Τί κληρονόμησε, τελικά, ο Γιώργος Α. Παπανδρέου;
Προστέθηκε από 24grammata
24grammata.com/ πολιτική

Ο σκόπελος που δε θα μπορούσε ποτέ να υπερβεί ο Γ. Παπανδρέου:

μια άλλου τύπου προσέγγιση

αποκλειστικά στο 24grammata.com

Γράφει ο Αθανάσιος Κατσώχης

Δεν θα θίξω εδώ την Πολιτεία και τα ατοπήματα του Γ. Παπανδρέου. Θα ήταν, εξάλλου, περιττό, δεν θα προσέφερε τίποτε καινούριο. Εδώ επιχειρώ μια άλλου τύπου προσέγγιση στην περίπτωση του πρώην πρωθυπουργού, στη βάση του ότι πολλές φορές κατά την κρίση μας για ένα πρόσωπο, δεν βαραίνουν μόνο οι πράξεις ή οι συμπεριφορές του, αλλά και οι συμβολικές δομές που έχουν σχηματιστεί στο συλλογικό ασυνείδητο, σε σχέση με το ίδιο πρόσωπο.

Τί θέλω να πω: από την αρχή της πρωθυπουργίας του, -για να μην πω, της πολιτικής του σταδιοδρομίας- μεγάλη μερίδα ανθρώπων παρακολουθούντων τα πολιτικά πράγματα του τόπου έβλεπε- και θα εξηγήσω παρακάτω γιατί δεν θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά- τον Γ. Παπανδρέου με κακό, πολύ κακό μάτι. Ήταν ο πρώτος σκόπελος που δεν θα μπορούσε ποτέ να υπερβεί ο πρώην πρωθυπουργός, ακόμη κι αν κυβερνούσε επιτυχώς -που δεν το έκανε, βέβαια.

Στο συλλογικό συνείδητο επιμέρους κομματικών, πολιτικών ή κοινωνικών ομάδων ο Παπανδρέου ήταν κάτι σαν ‘μαύρο πρόβατο’, για δύο βασικά λόγους που εμπίπτουν στο συμβολικό πεδίο της κρίσης του.

-Για τους νεοδημοκράτες, ο πατέρας του, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ήταν στο παρελθόν ο μεγάλος εχθρός, το μισητό στα φορτισμένα χρόνια του 80 πολιτικό πρόσωπο: ο άνθρωπος που έφραζε κατ’ εξακολούθηση τον δρόμο της ΝΔ προς την εξουσία, με τρόπο που υπονόμευε κάποτε-έστω και ψευδεπίγραφα- μέχρι και τις ευρωπαικές επιλογές της ΝΔ και του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο άνθρωπος που εξαπέλυε μύδρους εναντίον της επάρατης ΔΕΞΙΑΣ. Ο άνθρωπος που τόλμησε το 85 να αποκαθηλώσει το τοτέμ της συντηρητικής παράταξης, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Και η αλήθεια είναι ότι από το 81 και μετά, έως και τη δραματική αποχώρησή του (από την πολιτική, κατ’ ουσίαν), λόγω της ασθένειάς του, μόνο μια φορά ηττήθηκε από τους αντιπάλους του, και μάλιστα υπό το κράτος της ‘κάθαρσης’ του’ 89, στο όνομα της οποίας συναίνεσαν κατά παράδοξο τρόπο εξ ορισμού αντίθετες πολιτικές δυνάμεις. Για όλα τα παραπάνω, ο γιος του Ανδρέα, ο Γιώργος -ή Γιωργάκης κατά τους είρωνες αντιπάλους-, προφανώς ήταν εύκολο να αποτελέσει το πρόσωπο απέναντι στο οποίο σε συμβολικό επίπεδο θα προεκτείνονταν το αντιπαπανδρεικό μένος των νεοδημοκρατών. Ψυχαναλυτικά, στο πρόσωπο του Γιώργου ήθελαν εφεξής να ‘φονεύσουν’ συμβολικά, εν είδει εκδίκησης, τον αποθανόντα πατέρα του. Καθόλου περίεργο. Έχω μαρτυρίες από ανθρώπους που ευθέως μου έλεγαν ότι δεν τον μπορούν, γιατί απεχθάνονται οτιδήποτε σχετίζεται με την οικογένεια Παπανδρέου.

