Το Σχέδιο Αθηνά

Ξέρετε τι είναι το Σχέδιο Αθηνά; Τώρα θα το έχετε ίσως μάθει όλοι. Είναι η προσπάθεια να γίνουν καταργήσεις, συγχωνεύσεις κλπ Τμημάτων στα Α.Ε.Ι., αλλά ακόμη και η κατάργηση ολόκληρων Ιδρυμάτων, δηλαδή να διορθωθούν οι στρεβλώσεις που η ίδια η Πολιτεία επέβαλε τα τελευταία χρόνια με τις αθρόες ιδρύσεις Πανεπιστημίων, ΤΕΙ και Τμημάτων σε όλη την ελληνική επικράτεια.

Εντάξει θα πείτε. Επειδή έγινε ένα λάθος κάποτε, πάλι καλά που αποφασίστηκε να διορθωθεί. Και όλοι επικροτούμε κάτι τέτοιο.

Το θέμα είναι πως θα γίνει. Υπάρχει και ο σχετικός νόμος, πολύ πρόσφατος του 2012, που βάζει τη σχετική διαδικασία. Ένας νόμος που στέλνει ουσιαστικά στον αγύριστο την αυτοτέλεια των Πανεπιστημίων, αφού όλες αυτές οι καταργήσεις και συγχωνεύσεις γίνονται με απόφαση του Υπουργού, απλά μετά γνώμη των Συμβουλίων των Ιδρυμάτων και της Συγκλήτου.

Έλα όμως που αυτές τις μέρες πρόκειται το Υπουργείο Παιδείας να ανακοινώσει τις αποφάσεις του για το Σχέδιο Αθηνα με εξαιρετική βία, επειδή πρέπει, λέει, να εισαχθούν οι όποιες αλλαγές στα μηχανογραφικά εισαγωγής των υποψηφίων για ΑΕΙ και ΤΕΙ από τη φετεινή χρονιά.

Επομένως δεν ρωτάμε καν τα ΑΕΙ ή τα ρωτάμε εντελώς προσχηματικά, με κάποιες συναντήσεις των πρυτανικών αρχών και του  Υπουργείου.

Προσέξετε την πορεία των πραγμάτων:

Κάποτε υπήρχε η αυτοτέλεια των ΑΕΙ: Το ΑΕΙ αποφασίζει για τη δομή του και το Υπουργείο εγκρίνει ή όχι, αλλά πάντα με ακαδημαϊκά κριτήρια

Αυτό με το νέο νόμο μετατρέπεται σε: Το Υπουργείο αποφασίζει μετά γνώμη των ΑΕΙ, με βάση κριτήρια που μπορεί να μην είναι πλέον μόνο ακαδημαϊκά

Και τώρα η εφαρμογή του νόμου: Το Υπουργείο αποφασίζει ερήμην των ΑΕΙ. 

Και φρόντισε πολύ καλά γι' αυτό: Δεν έχει εκδώσει τις διαπιστωτικές πράξεις διορισμού των εκλεγμένων Συμβουλίων των Πανεπιστημίων. Έχει αποδυναμώσει τις παλαιές διοικήσεις, αφού δεν αναγνωρίζει πλέον τα Πρυτανικά Συμβούλια, που δεν υπάρχουν στο νέο νόμο και άρα υπάρχει μόνον ο Πρύτανης, ενώ και οι Σύγκλητοι πρέπει να λειτουργούν με τις συνθέσεις που ορίζει ο νέος νόμος. 

Θα μου πείτε είναι θέμα χρόνου. Σε λίγες μέρες όλα αυτά θα γίνουν και τα Πανεπιστήμια θα αποκτήσουν τις Διοικήσεις που ορίζει η νέα νομοθεσία.

Μόνο που ακριβώς στο διάστημα αυτό θα έχει ολοκληρωθεί και ανακοινωθεί το Σχέδιο Αθηνά και ποιος άραγε ξέρει τι Ανώτατα Ιδρύματα θα βρουν αυτές οι έρμες νέες διοικήσεις!

Η έντονη φημολογία που αφορά το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι ότι πρόκειται να συγχωνευθεί με εκείνο της Στερεάς Ελλάδας, που έχει μόνο δύο υπολειτουργούντα Τμήματα. Και αφού η Λαμία θα χάσει την έδρα ενός Πανεπιστημίου -και έχει ξεχνάμε ότι έχει ισχυρή πολιτική εκπροσώπηση στην κυβέρνηση- γιατί να μην τις δώσουμε και μερικά Τμήματα πχ από το Βόλο; Και μάλιστα Τμήματα που δεν έχουν εργαστήρια, όπως τα Παιδαγωγικά και το Οικονομικό. Οπότε μπορεί και να φύγει το Τμήμα Βιοπληροφορικής από τη Λαμία και να πάει πχ στη Λάρισα.

