Lil Buck and Yo-Yo Ma. Εκπληκτικό!

Παπαρούνες 2011

Συναισθηματική Λογική(ή πως εκλογικεύουμε τα συναισθήματά μας όταν τα δεδομένα δεν ταιριάζουν στην ιδεολογία μας)

Όλοι μας γνωρίζουμε (ή νομίζουμε ότι γνωρίζουμε) να ξεχωρίζουμε τους δυό μεγάλους πυλώνες της επεξεργασίας των δεδομένων του περιβάλλοντός μας, δηλαδή τη λογική και το συναίσθημα. Και έχουν γραφεί άπειρα για την επικράτηση του ενός ή του άλλου κατά τη λήψη αποφάσεων και τις σχετικές συνέπειες. 

Δεν είναι, όμως, αυτό για το οποίο θέλω να μιλήσω σήμερα. Υπάρχει και ένα άλλο είδος επεξεργασίας των δεδομένων και του καθορισμού της θέσης μας πάνω στα ζητήματα που μας απασχολούν. Αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να ονομαστεί "συναισθηματική λογική", αν και όταν το χρησιμοποιούμε νομίζουμε ότι πρόκειται για απλή, καθαρή καί στέρεα "λογική σκέψη". 

Αυτό συμβαίνει σε εκείνες τις πάρα πολύ συχνές περιπτώσεις, που κάποια απόλυτα στέρεα επιστημονικά ευρήματα θα πρέπει να μας οδηγήσουν αβίαστα σε ορισμένα ξεκάθαρα συμπεράσματα, αλλά αυτό περιέργως δεν γίνεται. Στις περιπτώσεις αυτές, δηλαδή, το συναίσθημα οδηγεί τη λογική μας εκεί που εκείνο θέλει, αφήνοντάς μας παράλληλα να έχουμε την ψευδαίσθηση της απόλυτης επικράτησης της λογικής. 

Ακραία περίπτωση "συναισθηματικής λογικής" είναι οι διάφοροι "αρνητισμοί", που ανθούν, όπως πχ η άποψη ότι το AIDS δεν οφείλεται στον ιο HIV, ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό, ότι δεν υπάρχει υπερθέρμανση του πλανήτη από την ανθρώπινη δραστηριότητα και βέβαια ο μεγαλύτερος από όλους, δηλαδή η πίστη για την ύπαρξη ενός υπέρτατου όντος. 

Αλλά η θέση που θέλω να υποστηρίξω είναι ότι όσο κι αν δεν μας "τιμά" ίσως, καθώς θεωρούμε το είδος μας καθ' εξοχήν "λογικό", πιστεύω ακράδαντα ότι η συναισθηματική λογική είναι το χαρακτηριστικό του ανθρώπινου είδους! Δεν νομίζω ότι υπάρχει άποψη ή απόφασή μας που δεν αποτελεί στην πραγματικότητα μείγμα λογικής και συναισθήματος, με τα ποσοστά βέβαια ανάμεσα στα δύο να κυμαίνονται, ανάλογα με την περίπτωση. Από την απόφασή μας να παίξουμε στάνταρ στο στοίχημα την ομάδα μας που είναι τελευταία στη βαθμολογία και παίζει εκτός έδρας με τον πρωτοπόρο, μέχρι την άποψη ότι ο καφές του καφενείου της γειτονιάς που γεννηθήκαμε είναι ο καλύτερος του κόσμου. 

Πρέπει, όμως, και κάτι ακόμη να προστεθεί. Επειδή τίποτε σε ότι αφορά τέτοιες εκδηλώσεις δεν είναι τυχαίο, αλλά αποτέλεσμα της εξέλικτικής διαδικασίας, είναι απόλυτα βέβαιο, ότι η συναισθηματική μας αυτή λογική πρέπει να έχει προσφέρει σημαντικά στην επιβίωση του είδους και να έχει επομένως επιλεγεί. Όλοι άλλωστε καταλαβαίνουμε πόσο δυστυχισμένοι θα ήμαστε άν η λογική πλήγωνε το συναίσθημά μας σε καθημερινή βάση!

Ποια θεραπεία προτείνω; Για σένα ή για μένα;

Εντυπωσιακό. Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Archives of Internal Medicine διαπιστώθηκε ότι οι γιατροί συχνά προτείνουν διαφορετική θεραπευτική αντιμετώπιση στους ασθενείς τους απο εκείνη που θα διάλεγαν για τους εαυτούς τους εάν βρίσκονταν ακριβώς στην ίδια θέση!

Βέβαια η μελέτη βασίστηκε σε "φανταστικό" σενάριο με τη χρήση ερωτηματολογίου, αλλά δεν παύει να είναι αξιοσημείωτη!

André Gide: L' immoraliste

Σήμερα τέλειωσα τον Immoraliste του André Gide. Κυκλοφόρησε το 1902 και στην εποχή του σοκάρισε. Η ιστορία αφορά την πορεία του πρωταγωνιστή (Michel) προς την αποκαλύψη του πραγματικού του εαυτού, που οι σπουδές και οι συμβάσεις της ζωής είχαν επιφανειακά καλύψει, ώστε να ανταποκρίνεται στις ακαδημαϊκές και κοινωνικές του συμβάσεις. Στο έργο εκδηλώνεται βαθμιαία η αποκάλυψη της λανθάνουσας ομοφυλοφιλίας του, μέσα από μια παράλληλη πορεία θανάτου της γυναίκας του, της Marceline.. Πολύ σημαντικό πρόσωπο του έργου ο Menalque, μάλλον ο πραγματικός αμοραλιστής του έργου. Αυτός που πρεσβεύει ότι το παρελθόν τελειώνει με τις πράξεις μας και δεν πρέπει να το κουβαλάμε.