-Στην άλλη όχθη, της Αριστεράς, η οικογένεια, όλη η οικογένεια, Παπανδρέου, ήταν πάντοτε απεχθής. Αφενός, ο ‘Γέρος της Δημοκρατίας’, ο Γεώργιος Παπανδρέου: από την Απελευθέρωση και τα Δεκεμβριανά του 44, στον εμφύλιο, και μέχρι και τα χρόνια του Ανένδοτου Αγώνα στη δεκαετία του 60, σφόδρα αντικομμουνιστής και υπέρμαχος του αστικού πολιτικού τοπίου. Και αφετέρου, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο ‘κλοπέας’ των συνθημάτων και των οραμάτων της Αριστεράς, πολλά από τα οποία, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, χρησιμοποίησε δημαγωγικά μέχρι να ανέλθει ως παντοδύναμος ηγεμόνας στην εξουσία, οπότε και εκ του ασφαλούς πλέον τα ακύρωσε.
Κοινός παρονομαστής στην κρίση των Αριστερών απέναντι στους δύο Παπανδρέου, το αμερικανικό περιβάλλον το οποίο εξέθρεψε τα μέλη της οικογένειας, με την εμπλοκή φυσικά και της Μαργαρίτας Τσαντ-Παπανδρέου. Και εδώ συνεπώς ο γιος του Ανδρέα και εγγονός του ‘Γέρου της Δημοκρατίας’, ο Γιώργος, σπουδαγμένος και στις Η.Π.Α., σε συμβολικό επίπεδο θα αποτελούσε το φυσικό πρόσωπο απέναντι στο οποίο θα διαιωνίζονταν η αποστροφή, όχι μόνο προς τους Παπανδρέου, αλλά και στις Η.Π.Α., το άνδρο της επάρατης για την Αριστερά ιμπεριαλιστικής Δύσης: στα συγκεκριμένα συμφραζόμενα, ο Παπανδρέου αντιμετωπίζονταν, και θα αντιμετωπίζεται πάντα, ως το αμερικανάκι, ο Τζέφρυ ή GAP (κατά την γελοία δυτικότροπη ακαδημαική -και όχι μόνο- σύντμηση των ονοματεπωνύμων). Kαι, όπως οι ΗΠΑ αποτελούν το άνδρο της ιμπεριαλιστικής Δύσης, έτσι και ο Παπανδρέου αποτελούσε στο συλλογικό ασυνείδητο -τουλάχιστον των Αριστερών- τον δέσμιο των πολιτικών εξάρτησης και υποδούλωσης της Ελλάδας στις αδηφάγες δυνάμεις της Δύσης. Ποιος θα μπορούσε, συνεπώς, να δει με καλό μάτι το αμερικανάκι; Ασφαλώς κανείς.

Για τους δύο βασικά παραπάνω λόγους, ο Γ. Παπανδρέου δεν επρόκειτο ποτέ να αντιμετωπιστεί θετικά, να κριθεί θετικά, ακόμη κι αν στην όψη είναι συμπαθής, ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων, όχι Ελληναράς, όχι κραυγάζων: ίσα-ίσα, σε συνδυασμό με τον αμερικανίζοντα τρόπο ζωής του (κανό, ποδήλατο, κολύμβηση,γυμναστήριο), ξένο εν πολλοίς προς τα έθιμα των Νεοελλήνων, ιδώνονταν πάντοτε ακόμη περισσότερο ως αμερικανάκι, ως κατι το μη οικείο τέλος πάντων.

Τα λάθη του κατά τη διακυβέρνηση της χώρας από το ΠΑΣΟΚ την τελευταία διετία αυτονόητα. Επιπόλαιες και αφελείς κινήσεις, εν συντομία και εν είδει μετριοπαθούς κριτικής. Ωστόσο, κατά την εκτίμηση της πολιτικής του δράσης, πάντα επικολλώνταν στην αντικειμενική πρόσληψή της οι συμβολικές δομές που περιέγραψα, μεγεθύνοντας εν τέλει την αρνητική κριτική απέναντι στο πρόσωπό του, και εξωθώντας την πολλές φορές στα όρια του λαικισμού και της απόλυτης χλεύης.

Η προσωπική μου, ταπεινή άποψη, συνεπώς, είναι ότι, πέρα από τη δράση και την εν γένει Πολιτεία του Γιώργου Παπανδρέου, σημαντικό ρόλο στην καθ’ όλα αρνητική κρίση απέναντι στο πρόσωπό του, έπαιξαν οι συλλογικές αναπαραστάσεις.

Πάντα πιστεύω πως, σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης έκφρασης και συμπεριφοράς, πολλά πράγματα κατευθύνονται από τη συλλογική συμβολική δόμηση της πραγματικότητας.

Για πάντα καθίκι

του Οδυσσέα Ιωάννου, από το Protagon

Αν δεν την πειράζει την «γενιά του Πολυτεχνείου» να είναι ομοτράπεζοι στο Υπουργικό με χουντικούς και ακροδεξιούς, εμένα μου περισσεύει. Ούτε θύμωσα, ούτε στενοχωρήθηκα. Δεν με τσαλάκωσε η εικόνα της ορκωμοσίας τους. Έχουν περάσει δυο τρεις ώρες (…) που δεν με απασχολεί τι κάνουν οι άλλοι, αλλά τι κάνω εγώ.  Κανείς δεν μπορεί να σου κάνει κάτι αν δεν τον αφήσεις εσύ να σου το κάνει. Τουλάχιστον σε επίπεδο συμβολισμών. Τους έπαιρνε και το έκαναν. Τι γκρινιάζεις; Και κυρίως με ποιον τα έχεις; Έκλεψαν, λήστεψαν, σκότωσαν, ειρωνεύτηκαν, τσάκισαν ανθρώπους, υποδούλωσαν γενιές, πλούτισαν, έγιναν κρέατα, χάλασαν, μύρισαν. Γιατί όχι και αυτό; Στις συνεντεύξεις που θα δώσουν ορισμένοι μετά από χρόνια- ελπίζω από το εξωτερικό- θα πουν πως προείχε η σωτηρία της πατρίδας, ήταν ακραίες οι συγκυρίες, υποχρεώθηκαν, μπλα, μπλα, μπλα…
   
Πραγματικά, δεν με νοιάζει. Τους έκαναν υπουργούς για όσο ζουν οι μύγες, για όσο γεννάνε τα κουνέλια, για όσο κοιμούνται οι αρκούδες.  Θα τους μείνουν οι φωτογραφίες, ελπίζω.
  