Για την πληρότητα του θέματος σας παραθέτω και ένα κείμενο του Αντιπρύτανη του Πανεπσιτημίου Θεσσαλίας κ. Μιχάλη Ζουμπουλάκη, που με πολύ πιο γραφικό τρόπο εξηγεί το πρόβλημα.

Λαμία-Βόλο με κάρο!

Στις παρέες των μαθητών στα τέλη του 1970 κυκλοφορούσαν εκφράσεις-ανέκδοτα που στο άκουσμα τους θύμιζαν ξένες φράσεις ενώ στα ελληνικά είχαν ελάχιστα σημασία όπως «λαιμοί μπουκαλιών», «ρηχά είναι ρε, μπείτε», και «Λαμία-Βόλο με κάρο». Η τελευταία έκφραση μου ήρθε αυτόματα στο μυαλό διαβάζοντας δημοσιεύματα του αθηναϊκού και θεσσαλικού τύπου περί μετακίνησης τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας από το Βόλο στη Λαμία!

Εδώ  τα πράγματα δεν σηκώνουν αστειάκια. Η αναγκαία και πολύ-αναμενόμενη αναδιάρθρωση του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει στο πόδι χωρίς ακαδημαϊκά, επιστημονικά ή έστω δημοσιονομικά κριτήρια. Ας δούμε λίγο τα δεδομένα. Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ιδρύθηκε το 1984 και ξεκίνησε το ακαδημαϊκό έτος 1988-89. Μετράει δηλαδή αισίως 24-25 χρόνια, έχει 16 τμήματα με 9297 προπτυχιακούς φοιτητές (7756 ενεργούς), 1326 μεταπτυχιακούς (στα 31 ΠΜΣ) και 1153 υποψήφιους διδάκτορες. Στο ΠΘ υπηρετούν 429 μέλη ΔΕΠ, 54 ΕΤΕΠ, 23 ΕΕΔΙΠ και 307 διοικητικοί υπάλληλοι. Με άλλα λόγια είναι ένα μεσαίου μεγέθους ελληνικό πανεπιστήμιο με έντονο ερευνητικό έργο.  Στο διάστημα της πενταετίας 2006-2010 τα μέλη ΔΕΠ δημοσίευσαν 2136 εργασίες, γεγονός που κατατάσσει το ΠΘ στην 7^η θέση σε απόλυτους αριθμούς δημοσιεύσεων μεταξύ των 23 ελληνικών πανεπιστημίων, αντιπροσωπεύοντας το 5,2% του συνόλου των δημοσιεύσεων (βλ. μελέτη Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, με τίτλο «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 1996-2010»). Για λόγους σύγκρισης, το ΠΘ το 2008 είχε 391 μέλη ΔΕΠ, όταν τα δύο μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας, Αθηνών και Θεσσαλονίκης, διέθεταν  2050 και 2200 μέλη ΔΕΠ αντίστοιχα. 

Το Πανεπιστήμιο της Στερεάς ιδρύθηκε το 2003 και ξεκίνησε να λειτουργεί το 2004-05. Σήμερα έχει  δύο Τμήματα, 12 (δώδεκα) μέλη ΔΕΠ (+3 υπό διορισμό) και περίπου 150-160 εισακτέους κάθε χρόνο (δηλ. όσους έχει το ένα από τα 16 τμήματα του ΠΘ). Προφανώς οποιαδήποτε σύγκριση των δύο ΑΕΙ στο ερευνητικό δημοσιευμένο έργο είναι άδικη και άστοχη. Πώς να συγκρίνεις τις 2136 εργασίες των 429 μελών με τις 43 των 12 μελών ΔΕΠ; 

