Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΑΠΟΣΥΡΣΗ ΩΣ ΘΕΣΗ

Αποσυρθείτε γιατί η άρνηση να βοηθήσετε τη μηχανή να προχωρήσει—η άρνηση να σφίξτε περαιτέρω την καστάνια—είναι μια βαθιά ηθική θέση. Αποσυρθείτε επειδή η δράση δεν είναι πάντοτε πιο αποτελεσματική από την αδράνεια. Αποσυρθείτε για να εξετάσετε την κοσμοθεωρία σας: την κοσμολογία, το παράδειγμα, τις υποθέσεις, την κατεύθυνση του ταξιδιού. Μια πραγματική αλλαγή αρχίζει με την απόσυρση.

Γράφει ο David Wallace-Wells στο βιβλίο “The Uninhabitable Earth.”

Και το χθεσινό φεγγάρι στο Μαλάκι...

Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΒΑΒΕΛ

Επειδή ο σοσιαλισμός δεν είναι μόνο το εργατικό ζήτημα, είναι προπάντων το ερώτημα της αθεΐας, της σύγχρονης ενσάρκωσης του, το ερώτημα του πύργου της Βαβέλ, που κατασκευάζεται χωρίς τον Θεό, όχι για να φτάσει ο άνθρωπος τους ουρανούς από τη γη, αλλά για να χαμηλώσει τους ουρανούς προς τη γη.

Από το “L'homme révolté” του Albert Camus.

Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ…

Έτσι λέει ο ένας στον άλλο-και στον εαυτό του- το κάθε τι για το πως ήταν τα πράγματα τρεις εβδομάδες πριν, όταν πρωτοσυναντήθηκαν. Κάποια πράγματα τα ξέρουν και οι δύο, κάποια ο ένας από τους δύο τα έχει ξεχάσει, ή ο άλλος, κάποια ο ένας δεν τα πρόσεξε, ή ο άλλος, κάποια ο ένας από τος δύο τα σκέφτηκε αλλά δεν τα είπε, και κάποια ο άλλος, και έτσι αυτό το οποίο ήταν παρόν μόλις πριν τρεις εβδομάδες βαθαίνει στη διάρκεια ενός απογεύματος, βαθαίνει, αλλάζει τη φύση του, αλλά όμως κρατάει το συνολικό του περίγραμμα, που και οι δύο αναγνωρίζουν.

Από το μυθιστόρημα “Kairos” της Jenny Erpenbeck.

Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ…

Τα κοντά χοντρά φρύδια του ορθώθηκαν, οι άκαμπτες μικροσκοπικές τους άκρες σχημάτιζαν δυο απειλητικούς φράχτες στον Ταγματάρχη Zoglauer. Τα μεγάλα, λαμπερά, ανόητα μάτια του, που πάντοτε αντικατόπτριζαν όλα αυτά που είχαν δει πριν χρόνια, αλλά σπάνια αυτό που έβλεπαν εκείνη τη στιγμή, έδειχναν τώρα να εκφράζουν την αλαζονεία των προγόνων του, μια αλαζονεία του δέκατου πέμπτου αιώνα. 

Από το “The Radetzky March” του Joseph Roth.

Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΡΑΓΕ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ;

Σχεδόν πιστεύω ότι είμαστε όλοι μας φαντάσματα, Πάστορα. Δεν είναι μονάχα ότι έχουμε κληρονομήσει από τον πατέρα και τη μητέρα μας, που “βαδίζει” μέσα μας. Είναι όλων των ειδών οι πεθαμένες ιδέες και τα άψυχα παλιά πιστεύω και ούτω καθ’ εξής. Δεν έχουν καμιά ζωντάνια, αλλά αγκιστρώνονται πάνω μας παρ’ όλα αυτά και δεν μπορούμε να τα αποτινάξουμε.

Από το θεατρικό έργο “Ghosts” του Henrik Ibsen. 

Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Η μεγαλύτερη εφεύρεση του 19ου αιώνα, έγραψε με καυστικό τρόπο ο Alfred North Whitehead, ήταν η εφεύρεση της μεθόδου της εφεύρεσης.

Ο φιλόσοφος Jean-Pierre Dupuy είπε ότι όποιος πιστεύει ότι η επιστήμη και η τεχνολογία θα προσφέρουν μια λύση στα προβλήματα που προκλήθηκαν από την επιστήμη και την τεχνολογία, δεν μπορεί να έχει πίστη στην πραγματικότητα του μέλλοντος.

Οι δύο αυτές ρήσεις από το βιβλίο “Scorched Earth” του Jonathan Crary.

Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΠΡΩΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΥΝΑΜΗ

Την αυτοκρατορία που ο Αλέξανδρος προσπαθούσε να δημιουργήσει το 324 πΧ δεν την είχε θεωρήσει ως μια Ελληνική αυτοκρατορία. Μπορεί να ήταν η αληθινά πρώτη προσπάθεια για παγκόσμια κυριαρχία, με συνειδητή υπέρβαση των ορίων των εθνοτήτων, των πολιτισμών και των ταυτοτήτων.

Γράφει ο Roderick Beaton στο βιβλίο του “The Greeks.”

Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ

Αυτό που είναι η μυθιστορία, λέει ο Dante είναι εκείνη η αλήθεια που έχει τη μορφή ενός ψέματος.

Αναφορά από τον George Steiner στο βιβλίο “Lessons of the Masters.”

ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΕΔΩ…

Αυτό που ακολουθεί είναι η ιστορία του πως φτάσαμε να πιστεύουμε τέτοιες ιδέες και τι κόστισε αυτή η πίστη. Η ανθρωπότητα που ποθήσαμε, ο κόσμος που θέλουμε, το μέλλον που ελπίζουμε να χτίσουμε, όλα εξαρτώνται από μια καθαρή κατανόηση της αγριότητάς μας, της επιθυμίας μας, της δύναμης μας και της δίψας μας να παραπλανήσουμε ο ένας τον άλλο και τους ίδιους τους εαυτούς μας.

Γράφει ο Stefanos Geroulanos στην εισαγωγή του βιβλίου του “The Invention of Prehistory.”

Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΑ ΓΥΜΝΑ ΚΑΙ Η ΒΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ

Ίσως οι άνδρες πάντοτε ζωγράφιζαν γυμνά με τον ίδιο τρόπο που εξασκούσαν βία-για να αποδείξουν ότι το θάρρος τους δεν είχε πάθει ζημιά από την ηθικότητα και την ανάγκη.

Λόγια της Rachel Cusk από το βιβλίο της “Parade.”

ΟΙ ΜΙΚΡΟΑΣΤΟΙ

Είναι ειρηνικοί, λίγο κατσούφηδες, σκέφτονται το Αύριο, δηλαδή απλά ένα καινούργιο σήμερα. Οι πόλεις δεν παρέχουν παρά μια μοναδική μέρα, που ξανάρχεται ολόιδια κάθε πρωί. Οι ανόητοι. Με αηδιάζει όταν σκέφτομαι ότι θα ξαναδώ τις χοντρές αυτάρεσκες φάτσες τους.

Ο Jean-Paul Sartre μιλώντας για τους κατοίκους των μικρών πόλεων στο μυθιστόρημα “ La neusée.”

Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΖΩΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

Ότι κατορθώσαμε ίσαμε τώρα το πετύχαμε χάρις στο υποσυνείδητο σπρώξιμο της ζωτικότητας του λαού κι όχι από τη φωτισμένη, μελετημένη, προσχεδιασμένη προβλεπτικότητα των αρχηγών μας.

Γράφει ο Φίλιππος Δραγούμης στο βιβλίο  “Βαλκανικοί Πόλεμοι”.

ΚΙΝΗΤΗΡΙΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Οι πιο σκοτεινές συγκινήσεις είναι πιο δυνατές και πιο επίμονες από τις φωτεινότερες εξαδέλφες τους. Αν μπορούσες να τις στάξεις στη δεξαμενή ενός αυτοκινήτου, η αηδία, η μανία, η οργή και η αντιπάθεια θα σε εκτόξευαν μέχρι τον πιο μακρινό ορίζοντα, ενώ ένα καύσιμο με απόσταξη από έλεος, εμπάθεια, κατανόηση και συγχώρεση θα σε άφηνε σταματημένο στην άκρη του δρόμου μετά από λίγα μέτρα.

Γράφει η Lionel Shriver στο μυθιστόρημά της “Mania.”

Εκδρομή Βλαχοχώρια- Σαμαρίνα-Βασιλίτσα

 Εκδρομή Βλαχοχώρια- Σαμαρίνα-Βασιλίτσα

Κάναμε μια ωραία διήμερη εκδρομή με ταξιδιωτικό γραφείο στα Βλαχοχώρια του Νομού Γρεβενών, με διαμονή στη μοναδική Σαμαρίνα και επίσκεψη στο χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας. Με πολύ καλό καιρό και μέσα σε ένα χιονισμένο τοπίο. Με διέλευση μέσα από τον μοναδικό εθνικό δρυμό της Βάλια Κάλντα. 

