το φθινόπωρο του 1792, όπου πρωτοστάτησε στις διώξεις εναντίον των "προδοτών" της επανάστασης, φρόντισε ο Μαρά, ώστε ο Λαβουαζιέ να είναι ένα απο τα θύματα της λαιμητόμου. 

Ο κρυφός μας εγωϊσμός

Σου δίνουν να διαβάσεις ένα κείμενο για τον Ρασπούτιν. Έχουν κάνει όμως μια "παγαποντιά". Έχουν διορθώσει την ημερομηνία γενεθλίων του, ώστε να είναι ίδια με τη δική σου ημερομηνία γενεθλίων. 

Μετά το διάβασμα του κειμένου σου ζητούν με  ένα σχετικό ερωτηματολόγιο τη γνώμη σου για τον διαβολοκαλόγερο. Είναι δυνατόν το μικρό "λαθάκι" στην ημερομηνία των γενεθλίων να επηρεάσει την κρίση σου; 

Όχι θα πεις με όλη τη δύναμη της συνείδησής σου. Και θα το εννοείς. Δεν ρώτησες, όμως, και το υποσυνείδητό σου. Αν μπορούσες να το έκανες θα βρισκόσουν μπροστά σε μια έκπληξη.

Σε αυτή ακριβώς, που βρέθηκαν οι ερευνητές, που έκαναν μια τέτοια μελέτη. Όλοι οι συμμετέχοντες διάβασαν το ίδιο κείμενο για τον Ρασπούτιν, αλλά στους μισούς από αυτούς είχε απλά και μόνο αντικατασταθεί η ημερομηνία των γενεθλίων του ώστε να είναι ίδια με τη δική τους. Στους άλλους μισούς αυτή η παρέμβαση δεν έγινε.

Αποτέλεσμα: Σαφώς περισσότερο ευνοϊκή γνώμη για τον Ρασπούτιν όταν έχει τα ίδια γενέθλια με σένα!

Οι επιστήμονες ονομάζουν αυτό το φαινόμενο "κρυφό εγωϊσμό" και η παραπάνω διαπίστωση είναι μια από τις πολλές αυτού του φαινομένου. Μια άλλη του έκδήλωση είναι πχ η τάση να αγοράζουμε προϊόντα που θυμίζουν το όνομά μας ή να εκτιμούμε περισσότερο ανθρώπους που έχουν το ίδιο μικρό όνομα με μας ή υποστηρίζουν την ίδια ομάδα, αλλά και άλλα πολλά. 

Οι ειδικοί φτάνουν μάλιστα να συσχετίζουν αυτό το χαρακτηριστικό και με πολύ σοβαρότερες αποφάσεις στη ζωή μας, όπως την επιλογή συντρόφου ή συνεργάτη, το μέρος κατοικίας μας ή το επάγγελμα, ανάλογα με κρυφές ή φανερές συσχετίσεις με πράγματα όπως τα γενέθλια, το μικρό όνομα ή το επώνυμο!

Και -προσέξτε- όλα αυτά σε επίπεδο υποσυνείδητου. Ο "σοβαρός" μας εαυτός, η συνείδησή μας δεν θα το επέτρεπεν άλλωστε!

Επιστημονική παραγωγή και Ελλάδα για το 2012

Ο πίνακας δείχνει τις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή επιστημονικών άρθρων για το 2012. Φαίνεται ο αριθμός των άρθρων που δημοσιεύτηκαν από την κάθε χώρα και το ποσοστό από αυτά, που βρίσκονταν στα κορυφαία 1% (σε ότι αφορά αναφορές από άλλους επιστήμονες).

Η Ελλάδα της κρίσης όπως αποδεικνύεται δεν πηγαίνει καθόλου άσχημα. Το ποσοστό μάλιστα των άρθρων από τη χώρα μας, που συγκαταλέγονται στα κορυφαία της χρονιάς είναι παρόμοιο πχ με των Η.Π.Α. και της Ιταλίας και καλύτερο από αυτό της Γαλλίας ή της Ισπανίας!

