«Μάνα, συμφέρουμε αμόρφωτοι»

Της Ρέας Βιτάλη, από το Protagon.gr

Κάθε κλωστή σκέψης που ξετυλίγω, με οδηγεί σε αδιέξοδο. Φρικτά αμήχανη για την ανημπόρια μου, παρατηρώ «κλινικές περιπτώσεις» ανθρωποειδών, που ισχυρίζονται ότι κυβερνούν και πετάγομαι τις νύχτες μου κάθιδρη. Φρικτά αμήχανη για την ανημπόρια μου, παρατηρώ «κλινικές περιπτώσεις» πολιτών, που έχουν δικαίωμα ψήφου και τρέμει το φυλλοκάρδι μου.

Νοιώθω βαθιά, ότι αν κάθε «προηγούμενος» έπραττε το καθήκον του, σίγουρα δεν θα είχαμε καταλήξει εδώ που καταλήξαμε. Αλλά για να είμαι έντιμη… Όταν ξεκινάω την ανάποδη διαδρομή, των «προηγούμενων», φτάνω μέχρι 1821 και ξαναπέφτω σε τοίχο αδιεξόδου.

Παρακολουθώ μια μούφα ιστορία, να μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, παρακολουθώ το μπόλιασμά μας με μύθους, μόνο προσωπικού θριάμβου ή αντιθέτως μεγάλων αδικιών στο πρόσωπό μας, ένας κωμικοτραγικός συνδυασμός ενήλικα «Στέλιου Καζαντζίδη» με παιδί «Βασιλάκη Καΐλα» και οικτίρω την άγνοιά μας. Παρακολουθώ τη σπουδαιότητα της παρουσίας των «ξένων» στον τόπο μας από την Ναυμαχία του Ναυαρίνου ακόμα… Μα, δεν θα είχαμε καν κράτος!.. Και την Ακρόπολη ακόμα, οι ξένοι, μας την υπενθύμισαν!…

Κι όμως… Δεν νομίζω να υπάρχει άλλος λαός, που να στάθηκε πιο καχύποπτος στο καλό και πιο «αθώος» στο τραγικό! Παρακολουθώ διαχρονικά τα δάνεια να μην πιάνουν τόπο για οτιδήποτε υγιές. Παρακολουθώ την έννοια «δημόσιο» και το ύπουλο νταραβεράκι με την εκάστοτε εξουσία, για αρπαγή ψήφου, από την ίδρυση του κράτους. Παρακολουθώ την ίδια ακριβώς διαδρομή νταραβεριού με την επιχειρηματικότητα.

Παρακολουθώ τον ύπουλο ρόλο της Αριστεράς να αυτό-καμαρώνει διαχρονικά ως «δικαιωμένη», αυτό-απαγορεύοντας στον εαυτό της να δει, έστω κι ένα πόντο πιο μακριά από τον εαυτό της. Με πόση απίστευτη σβελτάδα κουκούλωσε τα πάντα της, από τον Εμφύλιο και δώθε και δοξαστικά «αγιοποίησε» το σύμπαν της! Και πόσο αμάσητα κατάπιαμε το ψευτο-πανηγυράκι της! Παρακολουθώ μελαγχολικά την πορεία μας και αναζητώ στα όνειρά μου έναν Ιωάννη Καποδίστρια. Αλλά ποιόν να πάρω στον λαιμό μου στον ξύπνιο μου; Θα τον γδάρουν ζωντανό στο ένα μέτρο!

Για να μην μακρηγορώ… Νιώθω τη βαθιά θλίψη, το πένθος, τη φρίκη, τη σιχαμάρα που νοιώθει κάθε νοήμων. Με μαστιγώνει το «αδιέξοδο» που συν-αισθάνεται κάθε νοήμων. Δίνω προσωπικό αγώνα, να μην με βάλει κάτω η θηριώδης δύναμη των πομπωδών «τίποτα», που έχουν καπαρώσει τις θέσεις σε όλους τους τομείς κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Εν τέλει μελαγχολώ, που χαραμίζω τον χρόνο μιας μικρής-πολύτιμης ζωής, σε καταδυναστευτικά ανούσια, που με εξαναγκάζουν να τα λογαριάζω ως απολύτως ουσιαστικά…

