Οι βόρβοροι...

 Οι βόρβοροι…

Και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς βορβόρους;

Ήταν μια κάποια πλύση…

Εύλογα αναρωτιέται πλέον ο καθείς.

Πέμπτη 3 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η “ΣΟΦΙΑ” ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

Θέλουμε να παροτρύνουμε την εξέλιξη να προχωρήσει προς τα εκεί που πηγαίνει και να σταματήσει τις ατέλειωτες σκληρότητες. Αλλά η ζωή δεν γνωρίζει που πηγαίνει. Δεν έχει μακροπρόθεσμο πλάνο. Δεν υπάρχει στον ορίζοντα ένα τέλος. Δεν υπάρχει ένα μυαλό για να έχει ένα τέλος στο μυαλό του. Η διαδικασία είναι το αντίθετο της τελεολογίας. Η ζωή είναι σπάταλη, τυφλή, στο επίπεδο αυτό δεν την απασχολεί η έννοια της δικαιοσύνης. Έχει την πολυτέλεια να αφανίζει πλήθη.

Η φυσική επιλογή προκαλεί, ξεκινάει και κατευθύνει ένα πολύπλοκο σύνολο μοριακών αποκρίσεων, που μπορεί επιφανειακά να μοιάζει με στόχευση, νοημοσύνη, με έναν αφέντη Μοριακό Βιολόγο που πειραματίζεται με τα γονίδια, αλλά αυτό που μονάχα συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι μετάλλαξη και αναπαραγωγή, που αλληλεπιδρούν με ένα μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον.

Τα δύο παραπάνω αποσπάσματα από το βιβλίο του Carl Sagan “Shadows of Forgotten Ancestors.”

Τετάρτη 2 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Η σοφία συνίσταται στη σύνδεση του παρόντος με το μέλλον, συμβουλεύοντας τι πρέπει να κάνεις στο παρόν. Αφορά το να κάνεις τη γνώση προσιτή για ερωτήσεις που δεν έχουν ακόμη τεθεί. Οι ανθρωπιστικές σπουδές, ακριβώς όπως η βασική έρευνα που λαμβάνει χώρα σε άλλα επιστημονικά πεδία, παράγουν γνώση που μπορεί να μοιάζει εντελώς άχρηστη για την εποχή, αλλά η σοφία συνίσταται στην διευκόλυνση της ανάδειξης της μελλοντικής της χρησιμότητας.

Γράφει η Helga Nowotny στο βιβλίο “In AI We Trust.”

Τρίτη 1 Απριλίου 2025

 Καλό Μήνα σε όλους!

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΠΑΝΑΓΙΟΣ ΤΑΦΟΣ

Μια μέρα ο Πάπας συζητά ήσυχα με έναν Γερμανό θεολόγο σε ένα δωμάτιο του Βατικανού. Ξαφνικά δύο Γάλλοι αρχαιολόγοι εισβάλλουν, πολύ ανάστατοι και νευρικοί και λένε στον Άγιο Πατέρα, ότι έχουν μόλις επιστρέψει από το Ισραήλ και έχουν κάποια πολύ καλά νέα και κάποια μάλλον κακά νέα. Ο Πάπας τους παρακαλεί να του πουν τι συμβαίνει και να μην τον αφήνουν σε αγωνία. Μιλώντας πότε ο ένας και πότε ο άλλος, οι Γάλλοι λένε ότι τα καλά νέα είναι ότι ανακάλυψαν τον Πανάγιο Τάφο. Τον Πανάγιο Τάφο; λέει ο Πάπας. Ναι τον Πανάγιο Τάφο. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Ο Πάπας έχει συγκινηθεί μέχρι δακρύων. Και ποια είναι τα κακά νέα; ρωτάει, σκουπίζοντας τα δάκρυά του. Λοιπόν, μέσα στον Πανάγιο Τάφο βρήκαμε το σώμα του Χριστού. Ο Πάπας λιποθυμά. Οι Γάλλοι τρέχουν δίπλα του και του κάνουν αέρα. Ο μόνος που μένει ήρεμος είναι ο Γερμανός θεολόγος, ο οποίος μονολογεί: Για φαντάσου λοιπόν, ο Ιησούς υπήρξε πραγματικά;

Το παραπάνω αφηγείται ο Roberto Bolaño στο βιβλίο “By Night in Chile.”