Αν μη τι άλλο, ελπιδοφόρο και απόδειξη ότι παρά τις απίθανες δυσκολίες στη λειτουργία των Πανεπιστημίων μας και των Ερευνητικών Κέντρων, υπάρχουν επιστήμονες που κάνουν πολύ αξιόλογη δουλειά!

(Πηγή: Περιοδικό Nature)

Lolita του Vladimir Nabokov

Δεν είχα διαβάσει τη Lolita και το έκανα τώρα. Θεωρείται ένα κλασσικό έργο, ένα από τα 100 καλύτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας, αλλά και ένα από τα 100 καλύτερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα ή και όλων των εποχών.

Είναι γραμμένο στα αγγλικά από ένα Ρώσσο συγγραφέα, τον Vladimir Nabokov, και εκδόθηκε το 1955. Το ότι θεωρείται ένα από τα καλύτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας, ενώ γράφτηκε από κάποιον που τα αγγλικά δεν ήταν η μητρική του γλώσσα, είναι από μόνο του μια ιδιαιτερότητα, που έχει συμβάλει στη φήμη του. Ο Νabokov, εκτός από τα βιβλία που εξέδωσε στα ρωσσικά και αγγλικά, ήταν και ενας αναγνωρισμένος εντομολόγος και έχει εκδώσει και ένα εξαιρετικό βιβλίο για πεταλούδες (Nabokov's butterflies), για τις οποίες και έχει αναφορές και στη Lolita. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περιοχές των ΗΠΑ, στις οποίες διαδραματίζεται η περιπέτεια του πρωταγωνιστή με τη Lolita, είναι αυτές με τις οποίες έκανε ταξίδια ο συγγραφέας με τη γυναίκα του αναζητώντας πεταλούδες.

Η Λολίτα, η ηρωϊδα του βιβλίου, έχει περάσει στην λαϊκή συνείδηση ως η προσωποποίηση της παιδούλας με την πρώϊμη σεξουαλικότητα, που ξετρελαίνει και παρασύρει τους άνδρες. Γυρίστηκε ταινία το 1962 από τον Stanley Kubrick και από τον Adrian Lyne το 1997, ενώ έχει γίνει επίσης θεατρικό έργο αλλά και μιούζικαλ.

Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας λέει, είχε δυσκολίες να βρει εκδότη στις ΗΠΑ και τελικά εκδόθηκε για πρώτη φορά από ένα εκδοτικό οίκο στη Γαλλία.

Αιτία βέβαια η βασική του πλοκή. Ένας μεσήλικας καθηγητής φιλοσοφίας, ο Humbert Humbert, που έχει πάθος με τα κοριτσάκια και που βρίσκει το ιδανικό του θύμα στη 12χρονη Dolores, αυτήν που ο ίδιος αποκαλεί Lolita ή συνήθως Lo, και της οποίας παντρεύεται τη μητέρα. Μετά το θάνατο της μητέρας της η Lolita  και ο θετός της πατέρας ζουν τον "έρωτά τους", ταξιδεύοντας ανά τις ΗΠΑ. Ο συγγραφέας δεν αφήνει σε καμιά στιγμή σε αμφιβολία τον αναγνώστη, για το ποιός είναι ο πραγματικός θύτης και ποιός το θύμα στην υπόθεση αυτή. Αν και η πραγματική ομολογία του έρχεται μόνο στο τέλος, και αφού φτάσει πρώτα εξ αιτίας του πάθους του ακόμη και στο φόνο.