Αν έβλεπαν όνειρα, θα περνούσαν από τον ύπνο τους ο Παναγούλης κι ο Παττακός και θα τους έφτυναν εκ περιτροπής. Και οι δύο! Αλλά τα όνειρα είναι για τους συναισθηματικούς και η πατρίς τώρα χρειάζεται λύσεις από τεχνοκράτες, από ανθρώπους που έχουν κάνει τα περάσματά τους από τα MIT και τα HARVARD. Λες κι εκείνοι που μας έφτασαν εδώ είχαν τελειώσει την Γκράβα…
    
Δεν υπάρχει χυδαιότερη δικαιολογία στην ιστορία της ανθρωπότητας από το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Το ίδιο το μέσο είναι ο σκοπός.  Το μέσο είναι η ζωή μας και από αυτό κρινόμαστε. Οι απώτεροι «μεγάλοι στόχοι» είναι συνώνυμοι με την «τελική λύση» και φύτρωσαν μόνο στα μυαλά μεγαλομανών, αμοραλιστών και ψυχοπαθών ηγετών. Πες μου πώς περνάς μία μέρα σου κι εγώ θα καταλάβω για την ζωή σου. Εκείνο το «σήμερα καθίκι αλλά αύριο άγγελος», σημαίνει «για πάντα καθίκι».

Τι είναι Ιστορία

Να κι άλλος ένας ενδιαφέρων ορισμός της Ιστορίας:
Ιστορία είναι αυτή η βεβαιότητα, που παράγεται στο σημείο εκείνο, όπου οι ατέλειες της μνήμης συναντούν τις ανεπάρκειες της αποδεικτικής διαδικασίας. (Από το βιβλίο του Julian Barnes, The Sense of an Ending, φετεινού νικητή του Booker Price).

Ζαγοροχώρια Νοέμβριος 2011

Μια μικρή υπενθύμιση: η Φύση είναι εκεί και μας περιμένει!

Απόδειξη ότι η προσευχή δεν αποδίδει!

Σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας

Ο Γ. Παπανδρέου σκεπτόμενος πως θα παραιτηθεί χωρίς να πει ότι παραιτήθηκε και ο Α. Σαμαράς εμφανώς καταβεβλημένος από την πίεση της Ευρώπης, ένεκα της οποίας του έπεσαν οι μάσκες.

Την σκαπουλάραμε!

Μαρία Κάλλας και Surta è la notte

Σήμερα προτείνω Μαρία Κάλλας. Στο Surta è la notte του Βέρντι. Από το Αμβούργο, 1962.

Σοφοκλής ή Αριστοφάνης ;

Έχω γράψει ένα θεατρικό έργο και έχω σκοπό να το υποβάλω για κρίση, προκειμένου να παιχτεί στους ετήσιους αγώνες. Πρέπει σύμφωνα με τους κανονισμούς να το υποβάλω ως τραγωδία ή κωμωδία και εκεί έχω ένα πρόβλημα απόφασης. Θα ήθελα, λοιπόν, τη βοήθειά σας, αφού σας πω συνοπτικά την υπόθεσή του:

* Κάποια χώρα της Ευρώπης, που η οικονομική της κατάσταση είναι τρισάθλια καταφεύγει στην Ένωση των Ευρωπαϊκών κρατών, της οποία είναι μέλος για οικονομική βοήθεια.

* Η Ευρώπη σε συνεργασία με το ΔΝΤ δίνει τη βοήθεια με επαχθείς για το λαό όρους: μνημόνια, μεσοπροθεσμα, συμβατικές συνθήκες και πάει λέγοντας.

* Η αντιπολίτευση σύσσωμη καταδικάζει αυτές τις συμφωνίες και ο λαός εξεγείρεται και ζητά να φύγει η κυβέρνηση. Το κλίμα, που έχει δημιουργηθεί είναι εξόχως αρνητικό εναντίον των δανειστών της χώρας (που είναι κυρίως η μαμά Ευρώπη και λιγότερο το ΔΝΤ).

* Η μαμά Ευρώπη, δηλαδή ΟΛΟΙ οι ηγέτες της και οι αρμόδιοι οικονομικοί φορείς λένε ότι αυτές οι συμφωνίες και ιδιαίτερα η τελευταία σύμβαση που περιλαμβάνει και γενναίο κούρεμα του χρέους της χώρας είναι ο ΜΟΝΟΣ δρόμος που η ίδια -η Ευρώπη- επιθυμεί να ακολουθήσει η χώρα.