Μα όταν πιάσω, το πιο μαύρο μαύρο μου, ξεπετάει η ψυχή μου μια ευεργετική φαντασίωση. Να ήτανε λέει, να παίρναμε οι μανάδες την κατάσταση στα χέρια μας! Ν΄αρχίζαμε από τούτο το καλοκαίρι! Να μελετάμε μαζί με τα παιδιά μας Ιστορία. Ιστορία έντιμη, ανοιχτόμυαλη. Όπως για παράδειγμα, αυτή του βιβλίου «Καταστροφές και θρίαμβοι», του Στάθη Καλύβα. Το έχω ξαναγράψει. Το παιδί σου, μάνα, συμφέρει αμόρφωτο. Όλοι μας, μάνα, συμφέρουμε αμόρφωτοι. Με ιντριγκάρει να τους την παίξουμε! Το γουστάρω ερεθιστικά! Κι ας κατεβάσουν την ψήφο στα 14! Θα ήμαστε έτοιμοι. Θα αναζητάμε έναν «Καποδίστρια». Και ένας «Καποδίστριας», κάπου, θα υπάρχει ελπίδα να γεννηθεί … Έστω μακριά κάποτε. Αλλά σίγουρα κάποτε.

Δαμασίμβροτος!

Ο Σιμωνίδης αποκαλεί την Σπάρτη “δαμασίμβροτον”, αυτή δηλαδή που δαμάζει τους ανθρώπους με τον τρόπο της εκπαίδευσης που εφαρμόζει στους νέους…

Αυτά αναφέρει ο Πλούταρχος μιλώντας για τον βασιλιά της Σπάρτης Αγησίλαο, ο οποίος “υπέστη” αυτή την αυστηρή εκπαίδευση, αν και παραδοσιακά δεν εφαρμόζονταν στους μελλοντικούς βασιλείς. Ο Αγησίλαος δεν προορίζονταν βλέπετε για βασιλιάς, όταν ήταν παιδί και έτσι: “Αγησιλάῳ δὲ καὶ τοῦτο ὑπῆρξεν ἴδιον, ἐλθεῖν ἐπὶ τὸ ἄρχειν μὴ ἀπαίδευτον τοῦ ἄρχεσθαι.” 

Προσεγγίσεων συνέχεια...

Κωμικο-τραγικά

Είναι δυσκολότερο να αναδείξεις το κωμικό στοιχείο, παρά το τραγικό. Γι’  αυτό κι έχουμε έναν μόνο Αριστοφάνη, αλλά πολλούς τραγικούς ποιητές.

Ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης σε πρόσφατη συνέντευξη.

Τηλε...απο μας

Συμβαίνουν και στα καλύτερα περιοδικά. Σε ένα πρόσφατο άρθρο περί αστρονομίας στο περιοδικό Nature, ο συγγραφέας αναφέρει ότι η λέξη τηλεσκόπιο προέρχεται από τα λατινικά. Το ότι η ρίζα τηλε- (μακριά) ήταν ήδη γνωστή από τον Όμηρο και ότι η λέξη σκοπώ είναι αρχαία ελληνική και σημαίνει παρατηρώ προσεκτικά, δεν είναι γνωστά στον έγκριτο συγγραφέα. 

Το πραγματικό πρόβλημα όμως είναι άλλο. Εάν ετίθετο πχ σε κάποιες πανελλήνιες εξετάσεις για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο το ερώτημα εάν η λέξη τηλεσκόπιο είναι ελληνική η λατινική πόσοι θα απαντούσαν σωστά με τη σιγουριά της γνώσης τους;

Η μουσική και τα σκυλιά

Στο βιβλίο του Julian Barnes “The Noise of Time”, που εξιστορεί τις περιπέτειες του Σοστακόβιτς με το σταλινικό καθεστώς, ο συνθέτης κάποια στιγμή θυμάται την πρώτη εκτέλεση συμφωνίας του και την συγκρίνει με αυτό που αντιμετωπίζει εκείνη τη στιγμή, με τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα εναντίον του στην Πράβντα και τον χαρακτηρισμό του ως εχθρό του λαού:

“ Θυμήθηκε ένα κονσέρτο σε ανοιχτό χώρο στο Χάρκοβο. Η Πρώτη του Συμφωνία είχε κάνει όλα τα σκυλιά της γειτονιάς να γαβγίζουν. Οι παριστάμενοι γελούσαν, η ορχήστρα έπαιζε δυνατότερα, τα σκυλιά ούρλιαζαν πιο πολύ και το πλήθος γελούσε ακόμη πιο πολύ. Τώρα η μουσική του προκάλεσε γαβγίσματα από μεγαλύτερα σκυλιά. Η ιστορία επαναλαμβάνονταν: την πρώτη φορά ως φάρσα, τη δεύτερη ως τραγωδία”.