Η αφήγηση είναι σκόρπιες σκέψεις, γεγονότα πολλές φορές ασύνδετα, με πολλές έμμεσες αναφορές στην παγκόσμια λογοτεχνία, ιδιαίτερα σε Ρώσσους, Γερμανούς και Γάλλους κλασσικούς. Όλα αυτά είναι αριστοτεχνικά υφασμένα σε ένα καμβά, όπου το μόνιμο, βασικό θέμα είναι η ιδεοληψία και το "ανώμαλο ερωτικό πάθος" του αφηγητή, που καταφέρνει πάντως με τον "μελαγχολικό" τρόπο της αφήγησης να μην γίνεται αποκρουστικός για τον αναγνώστη, χωρίς βέβαια και να γίνεται και ιδιαίτερα συμπαθής. 

Το βιβλίο βέβαια δεν είναι σε κανένα σημείο πορνογραφικό και τις περισσότερες σκηνές από τη σχέση του Humbert με τη Lolita, ο αναγνώστης αφήνεται να τις φανταστεί, από τους μονολόγους και ιδίως από τις αντιδράσεις των πρωταγωνιστών...

Το βιβλίο δεν είναι βαρετό, καθώς από την αρχή ο συγγραφέας προιδεάζει ότι έκανε κάποιο έγκλημα για το οποίο είναι φυλακισμένος και αυτό μαζί με τις ιδεοληψίες και τη μόνιμη καχυποψία του καθηγητή για τις σκέψεις και τις ενέργειες της "μικρής", αλλά και το διάχυτο καυστικό χιούμορ, που πρέπει να επισημανθεί ότι κυριαρχεί στο κείμενο, κρατά τον αναγνώστη σε μια μόνιμη εγρήγορση και αναμονή για τη συνέχεια.

Αν κλασσικό είναι αυτό που η όποια επανάληψη ή μίμηση δεν μπορεί να ξεπεράσει το πρωτότυπο, τότε η Lolita ανήκει σίγουρα σε αυτό το είδος.

Τα μικρά Ναι και Όχι της Ιστορίας

Κάποια μικρή μαθήτρια έστειλε κάποτε ένα γράμμα στον Αβραάμ Λίνκολν, πριν ακόμη γίνει Πρόεδρος.

Με την παιδική της απλότητα του έγραψε ότι αν αφήσει γενειάδα θα γίνει Πρόεδρος. Ο Λίνκολν όντως άφησε τα γένεια του να μεγαλώσουν και μετά λίγο καιρό έγινε Πρόεδρος.

Η μαθήτρια είχε μεγαλώσει κι αυτή, είχε τελειώσει το σχολείο και του έγραψε πάλι, θυμίζοντάς του ποια είναι και τι του είχε γράψει. Και του ζήτησε, τώρα που ήταν τόσο ισχυρός, να της βρει κάποια δουλειά.

Ο Πρόεδρος Λίνκολν της απάντησε "Όχι" !!

Το Σχέδιο Αθηνά

Ξέρετε τι είναι το Σχέδιο Αθηνά; Τώρα θα το έχετε ίσως μάθει όλοι. Είναι η προσπάθεια να γίνουν καταργήσεις, συγχωνεύσεις κλπ Τμημάτων στα Α.Ε.Ι., αλλά ακόμη και η κατάργηση ολόκληρων Ιδρυμάτων, δηλαδή να διορθωθούν οι στρεβλώσεις που η ίδια η Πολιτεία επέβαλε τα τελευταία χρόνια με τις αθρόες ιδρύσεις Πανεπιστημίων, ΤΕΙ και Τμημάτων σε όλη την ελληνική επικράτεια.

Εντάξει θα πείτε. Επειδή έγινε ένα λάθος κάποτε, πάλι καλά που αποφασίστηκε να διορθωθεί. Και όλοι επικροτούμε κάτι τέτοιο.

Το θέμα είναι πως θα γίνει. Υπάρχει και ο σχετικός νόμος, πολύ πρόσφατος του 2012, που βάζει τη σχετική διαδικασία. Ένας νόμος που στέλνει ουσιαστικά στον αγύριστο την αυτοτέλεια των Πανεπιστημίων, αφού όλες αυτές οι καταργήσεις και συγχωνεύσεις γίνονται με απόφαση του Υπουργού, απλά μετά γνώμη των Συμβουλίων των Ιδρυμάτων και της Συγκλήτου.