* Μπροστά στη σκληρή αντίδραση των κομμάτων και του λαού ο πρωθυπουργός της χώρας ζητά να γίνει δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο ίδιος ο λαός εάν επιθυμεί την εφαρμογή της συμφωνίας για το κούρεμα και τα λοιπά. Σημειωτέον ότι δεν θυμήθηκε βέβαια να ρωτήσει το λαό στις προηγούμενες συμφωνίες που έκλεισε για το θέμα.

* Η αντιπολίτευση, αλλά και στελέχη του κυβερνώντος κόμματος σηκώνουν επανάσταση με την αναγγελία του δημοψηφίσματος και προτείνουν αντί αυτού εκλογές, για δύο κυρίως λόγους: α) μπορεί με το δημοψήφισμα να κινδυνεύσει η χώρα (αν ψηφίσει όχι ο λαός) να φύγει από τους κόλπους της μαμάς Ευρώπης (που σύσσωμη η αντιπολίτευση τη στηλιτεύει όλο αυτό τον καιρό) και β) η αβεβαιότητα που θα δημιουργηθεί μέχρι να γίνει το δημοψήφισμα βάζει σε κίνδυνο την επάρατη (κατά την αντιπολίτευση) σύμβαση που έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση. 

* Προτείνουν αντί αυτού εκλογές, οι οποίες κατά την άποψή τους δεν θα δημιουργήσουν ούτε αβεβαιότητα, αλλά ούτε κίνδυνο εξόδου από τη μαμά Ευρώπη. Θυμίζω ότι όλη η αντιπολίτευση αντιδρά έντονα στις συμφωνίες, που έχει κάνει η κυβέρνηση με τη μαμά Ευρώπη, η οποία μαμά Ευρώπη έχει πει σε όλους τους τόνους, ότι άλλος τρόπος βοήθειας δεν υπάρχει. Μετά τις εκλογές, που προφανώς δεν θα γίνουν  με διαδικασία express μέσα σε ένα σαββατοκύριακο, με ένα μαγικό τρόπο το ή τα κόμματα που θα κυβερνήσουν προφανώς θα δεχτούν αυτές τις συμφωνίες -μονόδρομο κατά την Ευρώπη και η χώρα θα είναι μες την καλή χαρά αγκαλιά με τη μαμά Ευρώπη! Άρα δεν κινδυνεύει η θέση μας και οι επαχθείς συμφωνίες. Ουφ, ησύχασα!

Αν μπερδευτήκατε με την πλοκή φταίει βέβαια η διαβολεμένη μου φαντασία, αφού τέτοια πράγματα δεν μπορεί να συμβαίνουν στην εποχή μας, αλλά κια σε καμιά εποχή και σε καμιά χώρα.

Σας παρακαλώ, λοιπόν, λιγοστοί αγαπητοί μου αναγνώστες, πέστε μου: ως τι πρέπει να υποβάλω το θεατρικό μου έργο, ως τραγωδία ή ως κωμωδία; Πέστε μου γρήγορα, επειδή ο χρόνος τρέχει και μπορεί να πρέπει να προσθέσω και άλλα παράλογα πράγματα στην πλοκή και τότε το έργο σας θα είναι ακόμη δυσκολότερο!

Ο αληθινός ηγέτης (λόγια του Π. Κανελλόπουλου)

Καμιά μερίδα δεν μπορεί να είναι πέρα για πέρα η μερίδα του ανθρώπου που είναι αληθινά ελεύθερος πολίτης. Σε κάθε μερίδα -σε κάθε πολιτικό κόμμα ή κοινωνική κατηγορία ανθρώπων- τον κύριο τόνο δεν τον δίνει ποτέ ο πιό ελεύθερος, ο πιό υπερήφανος, ο πιό αληθινός. Δεν τον δίνει ούτε ο πιό ισχυρός- ισχυρός ως ελεύθερη συνείδηση- ηγέτης. Όσο είναι μάλιστα ο ηγέτης ηθικά ισχυρότερος, τόσο περισσότερο είναι έρημος.

Το χρώμα σε οποιαδήποτε μερίδα το δίνουν οι πολλοί, οι πιό αδύνατοι, οι ηθικά και πνευματικά φτωχότεροι, οι φανατικοί. 

Ο ηθικά ισχυρός ηγέτης ενός κόμματος δεν είναι ποτέ- δεν μπορεί νάναι- γνήσιος και ανεπιφύλακτος οπαδός του κόμματος αυτού. Και όταν γίνεται ανεπιφύλακτος οπαδός του κόμματος που τάχθηκε να διευθύνει, χάνει τον εαυτό του, παύει νάναι ηθικά ισχυρός, γίνεται ότι είναι όλοι οι άλλοι, λέγεται ηγέτης χωρίς νάναι πια στ' αλήθεια ηγέτης, τον επευφημούν τα πλήθη, επευφημώντας στο βάθος όχι αυτόν, αλλά τις δικές τους αδυναμίες, τα δικά τους πάθη.

Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Επιστολές στους Προγόνους μου. Από την επιστολή προς τον Αριστείδη.