Δευτέρα 31 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΜΝΗΜΗ, ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ

Οι θεωρίες για τη Μνήμη που εξαρτάται από τη Διάθεση και τη Μνήμη που εξαρτάται από τη Γλώσσα υποδηλώνουν ότι η προσβασιμότητα στις αναμνήσεις σε ένα ορισμένο χρονικό σημείο εξαρτάται από τη διάθεση στην οποία βρίσκεσαι ή από τη γλώσσα την οποία χρησιμοποιείς. 

Αναφορά στο βιβλίο “The Power of Language” της Viorica Marian

Παρασκευή 28 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ

Στις πιο ακραίες του παραλλαγές, ο λαϊκισμός υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια και ότι ο καθένας έχει “την αλήθεια του”, την οποία διαχειρίζεται ώστε να κατατροπώνει τους αντιπάλους του. Σύμφωνα με αυτή την κοσμοθεωρία, η μόνη πραγματικότητα είναι η δύναμη.

Και πιο κάτω:

Αν η δύναμη είναι η μόνη πραγματικότητα και αν η πληροφορία είναι απλά ένα όπλο, τι άραγε σημαίνει αυτό για τους ίδιους τους λαϊκιστές; Ενδιαφέρονται και αυτοί μονάχα για τη δύναμη και μας λένε και αυτοί ψέματα για να κερδίσουν τη δύναμη;

Και ακόμη:

Ένα από τα επαναλαμβανόμενα παράδοξα του λαϊκισμού είναι ότι ξεκινάει με το να μας προειδοποιεί ότι όλοι οι ελιτιστές οδηγούνται από μια επικίνδυνη πείνα για δύναμη, αλλά συχνά καταλήγει στο να παραδίνει όλη τη δύναμη σε ένα φιλόδοξο άνθρωπο.

Γράφει ο Yuval Noah Harari στο βιβλίο του “Nexus.”

Πέμπτη 27 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ

Μια ζωή που κυλά από μια παρούσα στιγμή στην επόμενη, από τη μια κρίση στη επόμενη, από ένα πρόβλημα στο επόμενο, καταντά στο να είναι μια απλή επιβίωση. Η ζωή είναι κάτι περισσότερο από λύση προβλημάτων. Κάποιος που απλά λύνει προβλήματα δεν έχει μέλλον. Είναι μόνο με την αφήγηση που ανοίγει το μέλλον, επειδή η αφήγηση προσδίδει ελπίδα.

Λόγια του Byung-Chul Han στο έργο “The Crisis of Narration.”

Τετάρτη 26 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Και θυμήθηκα το Δέκατο τέταρτο Βιβλίο του Bokonon, που το είχα ολόκληρο διαβάσει την προηγούμενη νύχτα. Το βιβλίο αυτό έχει τίτλο “Τι μπορεί να ελπίζει ένας σκεπτόμενος άνθρωπος για την ανθρωπότητα στη Γη, με βάση την εμπειρία των προηγούμενων εκατομμυρίων ετών”. Δεν παίρνει πολύ χρόνο να διαβάσεις το Δέκατο τέταρτο βιβλίο. Αποτελείται από μια λέξη και μια τελεία: “Τίποτα”.

Γράφει ο Kurt Vonnegut  στο “Cat's Cradle.”

Πανσεδο-φατσούλες

Πανσέδες, αλλά και άγριος ηβίσκος, μαργαριτούλες και διμορφοθήκες!
 

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΕΝΑ ΤΕΛΕΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

Τι άλλο είναι τάχα ένας τα πάντα ορών Θεός, ικανός να γνωρίζει τις σκέψεις και τις προθέσεις μας, παρά το πιο αποτελεσματικό εργαλείο παρακολούθησης που έχει ποτέ εφευρεθεί; Η μεγαλοφυΐα της θρησκείας αυτού του είδους είναι ο τρόπος που γοητεύει τους πιστούς στο να εφαρμόζουν την αγνότητα στη ζωή τους, ώστε να θερίσουν την επιβράβευση μετά το θάνατο. Και σε αντίθεση με το σημερινό σύστημα παρακολούθησης-που γνωρίζει μόνο ότι γράφεις, λες και κάνεις-οι μονοθεϊστικοί Θεοί ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν ακόμη και τις προθέσεις μας.

Γράφει η Naomi Klein στο βιβλίο “Doppelganger.”

Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Το μανιφέστο εμφανίζει δύο διακριτούς τύπους αισθητικής, που αντιστοιχούν σε δύο τρόπους συσχέτισης ανάμεσα στη τέχνη και την πραγματικότητα. Στην πρώτη-την αισθητική του καθρέφτη-η τέχνη απεικονίζει παθητικά την πραγματικότητα, μένει κοντά στα αντικειμενικά δεδομένα και παραμερίζει την υποκειμενικότητα του καλλιτέχνη. Η δεύτερη-η αισθητική του πρίσματος-χρησιμοποιεί την πραγματικότητα σαν πρώτη ύλη με σκοπό να εκφράσει τη μοναδική υποκειμενική ματιά του ποιητή. Είναι έτσι μια ενεργός παράσταση που απεικονίζει την πραγματικότητα από μια συγκεκριμένη υποκειμενική προοπτική, κάτω από ένα “πρίσμα”. Στην πρώτη περίπτωση η πραγματικότητα έρχεται πρώτη, στη δεύτερη η προσωπικότητα του καλιιτέχνη επικρατεί.

Γράφει ο Schlomy Mualem στο έργο “Borges and Platο.”

 

Μια δειλή Άνοιξη στην αυλή μας

 

Πέμπτη 20 Μαρτίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

 ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

Είσαι τόσο ευτυχισμένος, όσο το πιο δυστυχισμένο σου παιδί.

Γράφει η Julia Glass στο μυθιστόρημα “Vigil Harbor.”

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΙΔΑΝΙΚΑ

Στο επίγραμμα του έργου του The Kreutzer Sonata, ο Tolstoy περιγράφει τα ιδανικά σαν ένα φως στο τέλος ενός μεγάλου κονταριού που κάποιος κρατάει-ένα φως που δεν μπορεί ποτέ να φτάσει, αλλά που πάντοτε τον οδηγεί προς τα μπροστά.

Γράφει ο Robin Waterfield στην εισαγωγή του βιβλίου του Marcus Aurelius “Meditations”, του οποίου είχε την επιμέλεια.

Πανελλήνιοι Αγώνες Ρόλλερς

 Διαπρέπουμε και στον αθλητισμό.

Η Ίριδα και η Νεφέλη δέυτερες στην κατηγορία τους σε Πανελλήνιους Αγώνες Ρόλλερς στην Αθήνα!

Θερμά τους Συγχαρητήρια!

Τετάρτη 19 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΟΣΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΕΝΑ ΨΕΜΑ;

Το κάθε ψέμα που λες πρέπει να περιέχει όσο περισσότερη αλήθεια είναι δυνατό. Αυτός είναι ο πρώτος κανόνας για τον καθένα που αναγκάζεται να ζει οποιοδήποτε είδος διπλής ζωής.

Γράφει ο Stephen May στο έργο “Sell us the Rope.”

ΕΥΣΠΛΑΧΝΙΚΗ ΑΜΝΗΣΙΑ

Ένας ξεχασιάρης Θεός, ένας Θεός με Αλτζχάιμερ, θα μας απελευθερώσει από όλες τις υποχρεώσεις. Χωρίς μνήμη δεν υπάρχει έγκλημα.

Στην πραγματικότητα τα σώματά μας αποδεικνύεται ότι είναι από τη φύση τους αρκετά συμπονετικά, λίγη αμνησία μάλλον παρά αναισθησία στο τέλος. Η μνήμη μας, που μας εγκαταλείπει, μας αφήνει να παίξουμε λίγο περισσότερο, μια τελευταία φορά στη Ηλύσια πεδία της παιδικής ηλικίας. Λίγα με πολλά παρακάλια αναζητημένα “παρακαλώ μόνο πέντε λεπτά ακόμα”, όπως τις παλιές μέρες, που παίζαμε έξω στο δρόμο. Πριν μας φωνάξουν για τα καλά να γυρίσουμε στο σπίτι.

Σκέψεις για την “ευσπλαχνική” αμνησία από τον Georgi Gospodinov στο “Time Shelter.”

Τρίτη 18 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗ

Οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι η μορφωμένοι της υψηλής κοινωνίας δεν έχουν λιγότερες προκαταλήψεις από τους λιγότερο μορφωμένους πολίτες. Απλά οι στόχοι των προκαταλήψεών τους είναι διαφορετικοί.

Από το βιβλίο “The Tyranny of Merit” του Michael J.Sandel.

ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Το “χάρισμα” δεν εκπορεύεται μέσα από το πρόσωπο που ονομάζεται “χαρισματικό”. Προέρχεται από την ανάγκη των άλλων να πιστεύουν ότι υπάρχουν εξαιρετικοί άνθρωποι.

Οι “χαρισματικοί” άνθρωποι καταλαβαίνουν αυτή την επιθυμία-για-πίστη καλύτερα από όλους. Την εκμεταλλεύονται. Αυτό είναι εκείνο το αποκαλούμενο “χάρισμά” τους.