Έλα όμως που αυτές τις μέρες πρόκειται το Υπουργείο Παιδείας να ανακοινώσει τις αποφάσεις του για το Σχέδιο Αθηνα με εξαιρετική βία, επειδή πρέπει, λέει, να εισαχθούν οι όποιες αλλαγές στα μηχανογραφικά εισαγωγής των υποψηφίων για ΑΕΙ και ΤΕΙ από τη φετεινή χρονιά.

Επομένως δεν ρωτάμε καν τα ΑΕΙ ή τα ρωτάμε εντελώς προσχηματικά, με κάποιες συναντήσεις των πρυτανικών αρχών και του  Υπουργείου.

Προσέξετε την πορεία των πραγμάτων:

Κάποτε υπήρχε η αυτοτέλεια των ΑΕΙ: Το ΑΕΙ αποφασίζει για τη δομή του και το Υπουργείο εγκρίνει ή όχι, αλλά πάντα με ακαδημαϊκά κριτήρια

Αυτό με το νέο νόμο μετατρέπεται σε: Το Υπουργείο αποφασίζει μετά γνώμη των ΑΕΙ, με βάση κριτήρια που μπορεί να μην είναι πλέον μόνο ακαδημαϊκά

Και τώρα η εφαρμογή του νόμου: Το Υπουργείο αποφασίζει ερήμην των ΑΕΙ. 

Και φρόντισε πολύ καλά γι' αυτό: Δεν έχει εκδώσει τις διαπιστωτικές πράξεις διορισμού των εκλεγμένων Συμβουλίων των Πανεπιστημίων. Έχει αποδυναμώσει τις παλαιές διοικήσεις, αφού δεν αναγνωρίζει πλέον τα Πρυτανικά Συμβούλια, που δεν υπάρχουν στο νέο νόμο και άρα υπάρχει μόνον ο Πρύτανης, ενώ και οι Σύγκλητοι πρέπει να λειτουργούν με τις συνθέσεις που ορίζει ο νέος νόμος. 

Θα μου πείτε είναι θέμα χρόνου. Σε λίγες μέρες όλα αυτά θα γίνουν και τα Πανεπιστήμια θα αποκτήσουν τις Διοικήσεις που ορίζει η νέα νομοθεσία.

Μόνο που ακριβώς στο διάστημα αυτό θα έχει ολοκληρωθεί και ανακοινωθεί το Σχέδιο Αθηνά και ποιος άραγε ξέρει τι Ανώτατα Ιδρύματα θα βρουν αυτές οι έρμες νέες διοικήσεις!

Η έντονη φημολογία που αφορά το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι ότι πρόκειται να συγχωνευθεί με εκείνο της Στερεάς Ελλάδας, που έχει μόνο δύο υπολειτουργούντα Τμήματα. Και αφού η Λαμία θα χάσει την έδρα ενός Πανεπιστημίου -και έχει ξεχνάμε ότι έχει ισχυρή πολιτική εκπροσώπηση στην κυβέρνηση- γιατί να μην τις δώσουμε και μερικά Τμήματα πχ από το Βόλο; Και μάλιστα Τμήματα που δεν έχουν εργαστήρια, όπως τα Παιδαγωγικά και το Οικονομικό. Οπότε μπορεί και να φύγει το Τμήμα Βιοπληροφορικής από τη Λαμία και να πάει πχ στη Λάρισα.

Για την πληρότητα του θέματος σας παραθέτω και ένα κείμενο του Αντιπρύτανη του Πανεπσιτημίου Θεσσαλίας κ. Μιχάλη Ζουμπουλάκη, που με πολύ πιο γραφικό τρόπο εξηγεί το πρόβλημα.

Λαμία-Βόλο με κάρο!