Παραθέτω μερικές χαρακτηριστικές φωτογραφίες.

Μουσική Πρόταση: Feed Them All

 

Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΙ ΜΕΤΡΑΕΙ ΣΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ

Δεν είναι η φωνή που δεσπόζει σε μια ιστορία, είναι το αυτί.

Λέει ο Italo Calvino στο βιβλίο “Invisible Cities.”

ΣΑΝ ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ…

Αλλά η γνώση δεν μπορεί να προστατέψει κάποιον. Η ζωή περιφρονεί τη γνώση. Την αναγκάζει να κάθεται στον προθάλαμο, να περιμένει απ΄’εξω. Πάθος, ενέργεια, ψέματα, αυτά είναι που θαυμάζει η ζωή. Παρ’ όλα αυτά πολλά μπορεί να αντέξει κανείς, εάν ολόκληρη η ανθρωπότητα παρακολουθεί. Οι μάρτυρες το αποδεικνύουν. Ζούμε στην προσοχή των άλλων. Στρεφόμαστε προς αυτήν, όπως τα λουλούδια προς τον ήλιο.

Από το μυθιστόρημα “Light Years” του James Salter.

Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ

Καιροί που χαρακτηρίζονται από αναστάτωση και χάος, παρατήρησε κάποτε ο λόγιος Gershom Scholem*, μπορεί να δημιουργήσουν “πλαστικές ώρες” -δηλαδή κρίσιμες στιγμές στις οποίες είσαι σε θέση να δράσεις. Εάν κινηθείς τότε, κάτι μπορεί να γίνει. Αυτό που εννοούσε ο Scholem, εξήγησε ο βιογράφος του George Prochnik, είναι ότι υπάρχουν διαστήματα κατά τα οποία η ιστορία βρίσκεται σε άστατη ροή, “όταν μετακινήσεις πληθυσμών και μεταβαλόμενες πολιτικές συμμαχίες καταργούν το  status quo και ο ριζικός μετασχηματισμός είναι μια δυνατότητα.

* Γερμανοισραηλινός φιλόσοφος και ιστορικός (1897-1982)

Παρατηρεί στο βιβλίο “The Great Wave” ο Michiko Kakutani.

Ορκωμοσία πτυχιούχων Ιατρικής 1972

 Πρέπει να ήταν Ιούνιος ή αρχές Ιουλίου 1972. Στην μεγάλη αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο κέντρο της Πόλης. Ορκωμοσία των αποφοίτων εκείνης της χρονιάς. Όσο και αν δεν το πιστεύετε, αυτός είμαι εγώ που διαβάζω τον Όρκο του Ιπποκράτη!

Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΙΣΤΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ

Ένας κρίσιμος κανόνας είναι να πιστεύεις όχι στη “επιστήμη”, η οποία δεν μιλά ποτέ με μια μοναδική, έγκυρη φωνή, αλλά σε μια επιστημονική μέθοδο, που είναι προσβάσιμη και εξαρτώμενη από πειραματική επιβεβαίωση και διάψευση.

Υποστηρίζει ο Francis Fukuyama στο βιβλίο "Liberalism and Its Discontents.”

ΑΑΠΑ-ΠΑ

Μια συρροή κρίσεων, τόσο άμεσων όσο και μακροπρόθεσμων, έκανε το στρατιωτικό ακρωνύμιο VUCA (στα ελληνικά ΑΑΠΑ), που σημαίνει αστάθεια, αβεβαιότητα, πολυπλοκότητα και ασάφεια, να αποτελεί μια τέλεια περιγραφή της τρίτης δεκαετίας της τρίτης χιλιετίας.

Απόσπασμα από το βιβλίο “The Great Wave” του Michiko Kakutani.

HOMO CRETINOUS

HOMO CRETINOUS

Για την ονομασία του θα ερίζουν οι ιστορικοί του όποιου εναπομείναντος μέλλοντος. Οι περισσότεροι θα απάζονται αυτή που υπάρχει στην επικεφαλίδα αυτού του άρθρου. Άλλοι θα υποστηρίζουν ότι η σωστότερη ονομασία είναι το Homo Autocatastrophicus. 