Πού να βρω μία άποψη;

Σήμερα προτείνω να διαβάσετε ένα κείμενο του Οδυσσέα Ιωάννου, από το Protagon.gr

Δεν έχω πάντα έτοιμη την άποψη. Οι βασικές αρχές παραμένουν μάλλον ακλόνητες, αλλά δεν υπάρχει μία μαγική οδός που ενώνει αυτόματα–δικαιώνοντας ή υπονομεύοντας- αυτές τις αρχές με συγκεκριμένα γεγονότα που συμβαίνουν κατά δεκάδες καθημερινά. “Ποια η γνώμη σου για τα γεγονότα τής παρέλασης στην Θεσσαλονίκη;” Τι να σου πω; Δεν είναι μία για όλα, και δεν ξέρω αν είναι και άποψη. Κάποιες φορές αφήνω το “σώμα” να απαντήσει πριν σκεφτώ. Τις πιο πολλές φορές που το εμπιστεύτηκα, καλά μου τα ΄πε. Λοιπόν, δεν με χάλασε που δεν έγινε η παρέλαση, δεν θα ψάξω για κομματικές συνομωσίες, υπάρχει σίγουρα πολύ μεγάλη και αληθινή οργή και απόγνωση που δεν πατρονάρεται, δεν βρίσκω κάποιο νόημα στο να φωνάζεις τον Παπούλια προδότη, την αποστροφή των κεφαλών πολλών μαθητών από τους επισήμους την βρήκα ωραία μαγκιά, ενώ την μούτζα του πιτσιρικά στην Λάρισα, από δήθεν μαγκιά μέχρι εφηβική μαλακία. Αυτά. Σε βοήθησα;

Μας έχουνε σκάσει πολλά τελευταία. Ένας λαός εθισμένος στο σκυλάδικο και στην τηλεόραση, καλείται ξαφνικά να κολυμπήσει στα βαθιά. Να έχει άποψη. Για πολιτική, για οικονομία, για πολιτισμό, για ηθική, για πατρίδα, για δικαιοσύνη, για ό,τι λοιδωρείται και συκοφαντείται εδώ και δεκαετίες. Δύσκολη πίστα. Την ώρα που κάναμε τα ψώνια μας, μάς έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι. Πώς παρατάς τις σακούλες στην μέση του δρόμου και τρέχεις να διαβάσεις Ηράκλειτο και Καβάφη; Δεν γίνονται αυτά. Είναι σαν να απαιτήσεις από τους χουλιγκάνους να αφήσουν το “γαμιέται ο Θρύλος κι ο Πειραιάς” και να πιάσουν την Casta Diva. (Την εκτέλεση με την Κάλλας βεβαίως). Δεν ειρωνεύομαι, ούτε υποτιμώ. Εννοώ πως η κάθε πίστα έχει τους δικούς της κώδικες, και υπάρχουν “δραστηριότητες” που προσφέρονται μόνο για το προσωπικό μας ξεμπούκωμα και άλλες που απαιτούν όλες τις εφεδρείες της πνευματικότητάς μας, ακόμη και τους τραυματίες. Εκεί, στις δεύτερες έχουμε θέμα. Και πέρα από την φτώχεια που εφορμά δίχως αντίσταση, θα κληθούμε πια να έχουμε άποψη για ό,τι συμβαίνει. Ακόμη κι αν η άποψή μας καταλήγει –υγιώς- πως δεν γίνεται να έχουμε όλοι άποψη για όλα. Αλλά τουλάχιστον να δίνουμε λόγο για ό,τι κάνουμε. Πρωτίστως, στους εαυτούς μας. Ούτε το “δεν βαριέσαι” ούτε το “δεν γαμιέται” θα αντέξουν. Όμως, η άποψη θέλει περισσότερο κόπο κι απ’ τον τρύγο. Και συνήθως, αρχίζεις από την απόψή σου για τον εαυτό σου. Κοίτα να το δεις με χιούμορ.

Είναι σαν εκείνη την πολυφορεμένη ερώτηση “μα γιατί δεν μιλάνε οι πνευματικοί άνθρωποι;” την οποία όλοι μας την παίρνουμε προσωπικά! Ούτε καν περνάει από το μυαλό μας, ότι κανένας δεν εννοεί εμάς…

Δανείζομαι για την περίσταση μια ιστοριούλα που μου έχει αφηγηθεί ο φίλος μου τραγουδοποιός Θοδωρής Παυλάκος.

Ήταν πιτσιρικάς, σκάλιζε μία κιθάρα και έλεγε στην μητέρα του πως θέλει να γίνει μουσικός. Την ημέρα που δολοφόνησαν τον Τζων Λέννον, ο μικρός Θοδωρής ήταν πολύ στενοχωρημένος.

“Τι έχεις παιδί μου;” τον ρώτησε η μητέρα του.

“Σκοτώσαν τον Λέννον μάνα”

“Τι ήταν αυτός παιδάκι μου;”

“Μουσικός, μάνα”

…………………

“Να προσέχεις παιδί μου!!!”