Don DeLillo

Ανυπομονώ να διαβάσω το νέο βιβλίο του Don DeLillo “Zero K”, που πρόσφατα εκδόθηκε. Προς το παρόν όμως πρέπει να τελειώσω το “Libra”, που είναι η κατά DeLillo εξιστόρηση της συνωμοσίας για τη δολοφονία του Προέδρου Κένεντι. 

Το νέο του βιβλίο βρίσκεται ασυνήθιστα για εκείνον στα χωράφια της επιστημονικής φαντασίας και της τεχνολογίας.

Η τεχνολογία, βέβαια, τον έχει απασχολήσει και στο παρελθόν, αν και ο ίδιος δεν είναι φανατικός της ακόλουθος. Σκεφτείτε ότι γράφει σε γραφομηχανή!

“Η τεχνολογία, να ποιο είναι το χαρακτηριστικό της. Από τη μια μεριά μας δημιουργεί μια όρεξη για αιώνια ζωή. Από την άλλη μας απειλεί με καθολικό αφανισμό”. 

Αυτά λέει ένας χαρακτήρας στο βιβλίο “White Noise” του DeLillo. 

Θέματα που ξανάρχονται όπως φαίνεται στο προσκήνιο στο νέο του βιβλίο.

Μοναξιά και μοναχικότητα ( και ολίγος Edward Hopper)

Μοναξιά και μοναχικότητα, έννοιες συγγενικές, αλλά όχι ταυτόσημες. Η πρώτη μπορούμε να πούμε ότι σου επιβάλλεται, τη δεύτερη την επιλέγεις. 

Στο βιβλίο “The Lonely City” γράφει η Olivia Laing : “Τη μοναξιά τη νιώθουμε σαν μια τόσο ντροπιαστική εμπειρία, τόσο αντίθετη με τον τρόπο που υποτίθεται ότι πρέπει να ζούμε, ώστε ολοένα και περισσότερο δυσκολευόμαστε να την παραδεχτούμε, μια κατάσταση ταμπού, της οποίας η παραδοχή και μόνο κάνει τους άλλους να απομακρύνονται”.

Φαύλος κύκλος δηλαδή. Μένεις για κάποιο λόγο ή συγκυρία μόνος και αυτό με τη σειρά του σε κάνει περισσότερο απομονωμένο, αφού η μοναξιά σου κάνει τους άλλους να σε αποφεύγουν εξ αιτίας της!

Κατ’ εξοχήν ζωγράφος της μοναξιάς και της αποξένωσης θεωρείται ο  Edward Hopper, ένας ιδιόρρυθμος και πολύ μοναχικός άνθρωπος. Τα έργα του απεικονίζουν με συγκλονιστικό τρόπο την αποξένωση που νιώθει κανείς ιδιαίτερα στις μεγαλουπόλεις. Εκεί που ισχύει ο εφιαλτικός συνδυασμός της μοναξιάς με την έλλειψη  πραγματικού ιδιωτικού χώρου.

Χαρακτηριστικός είναι ο πίνακας Nighthawks. Η άδεια πόλη, η μοναξιά της επίπλαστης συντροφικότητας και η απόλυτη έκθεση στα μάτια όλου του κόσμου. Με χρώματα που καθηλώνουν, υπηρετώντας με άψογο τρόπο την πρόθεση του δημιουργού.

Ταξίδια κλπ (συνέχεια από χθες)

Αυτό για τα ταξίδια μου θυμίζει τον εθνικά συγγενή του Humbolt, τον Thomas Bernhard και τον αμίμητο εκείνον ήρωά του, που ταλαντεύεται ανάμεσα στο να ταξιδέψει, επειδή αλλιώς θα τρελαθεί και στο να μείνει κλεισμένος για πάντα στο σπίτι του στην εξοχή, αφού τα ταξίδια έχουν τις παρενέργειές τους, μια από αυτές η ανάγκη να κουβαλήσει μαζί του ένα σωρό βιβλία, αφού δεν μπορεί να μην αρχίσει να γράφει εκείνο το περίφημο δοκίμιο για ένα σημαντικό συνθέτη, με την ιδέα της συγγραφής του οποίου ασχολείται χρόνια ολόκληρα, άσχετα αν δεν έχει γράψει ούτε μία γραμμή. 