Όλοι συμφωνούν όμως για τα βασικά χαρακτηριστικά του:

• Απόλυτη απόρριψη της επιστημονικής γνώσης, ιδιαίτερα εκείνης που δεν οδηγεί άμεσα στην απόκτηση χρήματος και δύναμης.
• Αταλάντευτη πίστη στη δύναμη του χρήματος, έστω και αν αυτή κατέχεται από εκείνους που είναι υπεύθυνοι για τη δική του φτωχοποίηση.
• Περιφρόνηση και απέχθεια για τον πάσχοντα και δοκιμαζόμενο συνάνθρωπό του, που δεν τυχαίνει να ζει στο άμεσο ή και κάπως ευρύτερο περιβάλλον του, ή έστω δεν διακατέχεται από τις ίδιες με εκείνον απόψεις, ενώ ο ίδιος συνήθως είναι φαινομενικά πιστό μέλος σε μια από τις επικρατούσες μονοθεϊστικές θρησκείες.
• Θιασώτης της αντίληψης ότι ο ίδιος και οι όμοιοι με αυτόν είναι οι μόνες οντότητες που “μετρούν” στον πλανήτη Γη και όλα τα υπόλοιπα “ειδη” από ανθρώπους και ζώα μέχρι το φυτικό βασίλειο και τη φύση γενικότερα βρίσκονται εδώ για να τον υπηρετούν και για δική του εκμετάλλευση.
• Οι πεποιθήσεις αυτές είναι βαθιά ριζωμένες και δεν έχουν καμία σχέση με το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο αυτού του είδους Homo. Υπάρχει όμως μια διαφοροποίηση μέσα στο ίδιο το είδος. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου οι “ικανότεροι”, σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα, του είδους αυτού μπορούν να παρασύρουν την πολύ μεγάλη μάζα των Homo Cretinous στην καταστροφή μαζί τους.

Σε άλλες ειδήσεις χθες μπήκε στο Λευκό Οίκο για δεύτερη θητεία με αυξημένη πλειοψηφία στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Donald Trump.

 

Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΓΙΑ…ΤΡΙΧΕΣ

Έχει στ’ αλήθεια υποστηριχτεί ότι ένας από τους λόγους, που ο διάσημος κριτικός John Ruskin δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει το γάμο του με την Euphemia Gray, ήταν επειδή τρομοκρατήθηκε όταν διαπίστωσε ότι, αντίθετα με τα έργα τέχνης, οι γυναίκες έχουν ηβικό τρίχωμα. Ο γάμος τους δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και τελικά ακυρώθηκε και η μόνη ένδειξη που έχουμε για την αιτία ήταν ένα γράμμα που έγραψε πολύ αργότερα η Euphemia.

Από το βιβλίο "A Curious History of Sex” της Kate Lister.

Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΙΜΟ

Καταλαβαίνω πόσο επηρεασμένη είναι η αίσθησή μου της απόστασης από το να ζω τόσο πολλές ώρες μέσα στο Διαδίκτυο, όπου τα πάντα είναι προσβάσιμα και τίποτα προσεγγίσιμο.

Γράφει ο Robert Macfarlane στο βιβλίο “Underland : A Deep Time Journey.”

ΑΝΙΑ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΤΕΡΓΑΖΕΤΑΙ

Συμπερασματικά για εκείνους που δεν παίζουν κωμωδία, η βαρεμάρα του να ζει κανείς πάντα μέσα στο ίδιο πρόσωπο, διαλύεται για μια στιγμή, σαν να παίζουμε θέατρο, όταν ένα άλλο άτομο σχηματίζει για εμάς μια λαθεμένη ιδέα, νομίζοντας ότι συνδεόμαστε με μια γυναίκα που δεν γνωρίζουμε και που μάλιστα τη γνωρίσαμε κατά τη διάρκεια ενός υπέροχου ταξιδιού, που δεν κάναμε ποτέ.

Οι γνωστοί “κυκλικοί” συλλογισμοί του Marcel Proust από το “À la recherche du temps perdu.”

Ποίηση

 Π Ο Θ Ο Σ  Ε Ρ Α Σ Τ Η

του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

—

Εις ένα μνήμ’ αγνώριστο μικρού κοιμητηρίου
δεν θέλω να το βλέπωσιν ακτίνες του ηλίου,
μηδέ κυπάρισσος σκαιά, μηδ’ απεχθής ιτέα,
να το σκιάζη· καταιγίς ας το κτυπά βίαια!
και δεν ποθώ θυμίαμα, δεν θέλω ψαλμωδίαν·
να έλθης μόνο σε ζητώ, μίαν θαμβήν πρωίαν,
να βρέξης μ’ ένα δάκρυ σου το διψασμένον χώμα,
κι ας σβύση με το δάκρυ σου και τ’ όνομά μου ακόμα…