Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Το μανιφέστο εμφανίζει δύο διακριτούς τύπους αισθητικής, που αντιστοιχούν σε δύο τρόπους συσχέτισης ανάμεσα στη τέχνη και την πραγματικότητα. Στην πρώτη-την αισθητική του καθρέφτη-η τέχνη απεικονίζει παθητικά την πραγματικότητα, μένει κοντά στα αντικειμενικά δεδομένα και παραμερίζει την υποκειμενικότητα του καλλιτέχνη. Η δεύτερη-η αισθητική του πρίσματος-χρησιμοποιεί την πραγματικότητα σαν πρώτη ύλη με σκοπό να εκφράσει τη μοναδική υποκειμενική ματιά του ποιητή. Είναι έτσι μια ενεργός παράσταση που απεικονίζει την πραγματικότητα από μια συγκεκριμένη υποκειμενική προοπτική, κάτω από ένα “πρίσμα”. Στην πρώτη περίπτωση η πραγματικότητα έρχεται πρώτη, στη δεύτερη η προσωπικότητα του καλιιτέχνη επικρατεί.

Γράφει ο Schlomy Mualem στο έργο “Borges and Platο.”

 

Μια δειλή Άνοιξη στην αυλή μας

 

Πέμπτη 20 Μαρτίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

 ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

Είσαι τόσο ευτυχισμένος, όσο το πιο δυστυχισμένο σου παιδί.

Γράφει η Julia Glass στο μυθιστόρημα “Vigil Harbor.”

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΙΔΑΝΙΚΑ

Στο επίγραμμα του έργου του The Kreutzer Sonata, ο Tolstoy περιγράφει τα ιδανικά σαν ένα φως στο τέλος ενός μεγάλου κονταριού που κάποιος κρατάει-ένα φως που δεν μπορεί ποτέ να φτάσει, αλλά που πάντοτε τον οδηγεί προς τα μπροστά.

Γράφει ο Robin Waterfield στην εισαγωγή του βιβλίου του Marcus Aurelius “Meditations”, του οποίου είχε την επιμέλεια.

Πανελλήνιοι Αγώνες Ρόλλερς

 Διαπρέπουμε και στον αθλητισμό.

Η Ίριδα και η Νεφέλη δέυτερες στην κατηγορία τους σε Πανελλήνιους Αγώνες Ρόλλερς στην Αθήνα!

Θερμά τους Συγχαρητήρια!

Τετάρτη 19 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΟΣΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΕΝΑ ΨΕΜΑ;

Το κάθε ψέμα που λες πρέπει να περιέχει όσο περισσότερη αλήθεια είναι δυνατό. Αυτός είναι ο πρώτος κανόνας για τον καθένα που αναγκάζεται να ζει οποιοδήποτε είδος διπλής ζωής.

Γράφει ο Stephen May στο έργο “Sell us the Rope.”

ΕΥΣΠΛΑΧΝΙΚΗ ΑΜΝΗΣΙΑ

Ένας ξεχασιάρης Θεός, ένας Θεός με Αλτζχάιμερ, θα μας απελευθερώσει από όλες τις υποχρεώσεις. Χωρίς μνήμη δεν υπάρχει έγκλημα.

Στην πραγματικότητα τα σώματά μας αποδεικνύεται ότι είναι από τη φύση τους αρκετά συμπονετικά, λίγη αμνησία μάλλον παρά αναισθησία στο τέλος. Η μνήμη μας, που μας εγκαταλείπει, μας αφήνει να παίξουμε λίγο περισσότερο, μια τελευταία φορά στη Ηλύσια πεδία της παιδικής ηλικίας. Λίγα με πολλά παρακάλια αναζητημένα “παρακαλώ μόνο πέντε λεπτά ακόμα”, όπως τις παλιές μέρες, που παίζαμε έξω στο δρόμο. Πριν μας φωνάξουν για τα καλά να γυρίσουμε στο σπίτι.

Σκέψεις για την “ευσπλαχνική” αμνησία από τον Georgi Gospodinov στο “Time Shelter.”

Τρίτη 18 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗ

Οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι η μορφωμένοι της υψηλής κοινωνίας δεν έχουν λιγότερες προκαταλήψεις από τους λιγότερο μορφωμένους πολίτες. Απλά οι στόχοι των προκαταλήψεών τους είναι διαφορετικοί.

Από το βιβλίο “The Tyranny of Merit” του Michael J.Sandel.

ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Το “χάρισμα” δεν εκπορεύεται μέσα από το πρόσωπο που ονομάζεται “χαρισματικό”. Προέρχεται από την ανάγκη των άλλων να πιστεύουν ότι υπάρχουν εξαιρετικοί άνθρωποι.

Οι “χαρισματικοί” άνθρωποι καταλαβαίνουν αυτή την επιθυμία-για-πίστη καλύτερα από όλους. Την εκμεταλλεύονται. Αυτό είναι εκείνο το αποκαλούμενο “χάρισμά” τους.

Από το μυθιστόρημα της Rachel Kushner “Creation Lake.”

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

Πραγματικά μεγάλα έργα που έχουν αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, από την άλλη πλευρά, έχουν εγκατασταθεί στη μνήμη μας για πάντα. Πήρε ο Ernest Hemingway το βραβείο Νόμπελ; Ή μήπως ο Jorge Luis Borges; (Το πήρε; Ποιόν ενδιαφέρει;). Ένα λογοτεχνικό βραβείο μπορεί να ρίξει ένα προβολέα σε ένα συγκεκριμένο έργο, αλλά δεν μπορεί να το ζωντανέψει. Είναι τόσο απλό.

Γράφει ο Haruki Murakami στο βιβλίο “Novelist as a Vocation.”

ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ!

 Αυτό αν είναι ρεκόρ!

Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Πατρών με ανακήρυξε Ομότιμο Καθηγητή του Τμήματος Ιατρικής 15 χρόνια μετά την αποχώρηση μου από το Πανεπιστήμιο! Δεν γνωρίζω αν υπάρχει άλλος που να έγινε Ομότιμος Καθηγητής μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ο λόγος που δεν πήρα τον τίτλο τότε που παραιτήθηκα το 2010 ήταν ότι ο τότε ισχύον εσωτερικός κανονισμός του Πανεπιστημίου όριζε ότι για να γίνεις Ομότιμος Καθηγητής έπρεπε να αποχωρήσεις στα 67 σου χρόνια και όχι στα 62 που αποχώρησα εγώ. Πρέπει να ομιολογήσω βέβαια ότι τότε το 2010 δεν τα γνώριζα αυτά ούτε ασχολήθηκα με το θέμα. Αυτός ο κανονισμός από τότε άλλαξε και έτσι τώρα μπορούσε να μου αποδοθεί ο τίτλος.

Και βέβαια όλα αυτά χάρις στην Έλλη, την πρώην Γραμματέα μου, που πήρε την πρωτοβουλία και ξεκίνησε τη σχετική διαδικασία σε συνεργασία με τους Καθηγητές της Ιατρικής που έκαναν το σχετικό αίτημα!

Ένας τιμητικός τίτλος βέβαια, αλλά με κάποια συμβολική σημασία.

Πέμπτη 13 Μαρτίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΑΠΕΙΝΟΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΡΟΝΕΜΕΝΟΙ

Όχι, ή επανάστασή μου δε θα στρεφόταν κατά του κατεστημένου και του συστήματός του, αλλά εναντίον εκείνων πού το ανέχονται. Θα σκότωνα, θα τσάκιζα την κακομοιριά, την υποταγή, την ταπεινοφροσύνη. Ή γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους. Όπως δε χωρά άλλα φερέφωνα προκάτ επανάστασης.

Αυτός έτσι κι αλλιώς δεν εννοεί τη ζωή χωρίς κάποιο χυδαίο αφεντικό πάνω από το κεφάλι του. Η μοναδική δικαίωση της ύπαρξής του είναι το γεγονός πώς το αφεντικό αυτό τον διατάσσει: Με διατάζουν άρα υπάρχω.

Τα δύο παραπάνω χωρία από το βιβλίο της Λιλής Ζωγράφου “Επάγγελμα: Πόρνη”

Τετάρτη 12 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Η αγάπη μας για τη φύση, οι πιο μύχιες μας συγκινήσεις, η εμπάθειά μας για τους άλλους, η θλίψη μας για την παροδικότητα της ζωής, η ανεξιχνίαστη σύνδεσή μας με την ίδια τη γη, η ικανότητά μας για στοχασμό, η έμφυτη επιθυμία μας να αγωνιστούμε για μια καλύτερη κοινωνία. Αυτές είναι οι φυχολογικές-και ίσως-πνευματικές διαστάσεις την ανθρώπινης κατάστασης.

Και πάλι από το βιβλίο “Post Growth” του Tim Jackson.

ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΚΑΙ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ

Κανείς δεν τον περιέγραφε καλύτερα, όσο ο ίδιος, όταν τον κατηγορούσε κάποιος ότι ήταν πλούσιος. “Όχι, όχι πλούσιος, έλεγε. Είμαι ένας φτωχός άνθρωπος με λεφτά, που δεν είναι το ίδιο πράγμα”.