Στις παρέες των μαθητών στα τέλη του 1970 κυκλοφορούσαν εκφράσεις-ανέκδοτα που στο άκουσμα τους θύμιζαν ξένες φράσεις ενώ στα ελληνικά είχαν ελάχιστα σημασία όπως «λαιμοί μπουκαλιών», «ρηχά είναι ρε, μπείτε», και «Λαμία-Βόλο με κάρο». Η τελευταία έκφραση μου ήρθε αυτόματα στο μυαλό διαβάζοντας δημοσιεύματα του αθηναϊκού και θεσσαλικού τύπου περί μετακίνησης τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας από το Βόλο στη Λαμία!

Εδώ  τα πράγματα δεν σηκώνουν αστειάκια. Η αναγκαία και πολύ-αναμενόμενη αναδιάρθρωση του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει στο πόδι χωρίς ακαδημαϊκά, επιστημονικά ή έστω δημοσιονομικά κριτήρια. Ας δούμε λίγο τα δεδομένα. Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ιδρύθηκε το 1984 και ξεκίνησε το ακαδημαϊκό έτος 1988-89. Μετράει δηλαδή αισίως 24-25 χρόνια, έχει 16 τμήματα με 9297 προπτυχιακούς φοιτητές (7756 ενεργούς), 1326 μεταπτυχιακούς (στα 31 ΠΜΣ) και 1153 υποψήφιους διδάκτορες. Στο ΠΘ υπηρετούν 429 μέλη ΔΕΠ, 54 ΕΤΕΠ, 23 ΕΕΔΙΠ και 307 διοικητικοί υπάλληλοι. Με άλλα λόγια είναι ένα μεσαίου μεγέθους ελληνικό πανεπιστήμιο με έντονο ερευνητικό έργο.  Στο διάστημα της πενταετίας 2006-2010 τα μέλη ΔΕΠ δημοσίευσαν 2136 εργασίες, γεγονός που κατατάσσει το ΠΘ στην 7^η θέση σε απόλυτους αριθμούς δημοσιεύσεων μεταξύ των 23 ελληνικών πανεπιστημίων, αντιπροσωπεύοντας το 5,2% του συνόλου των δημοσιεύσεων (βλ. μελέτη Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, με τίτλο «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 1996-2010»). Για λόγους σύγκρισης, το ΠΘ το 2008 είχε 391 μέλη ΔΕΠ, όταν τα δύο μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας, Αθηνών και Θεσσαλονίκης, διέθεταν  2050 και 2200 μέλη ΔΕΠ αντίστοιχα. 

Το Πανεπιστήμιο της Στερεάς ιδρύθηκε το 2003 και ξεκίνησε να λειτουργεί το 2004-05. Σήμερα έχει  δύο Τμήματα, 12 (δώδεκα) μέλη ΔΕΠ (+3 υπό διορισμό) και περίπου 150-160 εισακτέους κάθε χρόνο (δηλ. όσους έχει το ένα από τα 16 τμήματα του ΠΘ). Προφανώς οποιαδήποτε σύγκριση των δύο ΑΕΙ στο ερευνητικό δημοσιευμένο έργο είναι άδικη και άστοχη. Πώς να συγκρίνεις τις 2136 εργασίες των 429 μελών με τις 43 των 12 μελών ΔΕΠ; 