Να μια ιδέα, αυτό το κουβάλημα τόμων ολόκληρων, που στην εποχή μας με την τεράστια σε μέγεθος ηλεκτρονική βιβλιοθήκη που μπορεί κανείς να κουβαλά στο κινητό του αρχίζει να φαντάζει οπισθοδρομική και που για τα δισέγγονά μας θα είναι απλά ακατανόητη. Αμφιβάλλετε μήπως ότι στο απώτερο μέλλον θα επισκέπτονται οι απόγονοί μας “Μουσειακές Βιβλιοθήκες”; Έτσι για να κατανοήσουν έννοιες που θα συναντούν στο ατομικό τους κυβερνοχώρο, όπως “βιβλίο” και “διάβασμα”.

Ίσως η σύγκριση να φανεί παράδοξη, ίσως και ενοχλητική, σε μερικούς, αλλά το γράψιμο του Thomas Bernhard, ιδιαίτερα στο Concrete, μου θυμίζει εκείνο του Salinger στο Catcher in the Rye. Όχι μόνο συνεχής μονόλογος, αυτό πια το έχουν χρησιμοποιήσει πολλοί, αλλά και η ποιότητα του χιούμορ που αναδεικνύεται και στων δύο το κείμενο. Μια τάση προς την υπερβολή εννοιών και συναισθημάτων, ένα τέντωμα που συμβάλλει στην αναγνωστική απόλαυση.

Η φωνή του λαού

Ένα καλό άρθρο του Ανδρέα Ζαμπούκα από το Protagon.gr


http://www.protagon.gr/apopseis/editorial/oi-psifoforoi-pou-den-kseroun-ti-theloun-44341171852

Συγκρίσεις και επιρροές

Υπάρχει μια επιγραφή σε ένα μουσείο στο Σάλτσμπουργκ, όπου αναφέρεται ότι η Νάπολη, το Σάλτσμπουργκ και η Κωνσταντινούπολη θεωρούνται τα τρία ομορφότερα σημεία του πλανήτη.Πόσοι από μας θα συμφωνούσαν με αυτή τη διαπίστωση; Και πόση “αντικειμενικότητα” προσδίδει η ύπαρξη αυτής της επιγραφής; 

Επηρεαζόμαστε από κάτι που ακούμε ή διαβάζουμε; Σε ποιες περιπτώσεις και πόσο πολύ άραγε; Η επιστήμη, δηλαδή μελέτες που έχουν γίνει πάνω στο θέμα, λέει ότι έχουμε την τάση να επηρεαζόμαστε περισσότερο εάν τα λεγόμενα ταιριάζουν με τις ήδη διαμορφωμένες μας πεποιθήσεις, ενώ απορρίπτουμε ευκολότερα εκείνα που έρχονται σε αντίθεση με αυτές. Μάλιστα τα “θετικά” ως προς τις απόψεις μας τείνουμε να τα θυμόμαστε, ενώ η λήθη επιφυλάσσεται για όλα εκείνα που θεωρούμε “αρνητικά”. 

Θεωρώ ότι αυτό το ήξεραν αυτοί που έγραψαν την επιγραφή στο Σάλτσμπουργκ. Και για να αποκαταστήσω την αλήθεια θα πρέπει εδώ να προσθέσω ότι η επιγραφή μεταφέρει την άποψη που έχει εκφράσει γραπτώς ο Alexander von Humboldt, ο οποίος εκτός από φιλόσοφος ήταν και μεγάλος εξερευνητής και είχε κάνει πάμπολλα ταξίδια, εκεί στις αρχές του 19ου αιώνα. 

Η γνώμη του Πρώσσου διανοητή έχει την όποια σημασία της -ας θυμηθούμε ξανά τον Νίτσε- αλλά η χρησιμοποίησή της από τους υπεύθυνους του μουσείου, εκτός από την αυτονόητη τοπικιστική περηφάνια, εξυπηρετεί και μιαν άλλη σκοπιμότητα και συγκεκριμένα έχοντας τοποθετηθεί κοντά στην είσοδο του καταστήματος ενθυμίων του μουσείου, θα μπορεί να συνομιλεί με το θυμικό των επισκεπτών και να τους οδηγεί να αγοράσουν τα απαραίτητα ενθύμια, εκείνα που θα δείχνουν σε γνωστούς και φίλους, όταν θα περιγράφουν τις εντυπώσεις τους από την επίσκεψη σε ένα από τα τρία ομορφότερα σημεία του κόσμου.