Γράφει ο Gabriel Garcia Marquez στο μυθιστόρημα “Love in the Time of Cholera.”

Τρίτη 11 Μαρτίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΕΝΕΙ…

Αν και τίποτα δεν μπορεί να φέρει πίσω την ώρα

Της λάμψης στο γρασίδι, της δόξας στο λουλούδι,

Δεν θα θρηνήσουμε, αλλά θα βρούμε

Δύναμη σε αυτό που μένει πίσω.

Από το ποίημα Intimations (Υπαινιγμοί) του William Wordsworth, όπως αναφέρεται στο βιβλίο “Post Growth” του Tim Jackson.

Δευτέρα 10 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ

Κανείς δεν μας έμαθε πως να είμαστε ελεύθεροι. Αυτό που μας έμαθαν μόνο ήταν πως να πεθαίνουμε για την ελευθερία.

Οι άνθρωποι συνεχώς αναγκάζονται να διαλέγουν ανάμεσα στο να έχουν ελευθερία και το να έχουν επιτυχία και σταθερότητα. Ελευθερία με υποφορά ή ευτυχία χωρίς ελευθερία. Η πλειονότητα διαλέγει το δεύτερο.

Τα παραπάνω κείμενα προέρχονται από το “The Legend of the Grand Inquisitor,” του Dostoevsky και αναφέρονται από την Svetlana Alexievich στο βιβλίο “Secondhand Time.”

Και πιο κάτω η Svetlana Alexievich:

Την παραμονή της Επανάστασης του 1917 έγραψε ο Alexander Grin: "Και το μέλλον φάνηκε να έπαψε να στέκεται στη σωστή του θέση”. Τώρα εκατό χρόνια μετά το μέλλον δεν βρίσκεται και πάλι εκεί που έπρεπε να είναι. Ο χρόνος μας έρχεταιι σε μας από δεύτερο χέρι.

Ποίηση

 Ε Ν Ο Σ  Λ Ε Π Τ Ο Υ  Σ Ι Γ Η

του Ντίνου Χριστιανόπουλου

Εσείς που βρήκατε τον άνθρωπό σας

κι έχετε ένα χέρι να σας σφίγγει τρυφερά,

έναν ώμο ν’ ακουμπάτε την πίκρα σας,

ένα κορμί να υπερασπίζει την έξαψή σας,

κοκκινίσατε άραγε για την τόση ευτυχία σας,

έστω και μια φορά;

είπατε να κρατήσετε ενός λεπτού σιγή

για τους απεγνωσμένους;

Πέμπτη 6 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Κάπου είχε ακούσει μια φράση, δεν θυμάται από ποιόν, ότι μονάχα κάτι που κάποιος δεν θέλει να δει τυπωμένο αυτό είναι είδηση, και κάθε τι άλλο είναι διαφήμιση.

Από το βιβλίο της Eleanor Catton “Birnam Wood.”

Τετάρτη 5 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ 

Η ΜΕΤΡΙΟΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Όταν τον ρωτούσαν να ονοματίσει τους καλύτερους Αμερικανούς συγγραφείς των ημερών του, θα απαντούσε ότι είχαν όλοι αποτύχει, αλλά ότι ο Thomas Wolfe ήταν η πιο εκλεκτή αποτυχία και ο William Faulkner η δεύτερη πιο εκλεκτή αποτυχία. Αυτό το επαναλάμβανε συχνά όλα τα χρόνια, αλλά αξίζει να θυμόμαστε ότι ο Thomas Wolfe ήταν πεθαμένος από το 1938, και ότι σχεδόν όλα τα χρόνια που ο Faulkner συνήθιζε να δίνει αυτή την απάντηση ο ίδιος ήταν ζωντανός.

Από το βιβλίο “Written Lives” του Javier Marías, αναφερόμενο προφανώς στον William Faulkner.

Πατρινό καρναβάλι στο Μαλάκι

 Ναι, οι Πατρινοί μας έφεραν το καρναβάλι. Και περάσαμε ωραία. Τα κορίτσια, η Ίριδα και η Νεφέλη, κάνανε μπάνιο στη θάλασσα (!) και την επόμενη σκι στα Χάνια του Πηλίου. Την Καθαρή Δευτέρα πέταξαν αετό στην Κορώπη.