Δότες ωαρίων, άρα συγγραφείς

Πρόσφατα δημοσιεύτηκε μια πολύ σημαντική εργασία στο περιοδικό Nature (Noggle, S. et al. Nature 478, 70–75 (2011), κατά την οποία για πρώτη φορά μπόρεσε να γίνει παραγωγή ανθρώπινων πολυδύναμων βλαστοκυττάρων μετά εισαγωγή πυρήνα από κύτταρα δέρματος ενήλικα σε ωάρια. Τα βλαστοκύτταρα αυτά δεν είναι βέβαια κατάλληλα για "κλινική χρήση", μεταξύ των άλλων και επειδή έχουν ένα παρπάνω σετ γονιδίων από το φυσιολογικό (το γονιδίωμα του πυρήνα και επιπλέον εκείνο του ωαρίου). Θεωρείται, όμως, ότι αποτελεί σταθμό στη διαδικασία παραγωγής βλαστοκυττάρων από κύτταρα ενήλικα για μελλοντική κλινική χρήση.

Ο λόγος, όμως, που γράφω γι'αυτό δεν είναι η επιστημονική αξία του εγχειρήματος και μόνο. Το άρθρο εγκαινιάζει και μια άλλη τακτική. Συγκεκριμένα οι γυναίκες, που έδωσαν τα ωάριά τους πληρώθηκαν γι΄αυτό και συμμετέχουν ως συγγραφείς του άρθρου. Δηλαδή για πρώτη φορά αναγνωριζεται ότι η συμμετοχή σε μια εργασία με την προσφορά κυτταρικού υλικού έχει την ίδια σχεδόν αξία με την προσφορά των επιστημόνων, που σχεδίασαν την εργασία, έκαναν τα πειράματα και έγραψαν το άρθρο! 

Θεωρώ ότι είναι μια πολύ σωστή τακτική, που αποδίδει δικαιοσύνη στους συμμετέχοντες σε πειραματικές εργασίες μη επιστήμονες. Τα όποια επιχειρήματα περί "οικονομικού κινήτρου" και άρα "μη ηθικού τρόπου επηρεασμού" αν το σκεφτεί κανείς ισχύουν και για τους επιστήμονες, οι οποίοι δεν αποκλείεται να έχουν ακόμη και οικονομικό όφελος από την εργασία, αλλά έχουν σίγουρα και άλλα οφέλη, στα οποία δεν συμμετέχουν οι μη επιστήμονες που δίδουν τα κύτταρά τους.

Είναι βέβαια αλήθεια ότι χωρίς τη συμβολή των επιστημόνων με τις ιδέες, το σχεδιασμό, την εκτέλεση των πειραμάτων και τη συγγραφή του άρθρου δεν θα υπήρχε η εργασία. Όπως ακριβώς δεν θα υπήρχε και χωρίς τη χορήγηση των ωαρίων.

Η αλήθεια του ματιού

...Διότι η αλήθεια του ματιού δεν είναι τα γλυκογητέματα και οι θωπείες, όχι! Το μάτι θα αποκτήσει την όρασή του μόλις του πρωτόρθουν δάκρυα... μόνο όταν πονέσει το μάτι, θα γίνει μάτι που βλέπει, μόνο όταν τα δικά του δάκρυα γίνουν όσα και τα δάκρυα του κόσμου, μόνο τότε θα έλθει και από το τελευταίο μόριο υπάρξεως ολη η ξεχασμένη υγρασία και θα το γεμίσει αλήθεια...

Από τον 'Βιργιλίου Θάνατο" του Hermann Broch σε καταπληκτική μετάφραση του Γιώργου Κεντρωτή.

Νέες πολιτικές κινήσεις - Άλλη νοοτροπία;

        Αυτές τις μέρες πληθαίνουν οι ανακοινώσεις ίδρυσης νέων πολιτικών κινήσεων και σχηματισμών. Θεωρώ ότι είναι καλό σημάδι και δείχνει ότι κάποιοι (διστάζω ακόμη να πω οι πολίτες) θεωρούν δίκαια ότι τα υφιστάμενα πολιτικά κόμματα έχουν λίγο-πολύ κλείσει τον κύκλο τους, τον κύκλο μιας γεμάτης παθογένειες μεταπολίτευσης.

Διαβάζοντας, ωστόσο, τα ονόματα των συμμετεχόντων στις νέες αυτές κινήσεις διαπιστώνω ότι πρόκειται κυρίως για ανθρώπους που υπήρξαν στελέχη ή κατείχαν σημαντικές θέσεις ευθύνης στα κόμματα, που μας κυβέρνησαν όλα αυτά τα χρόνια. Αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό εάν έχει συνοδευτεί από πραγματική αλλαγή νοοτροπίας, αφού "όλοι δικαιούμαστε να κάνουμε κάποια λάθη". 

Η βουλή που θα προκύψει μετά τις επόμενες εκλογές, όποτε γίνουν, κατά πάσα πιθανότητα δεν θά μπορέσει να δώσει μια ισχυρή μονοκομματική κυβέρνηση και αυτό είναι καλό. Οι υπέρμαχοι των μονοκομματικών σταθερών κυβερνήσεων ας αναλογιστούν που μας έχουν φέρει αυτές οι ισχυρές κυβερνήσεις σήμερα.