Πείτε μου εσείς τώρα ποιος νοσηρός εγκέφαλος σκέφτηκε να μεταφέρει φοιτητές από ένα ακμάζον -ακόμα και εν μέσω κρίσης- πανεπιστήμιο, σε ένα άλλο που ακόμα δεν ξεκίνησε την καταγραφή του στον ακαδημαϊκό χάρτη;  Ποιο κριτήριο εξοικονόμησης πόρων, παιδαγωγικής ανάγκης, χωροταξικής δικαιοσύνης εξυπηρετεί μια τέτοια σκέψη; Ποιο το νόημα να ξεσπιτώσεις μια-δύο χιλιάδες φοιτητές μετακινώντας τους 110 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη που επέλεξαν να σπουδάσουν; Αδιαφορεί τόσο, όποιος το σκέφτηκε, ότι οι φοιτητές διαλέγουν με γεωγραφικά κριτήρια τον τόπο των σπουδών τους; Σας διαβεβαιώνω ότι στο Τμήμα μου, οι προερχόμενοι από τη Μαγνησία φοιτητές ξεπερνούν το 50%. Αν προσθέσεις και τους άλλους Θεσσαλούς, είναι ζήτημα να μένουν20% πέραν της Θεσσαλίας φοιτητές, των Κυπρίων συμπεριλαμβανομένων. Για τους 50-90 οικογενειάρχες που υπηρετούν στο Βόλο, δεν το συζητώ! Με τους καταπληκτικούς μισθούς που παίρνουν δεν θα έχουν κανένα πρόβλημα, μαζί με τις δόσεις των στεγαστικών, να νοικιάσουν και ένα μέγαρο στην όμορφη Λαμία!

Υποτίθεται ότι το σχέδιο «Αθηνά» έρχεται να θεραπεύσει τον κατακερματισμό της ανώτατης εκπαίδευσης και να προχωρήσει σε συνενώσεις που θα δημιουργήσουν ισχυρούς εκπαιδευτικούς πόλους εκπαίδευσης και έρευνας.  Αν αυτά που γράφουν οι εφημερίδες ισχύουν, κρίμα στην «Αθηνά» που θα συνδέσει την ιστορία της με το αστειάκι που λέγαμε μαθητές: ΛΑΜΙΑ-ΒΟΛΟ ΜΕ ΚΑΡΟ! 

Τελειώνοντας το άρθρο πρέπει να το υπογράψω. Σωστά, αλλά με ποια ιδιότητα; Μέχρι τις 31/12 ήμουν Αντιπρύτανης στο ΠΘ και σήμερα, παρόλο που κάνω κάθε μέρα το δρομολόγιο σπίτι-Πρυτανεία, τυπικά Αντιπρύτανης δεν είμαι. Εντάξει, αλλά στις εκλογές του Οκτωβρίου οι συνάδελφοι μου με τίμησαν με την εκλογή μου στο Συμβούλιο του Ιδρύματος και εν συνεχεία ως Αναπληρωτή Πρόεδρο του Συμβουλίου. Έλα μου όμως που τυπικά δεν είμαι ούτε κι’αυτό, χωρίς τη διαπιστωτική πράξη του Υπουργού! Είναι σοβαρά πράγματα αυτά; Ένα χρόνο μας εγκαλούσαν γιατί δεν εφαρμόζουμε το νόμο. Ωραία! Τον εφαρμόσαμε, λοιδορούμενοι από τις εφημερίδες και υβριζόμενοι από μερίδα των φοιτητών μας. Εσείς όμως γιατί δεν τον εφαρμόζετε; Γιατί τον ξανα-ματα-μεταρρυθμίζετε και πάλι σε λίγες μέρες; Μέσα σε 4,5 χρόνια, εκτός από 6 Υπουργούς Παιδείας, 3 μετονομασίες του Υπουργείου, είδα και το νομοθετικό πλαίσιο να αλλάζει 6 φορές! Πόσες μεταρρυθμίσεις να αντέξει ένας φανατικός μεταρρυθμιστής; Έλεος!

Δεν βαριέσαι. Θα υπογράψω ως γονιός δύο φοιτητριών που σπουδάζουν σε δύο διαφορετικές πόλεις (Ηράκλειο-Αθήνα) και περιμένουν να σπουδάσουν με ότι απέμεινε από το μισθό ενός πανεπιστημιακού καθηγητή. Ως γονιός λοιπόν, τρέμω στην σκέψη ότι το Υπουργείο θα ξεσπιτώσει εκατοντάδες φοιτητές με μόνη αιτιολογία την υπεράσπιση τοπικιστικών προτεραιοτήτων, αυτών ακριβώς που μας έφεραν ως εδώ και προσπαθούμε να θεραπεύσουμε. Έλεος (δις)! 