Δευτέρα 3 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΑΜΨΥΧΙΣΜΟΣ

Ο παμψυχισμός* έχει τη δυνατότητα να μεταβάλει τη σχέση μας με τον φυσικό κόσμο. Αν ο παμψυχισμός είναι αληθινός, το τροπικό δάσος βρίθει από συνείδηση. Επειδή είναι οντότητες με συνείδηση, τα δέντρα έχουν αξία αυτοδικαίως. Η κοπή ενός από αυτά γίνεται μια πράξη με άμεση ηθική σημασία. Επιπλέον, με την παμψυχιστική άποψη της ζωής, οι άνθρωποι έχουν μια βαθιά συγγένεια με τον φυσικό κόσμο: είμαστε χαρακτήρες με συνείδηση σε ένα κόσμο γεμάτο συνείδηση.

Με βάση όλα αυτά, γνωρίζουμε τώρα ότι τα φυτά επικοινωνούν, μαθαίνουν και θυμούνται. Δεν βρίσκω να υπάρχει κάποιος λόγος, εκτός από την αθρώπινη προκατάληψη, να μην τους αποδίδουμε μια αυτόνομη συνειδητή ζωή. Ομολογουμένως, αυτό έχει δύσκολες συνέπειες για την ηθική της χορτοφαγίας συνήθους ή ακραιφνούς. Πολλοί χορτοφάγοι, συνήθεις ή ακραιφνείς, αισθάνονται ότι είναι λάθος να σκοτώνεις ή να εκμεταλλεύεσαι όντα με συνείδηση.

Από το βιβλίο ”Galileo's Error” του Philip Goff.

*παμψυχισμός ονομάζεται η άποψη ότι η συνείδηση, μυαλό ή ψυχή είναι παγκόσμιο και αρχέγονο χαρακτηριστικό όλων των πραγμάτων.

Κρίμα κι άδικο!

 Κρίμα κι άδικο!

Τι κρίμα κι άδικο για την Ελλάδα!

Να υπάρχει μια τέτοια τεράστια λαϊκή κινητοποίηση και να μην υπάρχει ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ άξιος ηγέτης ή υπεύθυνος πολιτικός σχηματισμός να ακουμπήσει πάνω του!

Μονάχα απύθμενη μετριότητα! Παντού!

Πρέπει όμως να αναρωτηθούμε και κάτι άλλο. Πόση ευθύνη έχουν άραγε όλοι αυτοί που συνάχτηκαν σήμερα σε ολόκληρη τη χώρα, ΟΛΟΙ ΕΜΕΙΣ, για την έλλειψη άξιων ηγετών και υπεύθυνων πολιτικών σχηματισμών.

Δηλαδή για την άνοδο της ασημαντότητας, που έλεγε ο Καστοριάδης!

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΕΡΙ ΕΞΟΡΙΑΣ

O Said περιέγραψε την εξορία ως το αθεράπευτο χάσμα ανάμεσα σε ένα ανθρώπινο πλάσμα και ένα τόπο γέννησης, ανάμεσα στον εαυτό και το πραγματικό του σπίτι. Η θεμελιώδης αυτή θλίψη δεν μπορεί ποτέ να ξεπεραστεί. Και αν και είναι αλήθεια ότι η λογοτεχνία και η ιστορία περιέχουν ηρωϊκά, ρομαντικά, ένδοξα, ακόμη και θριαμβευτικά επεισόδια στη ζωή ενός εξόριστου, αυτά δεν είναι παρά μονάχα προσπάθειες να ξεπεραστεί η ακρωτηριαστική θλίψη της αποξένωσης. Τα επιτεύγματα της εξορίας μονίμως υπονομεύονται από την απώλεια κάποιου πράγματος που έχει οριστικά μείνει πίσω.

Από το έργο του David Damrosch “Around the World in 80 Books” στην αναφορά που κάνει για το βιβλίο “Reflections on Exile» του Παλαιστίνου διανοητή Edward W. Said.

Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΖΗΛΕΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΡΩΤΑΣ

Η ζήλεια γεννιέται με τον έρωτα, αλλά δεν πεθαίνει πάντοτε μαζί του.

Γράφει η Iris Murdoch στο μυθιστόρημα “The Sea, The Sea.”

ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΝΑ ΓΡΑΨΕΙ…

Η πιο μεγάλη τιμή για ένα συγγραφέα είναι η δήλωση του Isaac Babel για τον συνάδελφό του Ρώσσο συγγραφέα Leon Tolstoy: Αν ο Κόσμος μπορούσε να γράψει μόνος του, θα έγραφε όπως ο Tolstoy.

Η αναφορά από το βιβλίο “Literary 100” του Daniel S Burt.