Πείτε μου εσείς τώρα ποιος νοσηρός εγκέφαλος σκέφτηκε να μεταφέρει φοιτητές από ένα ακμάζον -ακόμα και εν μέσω κρίσης- πανεπιστήμιο, σε ένα άλλο που ακόμα δεν ξεκίνησε την καταγραφή του στον ακαδημαϊκό χάρτη;  Ποιο κριτήριο εξοικονόμησης πόρων, παιδαγωγικής ανάγκης, χωροταξικής δικαιοσύνης εξυπηρετεί μια τέτοια σκέψη; Ποιο το νόημα να ξεσπιτώσεις μια-δύο χιλιάδες φοιτητές μετακινώντας τους 110 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη που επέλεξαν να σπουδάσουν; Αδιαφορεί τόσο, όποιος το σκέφτηκε, ότι οι φοιτητές διαλέγουν με γεωγραφικά κριτήρια τον τόπο των σπουδών τους; Σας διαβεβαιώνω ότι στο Τμήμα μου, οι προερχόμενοι από τη Μαγνησία φοιτητές ξεπερνούν το 50%. Αν προσθέσεις και τους άλλους Θεσσαλούς, είναι ζήτημα να μένουν20% πέραν της Θεσσαλίας φοιτητές, των Κυπρίων συμπεριλαμβανομένων. Για τους 50-90 οικογενειάρχες που υπηρετούν στο Βόλο, δεν το συζητώ! Με τους καταπληκτικούς μισθούς που παίρνουν δεν θα έχουν κανένα πρόβλημα, μαζί με τις δόσεις των στεγαστικών, να νοικιάσουν και ένα μέγαρο στην όμορφη Λαμία!

Υποτίθεται ότι το σχέδιο «Αθηνά» έρχεται να θεραπεύσει τον κατακερματισμό της ανώτατης εκπαίδευσης και να προχωρήσει σε συνενώσεις που θα δημιουργήσουν ισχυρούς εκπαιδευτικούς πόλους εκπαίδευσης και έρευνας.  Αν αυτά που γράφουν οι εφημερίδες ισχύουν, κρίμα στην «Αθηνά» που θα συνδέσει την ιστορία της με το αστειάκι που λέγαμε μαθητές: ΛΑΜΙΑ-ΒΟΛΟ ΜΕ ΚΑΡΟ! 

Τελειώνοντας το άρθρο πρέπει να το υπογράψω. Σωστά, αλλά με ποια ιδιότητα; Μέχρι τις 31/12 ήμουν Αντιπρύτανης στο ΠΘ και σήμερα, παρόλο που κάνω κάθε μέρα το δρομολόγιο σπίτι-Πρυτανεία, τυπικά Αντιπρύτανης δεν είμαι. Εντάξει, αλλά στις εκλογές του Οκτωβρίου οι συνάδελφοι μου με τίμησαν με την εκλογή μου στο Συμβούλιο του Ιδρύματος και εν συνεχεία ως Αναπληρωτή Πρόεδρο του Συμβουλίου. Έλα μου όμως που τυπικά δεν είμαι ούτε κι’αυτό, χωρίς τη διαπιστωτική πράξη του Υπουργού! Είναι σοβαρά πράγματα αυτά; Ένα χρόνο μας εγκαλούσαν γιατί δεν εφαρμόζουμε το νόμο. Ωραία! Τον εφαρμόσαμε, λοιδορούμενοι από τις εφημερίδες και υβριζόμενοι από μερίδα των φοιτητών μας. Εσείς όμως γιατί δεν τον εφαρμόζετε; Γιατί τον ξανα-ματα-μεταρρυθμίζετε και πάλι σε λίγες μέρες; Μέσα σε 4,5 χρόνια, εκτός από 6 Υπουργούς Παιδείας, 3 μετονομασίες του Υπουργείου, είδα και το νομοθετικό πλαίσιο να αλλάζει 6 φορές! Πόσες μεταρρυθμίσεις να αντέξει ένας φανατικός μεταρρυθμιστής; Έλεος!

Δεν βαριέσαι. Θα υπογράψω ως γονιός δύο φοιτητριών που σπουδάζουν σε δύο διαφορετικές πόλεις (Ηράκλειο-Αθήνα) και περιμένουν να σπουδάσουν με ότι απέμεινε από το μισθό ενός πανεπιστημιακού καθηγητή. Ως γονιός λοιπόν, τρέμω στην σκέψη ότι το Υπουργείο θα ξεσπιτώσει εκατοντάδες φοιτητές με μόνη αιτιολογία την υπεράσπιση τοπικιστικών προτεραιοτήτων, αυτών ακριβώς που μας έφεραν ως εδώ και προσπαθούμε να θεραπεύσουμε. Έλεος (δις)! 

Μιχάλης Ζουμπουλάκης, (ανήσυχος) πατέρας 

Θα αλλάξει ποτέ αυτή η έρημη χώρα;;;;