Αυτή όμως η πιθανότητα ανάγκης πολυκομματικών συνεργασιών και κυβερνήσεων επιβάλλει μια πραγματική επανάσταση στον τρόπο σκέψης και επικοινωνίας των πολιτικών μας ταγών και ένα νέο "ήθος" στην πολιτική σκηνή. Η δυνατότητα να συνεργαστούν δεν είναι πλέον "επιλογή", αλλά "μονόδρομος". Και από την δυνατότητα εμφάνισης ή όχι αυτού του νέου ήθους στην πολιτική ζωή του τόπου θα γίνει φανερό εάν πραγματικά τέλειωσε οριστικά η εποχή της μεταπολίτευσης. Τότε και μόνο θα μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα φτιάξουμε μια καλύτερη Ελλάδα.

Jonathan Franzen "Freedom"

Σήμερα τέλειωσα το διάβασμα του πολυδιαφημισμένου βιβλίου του Jonathan Franzen "Freedom". Ένα εγχείρημα του πολύ in αυτό τον καιρό συγγραφέα για τη συγγραφή του "απόλυτου αμερικάνικου μυθιστορήματος". Τα καταφέρνει αρκετά καλά - γράφει ωραία- προσπαθώντας να περιγράψει την ιστορία μιας μάλλον αντισυμβατικής αμερικάνικης οικογένειας με την αλλαγές που ο χρόνος φέρνει στις μεταξύ των μελών της σχέσεις, που ήταν έτσι κι αλλοιώς από την αρχή αρκετά πολύπλοκες-όπως όλες οι κοντινές ανθρώπινες σχέσεις- ενώ παράλληλα καταπιάνεται σχεδόν με όλα τα μεγάλα προβλήματα του καιρού μας, από τους υπερατλαντικούς πολέμους των ΗΠΑ μεχρι τις επιπτώσεις στο ζωϊκό και φυτικό περιβάλλον από την ανθρώπινη δραστηριότητα και τον υπερπληθυσμό. Χωρίς εξαιρετικές ανατροπές, αλλά με μια καλή ροή, που επιτρέπει μια ευχάριστη ανάγνωση.

Μια υπέροχη μουσική

Σήμερα προτείνω να ακούσετε ένα υπέροχο κομμάτι από τη -μέτρια- ισπανογαλλική ταινία "Στην πόλη της Σύλβια". Φαίνεται ότι πρόκειται για ένα παραδοσιακό σουηδικό κομμάτι και βρήκα και μια ελληνική διασκευή από τον Χρήστο Θηβαίο, που παραθέτω επίσης.

Θεσσαλία και Μαγνησία

Κατά τον "μεγάλο" Ελευθεριάδη: η ονομασία Θεσσαλία προκύπτει από σημιτική ρίζα , που σημαίνει "πλουτίζω παραμένοντας στον τόπο μου", δηλαδή έχω άφθονα αγαθά και έρχονται οι γείτονες και τα αγοράζουν, με άλλα λόγια "Γη της αφθονίας".

Η Μαγνησία προκύπτει από σημιτική επίσης ρίζα, που σημαίνει "ζω ευχαριστημένος σε ένα τόπο", αλλά και θέλγω, ελκύω (μαγνήτης). Με άλλα λόγια "Γη της γοητείας".

¨Ετσι, για να ξέρουμε που ζούμε, εμείς οι Μάγνητες Θεσσαλοί.

Οι διάσημοι και η εναλλακτική ιατρική

        Ο θάνατος του ιδρυτή της Apple Steve Jobs έβαλε πάλι στο κέντρο της συζήτησης το ρόλο της εναλλακτικής ιατρικής και την τάση κάποιων διασημοτήτων να καταφεύγουν σε αυτήν. Σύμφωνα με αυτά που ανακοινώθηκαν φαίνεται ότι ο Jobs , που έπασχε από ένα νευροενδοκρινικό τύπο καρκίνου του παγκρέατος, άργησε να καταφύγει στην κλασσική συμβατική ιατρική και προτίμησε αρχικά κάποιου τύπου "εναλλακτική ιατρική". 

Το γεγονός δεν είναι βέβαια μοναδικό, αλλά αποκτά ιδιαίτερη σημασία και είναι άξιο σχολιασμού, για το ότι ένας τόσο έξυπνος και δημιουργικός άνθρωπος δεν έδειξε αρχικά εμπιστοσύνη στην βασισμένη στις ενδείξεις ιατρική επιστήμη! 

Οι ερμηνείες που δόθηκαν είναι πολλές. Η δική μου είναι διαφορετική από αυτές που διάβασα. Η θεωρία μου είναι ότι άνθρωποι, που έχουν διακριθεί πάρα πολύ σε κάποιον επιστημονικό ή τεχνολογικό τομέα και είναι ουσιαστικά πρωτοπόροι στον τομέα τους, αποκτούν μια κάποιου είδους έπαρση σε ότι αφορά αυτό που κάνουν. Θεωρούν τον κλάδο τους μοναδικό και ικανό να λύσει σχεδόν όλα τα προβλήματα του κόσμου και έχουν συνεπως την τάση να υποτιμούν τα επιτεύγματα άλλων επιστημονικών κλάδων. Έχουν επίσης μάθει να έχουν τον πρώτο λόγο στη λύση των προβλημάτων, που τους απασχολούν, αλλά και να αναζητούν μη συμβατικές και ασυνήθιστες απαντήσεις, όπως ακριβώς αυτές που τους έφεραν στην κορυφή. Η σημερινή συμβατική πατερναλιστική ιατρική τους είναι  κυριολεκτικά ανυπόφορη. Έτσι αρχίζουν να "ψάχνουν" για κάτι άλλο, διαφορετικό, λιγότερο επηρεασμένο από το ισχύον "δόγμα".