Νοσταλγική συνέχεια (του χθεσινού)

Ένα βασικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό είναι η νοσταλγία για το παρελθόν, που ιδιαίτερα στα χρόνια των γηρατειών, φαντάζει ονειρεμένο και αψεγάδιαστο. Όλοι ξέρουμε ότι δεν ήταν έτσι, αλλά δεν αυτό διόλου δεν ελαττώνει τη νοσταλγία και τις μαγικές εικόνες της. Η απλή αλήθεια είναι ότι πίσω από αυτή την ωραιοποίηση του παρελθόντος βρίσκεται ακριβώς η επίγνωση της ασχήμιας του μέλλοντος και ακόμη περισσότερο εκείνης της ύστατης στιγμής του τέλους.

Αυτή μάλιστα η εξιδανίκευση των καιρών που πέρασαν δεν περιορίζεται στου καθενός μας τη ματιά, αλλά χαρακτηρίζει και την επίσημη ιστοριογραφία. Δεν υπάρχει ιστορικός από τους πρώτους του είδους μέχρι σήμερα, που να μην θεωρεί ότι πριν τα πράγματα ήταν καλύτερα, αν όχι από άποψη κοινωνική και οικονομική, αλλά σίγουρα από την άποψη των ανθρώπινων σχέσεων και των ηθών. Ακόμη και στον Ησίοδο και τον Όμηρο είναι διάχυτη η νοσταλγία των ηρωικών εποχών, που προηγήθηκαν. 

Η 'ομορφιά" του θανάτου

Γιατί ο άνθρωπος ψάχνει να βρει παντού την ομορφιά, ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει;

Διάβαζα τις προάλλες ότι μια πολύ γνωστή συγγραφέας λίγο πριν η ίδια πεθάνει έγραψε ένα βιβλίο, όπου την απασχολούν οι τελευταίες στιγμές γνωστών λογοτεχνών. Το βιβλίο φαίνεται ενδιαφέρον, αφού περιέχει και σημαντικές ανέκδοτες πληροφορίες για τους δημιουργούς αυτούς, αλλά προβάλλει τον ισχυρισμό ότι ο θάνατος μπορεί και να είναι ένα ωραίο πράγμα, ιδιαίτερα όταν αφορά υποκείμενα υψηλής νοημοσύνης και με καλλιτεχνικές τάσεις.

Είμαι γιατρός και έχω δει πολλούς θανάτους. κανένας δεν ήταν όμορφος! Και δεν νομίζω ότι η οποιαδήποτε καλλιτεχνική ή άλλη ψυχοσύνθεση μπορεί να αλλάξει τα πράγματα.

Προσωπικές απόψεις θα πείτε, αλλά είναι έτσι; Ο Νίτσε βέβαια είπε ότι τα πάντα είναι προσωπικές απόψεις και ότι δεν υπάρχουν αντικειμενικές και απόλυτες αλήθειες. Οπότε θα μου πείτε ότι και αυτό που είπε ο Νίτσε μοιραία εμπίπτει στην ίδια αυτή αρχή.

Λουλούδια και ...αναγνωριστικές κινήσεις της Μάρσα με τον Νίντζα

Μουσική Πρόταση: Μαραβέγιας - Komasusu

Κάθε ομοιότητα με γνωστό πρόσωπο της πολιτικής είναι σαφώς τυχαία!

Βαφτίσια....

Χθες στα Σελλά κοντά στην Πάτρα τα βαφτίσια του Νικόλα και της Άννας. Αργήσαμε λίγο να τα κάνουμε, αλλά το αποτέλεσμα ήταν αντάξιο της αναμονής.

Μουσική Πρόταση: Johann Sebastian Bach - Piano Partita No. 2 In C Minor, BWV 826 - Martha Argerich

Ένα όμορφο κομμάτι από το ανεξάντλητο έργο του Bach, από την σπουδαία Αργεντινή πιανίστρια.

Κολλοκαρεκλίτιδα

Τι άλλο θα ακούσουμε από αυτούς που μας κυβερνούν;

Ο μέγας Πάνος Καμμένος δήλωσε σήμερα στη Σύρο ότι η αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά είναι "πράξη εγκληματική και απόφαση αντισυνταγματική"!!!

Ποιος το λέει αυτό; 

Αυτός που το έφερε στη Βουλή και το ψήφισε δύο μέρες πριν!

Τέτοιο θράσος και τέτοια κολλοκαρεκλίτιδα (ή κολοκαρεκλίτιδα;) δεν έχει υπάρξει!!!

Να τους ψηφίζουμε και να τους χαιρόμαστε!!

Ράδιο Αρβύλα: Τσίπρας for ever!

Χαρούμενα Γενέθλια!

Σήμερα τα εγγονάκια μας, η Αννούλα και ο Νικόλας, γίνονται δύο χρονών.

Ας είναι πολύχρονα και καλλίχρονα!