Μιχάλης Ζουμπουλάκης, (ανήσυχος) πατέρας 

Θα αλλάξει ποτέ αυτή η έρημη χώρα;;;;

Το Μουσείο της Αθωότητας του Ορχάν Παμούκ

Πρόκειται για ένα πολύ καλό βιβλίο, που το διάβασα με πραγματικά μεγάλη ευχαρίστηση, όπως όλα σχεδόν τα βιβλία του πιο γνωστού σύγχρονου Τούρκου συγγραφέα.

Μια ιστορία ερωτικού πάθους με φόντο την Πόλη και τις γειτονιές της, τα στέκια της, αλλά και τις θάλασσες που την περιβάλλουν και τους ανθρώπους που την κατοικούν.

Μια ωδή στον αδικαίωτο έρωτα, που όμως αυτό ακριβώς ήταν που τον έκανε τόσο έπίμονο και απόλυτο, τόσο μεγάλο, που το περίσσευμά του ήταν τέτοιο, που ο πρωταγωνιστής της ιστορίας ένοιωσε να ξεπερνά τον φυσικό του βίο και για να τον χωρέσει έπρεπε να του αφιερώσει και ένα μουσείο. Ένα μουσείο αναμνήσεων αλλά και αισθημάτων, ένα μουσείο της καθημερινότητας αλλά και της αιωνιότητας συνάμα.

Και βέβαια πολλά συναισθήματα δημιουργούνται στον αναγνώστη για τον πρωταγωνιστή του έργου και σίγουρα αναρωτιέται αν θα υπήρχε ποτέ περίπτωση να βρεθεί ο ίδιος στη θέση του και πως θα έκρινε τη ζωή του στην υποθετική ετούτη συγκυρία.

Η απάντηση σε ότι αφορά τον πρωταγωνιστή του έργου, τον Κεμάλ Μπέη, δίνεται στην τελευταία φράση του βιβλίου. Και ο καθένας μας μοιραία θα αναλογιστεί για πολλοστή ίσως φορά τι είναι τάχα αυτό που μετράει ως ευτυχία στη ζωή μας.

Το συνιστώ ανεπιφύλακτα, αν και είναι γεγονός ότι θα αρέσει περισσότερο σε εκείνους που έχουν ήδη αγαπήσει τον τρόπο γραψίματος του Ορχάν Παμούκ, αφού σε όλα του τα βιβλία υπάρχουν ολόκληρα κεφάλαια, που η υπομονή του αναγνώστη κυριολεκτικά δοκιμάζεται. 

Είναι όμως τέτοια η τεχνική του και ρέει τόσο φυσικά το γράψιμό του, που εγώ προσωπικά τουλάχιστον δεν έκλεισα ποτέ κάποιο του βιβλίο απογοητευμένος. Το αντίθετο μάλιστα!

Παρατήρηση πρώτη: Έχω διαβάσει την αγγλική έκδοση, που ονομάζεται "The Museum of Innocence" και βρήκα τη μετάφραση πολύ καλή. Η ελληνική έκδοση είναι από την Ωκεανίδα, αλλά βέβαια δεν είμαι σε θέση να σχολιάσω την ελληνική μετάφραση.

Παρατήρηση δεύτερη: Ο Ορχάν Παμούκ ίδρυσε ένα πραγματικό μουσείο στη γειτονιά Τσουκούρκουμα του Μπέγιογλου, που αναφέρεται και στο βιβλίο, όπου και   εκτίθεται μια συλλογή που θυμίζει την καθημερινή ζωή και την κουλτούρα της Πόλης κατά την εποχή, που αναφέρεται στο βιβλίο, δηλαδή κυρίως τις δεκαετίες του 1970 και του 1980.