Από το μυθιστόρημα της Rachel Kushner “Creation Lake.”

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

Πραγματικά μεγάλα έργα που έχουν αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, από την άλλη πλευρά, έχουν εγκατασταθεί στη μνήμη μας για πάντα. Πήρε ο Ernest Hemingway το βραβείο Νόμπελ; Ή μήπως ο Jorge Luis Borges; (Το πήρε; Ποιόν ενδιαφέρει;). Ένα λογοτεχνικό βραβείο μπορεί να ρίξει ένα προβολέα σε ένα συγκεκριμένο έργο, αλλά δεν μπορεί να το ζωντανέψει. Είναι τόσο απλό.

Γράφει ο Haruki Murakami στο βιβλίο “Novelist as a Vocation.”

ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ!

 Αυτό αν είναι ρεκόρ!

Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Πατρών με ανακήρυξε Ομότιμο Καθηγητή του Τμήματος Ιατρικής 15 χρόνια μετά την αποχώρηση μου από το Πανεπιστήμιο! Δεν γνωρίζω αν υπάρχει άλλος που να έγινε Ομότιμος Καθηγητής μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ο λόγος που δεν πήρα τον τίτλο τότε που παραιτήθηκα το 2010 ήταν ότι ο τότε ισχύον εσωτερικός κανονισμός του Πανεπιστημίου όριζε ότι για να γίνεις Ομότιμος Καθηγητής έπρεπε να αποχωρήσεις στα 67 σου χρόνια και όχι στα 62 που αποχώρησα εγώ. Πρέπει να ομιολογήσω βέβαια ότι τότε το 2010 δεν τα γνώριζα αυτά ούτε ασχολήθηκα με το θέμα. Αυτός ο κανονισμός από τότε άλλαξε και έτσι τώρα μπορούσε να μου αποδοθεί ο τίτλος.

Και βέβαια όλα αυτά χάρις στην Έλλη, την πρώην Γραμματέα μου, που πήρε την πρωτοβουλία και ξεκίνησε τη σχετική διαδικασία σε συνεργασία με τους Καθηγητές της Ιατρικής που έκαναν το σχετικό αίτημα!

Ένας τιμητικός τίτλος βέβαια, αλλά με κάποια συμβολική σημασία.

Πέμπτη 13 Μαρτίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΑΠΕΙΝΟΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΡΟΝΕΜΕΝΟΙ

Όχι, ή επανάστασή μου δε θα στρεφόταν κατά του κατεστημένου και του συστήματός του, αλλά εναντίον εκείνων πού το ανέχονται. Θα σκότωνα, θα τσάκιζα την κακομοιριά, την υποταγή, την ταπεινοφροσύνη. Ή γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους. Όπως δε χωρά άλλα φερέφωνα προκάτ επανάστασης.

Αυτός έτσι κι αλλιώς δεν εννοεί τη ζωή χωρίς κάποιο χυδαίο αφεντικό πάνω από το κεφάλι του. Η μοναδική δικαίωση της ύπαρξής του είναι το γεγονός πώς το αφεντικό αυτό τον διατάσσει: Με διατάζουν άρα υπάρχω.

Τα δύο παραπάνω χωρία από το βιβλίο της Λιλής Ζωγράφου “Επάγγελμα: Πόρνη”

Τετάρτη 12 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Η αγάπη μας για τη φύση, οι πιο μύχιες μας συγκινήσεις, η εμπάθειά μας για τους άλλους, η θλίψη μας για την παροδικότητα της ζωής, η ανεξιχνίαστη σύνδεσή μας με την ίδια τη γη, η ικανότητά μας για στοχασμό, η έμφυτη επιθυμία μας να αγωνιστούμε για μια καλύτερη κοινωνία. Αυτές είναι οι φυχολογικές-και ίσως-πνευματικές διαστάσεις την ανθρώπινης κατάστασης.

Και πάλι από το βιβλίο “Post Growth” του Tim Jackson.

ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΚΑΙ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ

Κανείς δεν τον περιέγραφε καλύτερα, όσο ο ίδιος, όταν τον κατηγορούσε κάποιος ότι ήταν πλούσιος. “Όχι, όχι πλούσιος, έλεγε. Είμαι ένας φτωχός άνθρωπος με λεφτά, που δεν είναι το ίδιο πράγμα”.

Γράφει ο Gabriel Garcia Marquez στο μυθιστόρημα “Love in the Time of Cholera.”