Απολογισμός

Πριν λίγους μήνες παραιτήθηκα από τη θέση μου σε κάποιο Τμήμα Ιατρικής Ελληνικού Πανεπιστημίου, αρκετά χρόνια πριν το υπάρχον όριο ηλικίας. Μέχρι σήμερα απέφυγα να αναφερθώ στο θέμα μέσα από τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα, αλλά καθώς πλησιάζει το τέλος του χρόνου και όλοι κάνουμε τους απολογισμούς μας, αποφάσισα να μοιραστώ με τους λίγους που με διαβάζουν εδώ τις αιτίες που με οδήγησαν στην απόφαση αυτή.

Η απάντηση βέβαια στο ερώτημα γιατί παραιτήθηκα δεν είναι και δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Πολλά είναι τα αίτια αυτής της εξέλιξης και θα προσπαθήσω να τα αναφέρω: το πολύ κακό εργασιακό περιβάλλον του νοσοκομείου, με τις απαράδεκτες συνθήκες νοσηλείας των ασθενών, το κακό εσωτερικό κλίμα μέσα στο Τμήμα μου, για το οποίο κάποιοι χρεώνονται περισσότερο από άλλους, η προφανής αδυναμία μου να εμπνεύσω τους συνεργάτες μου, ιδιαίτερα τους νεότερους στη δική μου φιλοσοφία για την άσκηση της Ιατρικής ως λειτουργήματος κυρίως, οι εξαιρετικά κακές πρακτικές του ιατρικού συνδικαλιστικού κινήματος, είναι κάποιες από τις αιτίες.

Όλα αυτά θα πρέπει να "μεταφραστούν", ως τη διαπίστωση μιας συνεχώς αυξανόμενης απόστασης ανάμεσα στην άσκηση της Ιατρικής, όπως την ήξερα και την ήθελα και σε αυτό που πραγματικά υπάρχει. Αν προσθέσουμε τώρα σε αυτά την απογοήτευσή μου για τη συμπεριφορά πολλών νέων γιατρών και φοιτητών, αλλά και την ολοένα αυξανόμενη επιθετικότητα και αμφισβήτηση αρκετών ασθενών και των συγγενών τους για το προσφερόμενο έργο, δεν χρειάζονται νομίζω περισσότερες εξηγήσεις. Σημειωτέον ότι αυτοί, που εγώ δικαιολογώ περισσότερο από όλους, είναι βέβαια οι φοιτητές, καθώς και οι ασθενείς και οι συγγενείς τους, οι οποίοι ουσιαστικά απλά αντιδρούν σε μια απαράδεκτη κατάσταση.

Και η έρευνα; Που στέκει; Δεν μπορούσε να με κρατήσει; Ήταν η μόνη όαση τα τελευταία χρόνια! Μέσα όμως στα τεράστια άλλα προβλήματα της καθημερινότητας δεν ήταν αρκετή για να δημιουργήσει ένα σοβαρό αμυντικό ανάχωμα στη διάβρωση. Και εκεί άλλωστε υπήρχαν προβλήματα. Η μόνη χρηματοδότηση τα τελευταία χρόνια ήταν μέσω φαρμακευτικών εταιρειών και αν και εγώ προσωπικά δεν ένοιωσα ποτέ την πίεσή τους σε ότι αφορά τη διαχείριση των σχετικών πόρων ή τη συνταγογράφηση, δεν έπαυε να είναι ένα καθόλου ευχάριστο στοιχείο. Η απόλυτη διαφάνεια που είχα πετύχει, με την κατάθεση των χρημάτων στην επιτροπή ερευνών, με τη διάθεση των χρημάτων αυτών σχεδόν αποκλειστικά για την αμοιβή μεταπτυχιακών φοιτητών, είχε δημιουργήσει ένα θετικό κλίμα, που σίγουρα απέχει πολύ από αυτό που γίνεται σε άλλους χώρους. 

Επαναλαμβάνω, όμως, εγώ δεν ένοιωθα καλά με το γεγονός, ότι έπρεπε να είμαστε εξαρτημένοι από φαρμακευτικές εταιρείες, ώστε να ενισχύσουν το ερευνητικό μας έργο, αναπληρώνοντας έτσι την ανυπαρξία σοβαρής ερευνητικής πολιτικής από το κράτος.