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν υπάρχει μια μαγική συνταγή για την αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων του κόσμου. Κια ειδικά στα θέματα υγείας η λαθεμένη αντιμετώπιση στοιχίζει περισσότερο και έχει διαφορετικές συνέπειες από ένα κακό λειτουργικό σύστημα ή ένα όχι και τόσο κομψό gadget!

Το πρώτο χιόνι στα Χάνια Πηλίου

Μπορεί να μην φαίνονται στη φωτογραφία, αλλά ναί σήμερα περπατήσαμε ανάμεσα στις πρώτες νιφάδες του χιονού!

Η θερμοκρασία φαίνεται στη 2η φωτο.

Καλό χειμώνα σε όλους!

Τεχνολογία, επιστήμη και ηθική

Είναι καιρός τώρα, που η τεχνολογική πρόοδος έχει προχωρήσει πολύ περισσότερο από την επιστήμη, την κατανόηση δηλαδή των μηχανισμών και τις πιθανές συνέπειες από την τυχόν ελαττωματική λειτουργία ή την σκόπμα εγκληματική κατάχρησή των αποτελεσμάτων αυτής της προόδου.

Η επιστήμη στο παρελθόν έκανε τα ερωτήματα και αναζητούσε μέσω της τεχνολογίας λύσεις και απαντήσεις. Τώρα η τεχνολογία προηγείται και η επιστήμη στέκεται διστακτική και ξαφνιασμένη προσπαθώντας να αξιοποιήσει τα όπλα που έχει στη διάθεσή της. Το δυστύχημα είναι ότι συχνά οι επιστήμονες απασχολούνται περισσότερο με το πως θα προλάβουν τις πιθανές καταστροφικές ή εγκληματικές χρήσεις της νέας τεχνολογικής "προόδου", παρά με τις ευεργετικές της προοπτικές!

Αυτό έχει γίνει ήδη στη γενετική, όπου η δυνατότητες κατάχρησης της καλπάζουσας τεχνολογίας ξεπερνούν σε μερικούς τομείς τα πιθανά οφελήματα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τις αλόγιστες συχνά εφαρμογές των βλαστοκυττάρων. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι οι βιοιατρικοί επιστήμονες προσπαθούν να επιβάλλουν κανόνες "καλής χρήσης" της τεχνολογίας και γίνονται πολλές συζητήσεις για τις ηθικές και νομικές συνέπειες, αλλά πολλά πράγματα γίνονται σήμερα χωρίς ουσιαστικό επιστημονικό έλεγχο, ιδιαίτερα σε μερικές χώρες, που η νομοθεσία δεν είναι αυστηρή.

Εκεί, όμως, που γίνεται όργιο είναι οι νέες πολεμικές τεχνολογίες, με τη χρήση ρομποτικών συστημάτων! Στον τομέα αυτόν οι ΗΠΑ βρίσκονται πολύ μπροστά -προς το παρόν- από όλες τις άλλες χώρες. Πρόσφατα ο Πρόεδρος Ομπάμα υποστήριξε ότι για τις επιθέσεις στη Λιβύη δεν χρειάζεται έγκριση του Κογκρέσσου, αφού αυτές γίνονται κυρίως με τη χρήση εναέριων ρομποτικών συστημάτων. Και είναι γνωστό ότι στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν χρησιμοποιούνται κατά κόρον. Μάλιστα στις ΗΠΑ αρχίζουν και εφαρμογές που δεν έχουν καμιά σχέση με πολεμικές ενέργειες, όπως πχ η "επίβλεψη της κυκλοφορίας" και γενικότερα της έννομης τάξης πάνω από τις μεγάλες πόλεις. 

Είναι εντυπωσιακό ακόμη το ότι έχει επικρατήσει το επιχείρημα ότι στην περίπτωση που ένα πολεμικό ρομποτικό σύτημα υποστεί επίθεση έχει "νόμιμο" δικαίωμα άμυνας.

Όλα αυτά τα τεχνολογικά επιτεύγματα προχωρούν ακάθεκτα, χωρίς να έχουν συζητηθεί οι πιθανές ηθικές και νομικές συνέπειες από τη χρήση ή την κατάχρησή τους! Και όπως πάντα η πιθανή μελλοντική χρήση τους για "τρομοκρατικές ενέργειες" (σύμφωνα με τον αμερικανικό ορισμό, αφού κατά άλλους ήδη η σημερινή χρήση από τις ΗΠΑ αποτελεί τρομοκρατική ενέργεια) υποβαθμίζεται μέχρις ότου αποδειχτεί μοιραίο και τετελεσμένο γεγονός!

Πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται "που βαδίζουμε", αν και νομίζω ότι όλοι ξέρουμε την απάντηση!