Τι πρέπει να κάνει ένας υπεύθυνος άνθρωπος και δη γιατρός και εκπαιδευτής γιατρών όταν διαπιστώνει ότι είναι εντελώς ασύμβατος με το περιβάλλον του; Ότι όλα αυτά τα οποία πιστεύει, οι αρχές, οι υποχρεώσεις, η συναδελφικές σχέσεις πάσχουν σε ανίατο βαθμό; Θα πείτε: Να προσπαθήσει να διορθώσει τα πράγματα! Βέβαια! Ας πούμε, λοιπόν, ότι προσπάθησε και κατάλαβε ότι στη ζοφερή πραγματικότητα οποιαδήποτε αλλαγή μπορεί να πετύχει στον περιορισμένο χώρο ευθύνης του δεν είναι μόνο ανεπαρκής, αλλά και κινδυνεύει να καταστεί γραφική. Αναφέρει τις ανησυχίες του και αντιμετωπίζει στην καλύτερη περίπτωση συγκατάβαση. Στη χειρότερη πιθανόν αμφιβολίες για τη διανοητική του κατάσταση. "Γιατί δεν παίρνεις φάρμακα που θα σου αλλάξουν λίγο τη διάθεση; Γιατί δεν τα "γράφεις" όλα και να κάνεις αυτό που σου αρέσει στα χρόνια που σου μένουν; Δεν πα να κάνουν ότι θέλουν οι γύρω σου; Εσύ κράτα όση αξιοπρέπεια μπορείς." Αυτά οι φίλοι βέβαια. Και οι συμβουλές σίγουρα καλοπροαίρετες. Αυτό, άλλωστε, κάνουν όλοι, σου λένε.

Έχεις, όμως, το δικαίωμα; Απέναντι στον εαυτό σου, στη δική σου συνείδηση, απέναντι στην επιστήμη σου, και κυρίως απέναντι στους ασθενείς, που εμπιστεύονται το Τμήμα σου; Αρκεί να βελτιώσεις τον τρόπο που εσύ αντιμετωπίζεις συναισθηματικά το πρόβλημα για να πάψει να σε απασχολεί και πολύ περισσότερο, βέβαια, για να πάψει να υπάρχει; 

Η δική μου απάντηση είναι ΟΧΙ. 

Και θα πει ο φιλικός συνήγορος του διαβόλου: ωραία, εσύ έφυγες. Είναι τώρα καλύτερα τα πράγματα για τους αρρώστους και για την επιστήμη σου; Σε αυτή την ερώτηση κρύβεται ακριβώς η μεγάλη παγίδα που κρύβει η υπεύθυνη για τη σημερινή άθλια κατάσταση στα νοσοκομεία και τα πανεπιστήμια καθεστηκυία τάξη. Δεν λέω η άρχουσα, επειδή δεν είναι μόνο αυτοί που κυβερνούνε υπέυθυνοι, αλλά και κάθε άλλο συνδικαλιστικό ή κοινωνικό κατεστημένο. Αυτή λοιπόν η τάξη κάνει ότι μπορεί, ώστε να δημιουργεί ενοχές σε όσους ευσεινήδητους θέλουν να κάνουν το καθήκον τους. Είναι τα απαραίτητα θύματα, ώστε εκείνοι να κερδίζουν χρήματα και δόξα. Τα κορόιδα που έχουν τις αμφιβολίες είναι απαραίτητα, είναι ο κυματοθραύστης της κοινωνικής οργής. 

Η μόνη ειλικρινής και έντιμη στάση είναι η διακοπή της σχέσης με αυτούς που εκμεταλλεύονται τη θέση τους για πλουτισμό ή δόξα. Και ο μόνος τρόπος για να διακόψεις αυτή τη σχέση είναι η απόδραση. Λυπηρό, ηττοπαθητικό, μελαγχολικό, αλλά αληθινό! 'Ολα τα άλλα είναι συμβιβασμός και συνενοχή!