Ο πρωταγωνιστής συνεχώς ταξιδεύει (Παρίσι, Νορμανδία, Ιταλία, Ελβετία,Τύνις), κάποιες φορές με φαινομενικό στόχο την αναζήτηση καλύτερων συνθηκών για την άρρωστη Marceline, αλλά στην ουσία και αυτό το ίδιο το ταξίδι εντάσσεται στην προσπάθεια να βρει (ή να ξεφύγει από..) τον πραγματικό του εαυτό. Στην πορεία αυτή εκδηλώνεται και μια άλλη μεταστροφή, δηλαδή η "αποκήρυξη" των ακαδημαϊκών του ενδιαφερόντων και η προσέγγιση προς την ομορφιά της φύσης.

Ενδιαφέρον ανάγνωσμα, από την εποχή που η αναζήτηση του "ποιοί είμαστε" ήταν περισσότερο στο προσκήνιο.

Νίκος Γκάτσος

"Πότε θ' ανθίσουνε τούτοι οι τόποι;
Πότε θα 'ρθούνε κανούργιοι ανθρώποι
να συνοδεύσουνε την βλακεία
στην τελευταία της κατοικία;"

Νίκος Γκάτσος, Ελλαδογραφία

Τα λουλούδια του κήπου μας

Είμαστε κοντά στην έκτη μαζική εξαφάνιση ζωής στη Γη;

Βρισκόμαστε ή όχι κοντά στην έκτη μαζική εξαφάνιση μεγάλου μέρους της ζωής στη Γη; Ένα πρόσφατο άρθρο στο περιοδικό Nature εξετάζει τις πέντε προηγούμενες μαζικές εξαφανίσεις ειδών στον πλανήτη και συμπεραίνει ότι, αν και δεν είμαστε ακόμη κοντά στην έκτη τέτοια καταστροφή, η τάση είναι σαφώς προς τα εκεί. 

Το άρθρο επισημαίνει ότι για αν συμβούν τόσο μεγάλες καταστροφές χρειάζεται να συμπέσουν μια αλληλουχία από δυσμενείς παράγοντες. Το κρίσιμο γεγονός μπορεί αν είναι κάτι πολύ μεγάλο, όπως ήταν σε μια από τις προηγούμενες καταστροφές η πτώση ενός μεγάλου αστεροειδούς. Η έκταση, όμως, της μαζικής εξαφάνισης ειδών μετά από ένα τέτοιο "μεγάλο" γεγονός, θα εξαρτηθεί από την παρουσία των άλλων δυσμενών παραγόντων τη χρονική εκείνη στιγμή. 

Η σημερινή πχ τάση προς αύξηση του CO2 της ατμόσφαιρας και η υπερθέρμανση, αποτελέσματα της ανθρώπινης δραστηριοτητας, θα ήταν ένα πολύ επικίνδυνο "μείγμα" με ότι άλλο μπορεί να προκύψει στο μέλλον, είτε αυτό είναι μια πυρηνική έκρηξη ή ένας κίνδυνος από το διάστημα.

Το συμπέρασμα νομίζω είναι σαφές: έχουμε ευθύνη για αυτό που έρχεται! Η αλόγιστη μέχρι σήμερα χρήση των πρώτων υλών και των δασών έχει δρομολογήσει εξελίξεις, που θέλουν δεκαετίες για να διορθωθούν, αν πράγματι μπορούν να διορθωθούν.

Νομίζω ότι ο μόνος τρόπος για να αλλάξουν τα πράγματα είναι η ευαισθητοποίηση των νέων ανθρώπων, ώστε οι γενιές που έρχονται να χειριστούν τα της Γης καλύτερα από τις προηγούμενες!

Τόσο κοντά κι' όμως τόσο μακριά

Μια ενδιαφέρουσα δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε στην καναδέζικη εφημερίδα Toronto Globe and Mail, δείχνει τη διαφορά ανάμεσα σε Αμερικανούς και Καναδούς πολίτες σε ότι αφορά την άποψή τους για την προέλευση της ζωής. Ενδιαφέρουσα και μάλλον ανεξήγητη απόκλιση! 58% των Καναδών δέχονται τη θεωρία της εξέλιξης έναντι  μόνο 16% των Αμερικανών!

Σημασία δεν έχει τι λες, αλλά που το λες

Λογική και συναίσθημα

Σκέψη που προήλθε ως ερέθισμα από κάτι που διάβασα: Μερικές φορές η χρησιμοποίηση απόλυτα λογικών επιχειρημάτων μας επηρεάζει θετικά προς την κατεύθυνση που επιθυμεί ο επιχειρηματολογών και μας κάνει να παραβλέπουμε το ότι η βάση εκκίνησης αυτών των επιχειρημάτων είναι σαθρή. Πολλές αποφάσεις μας έχουν παρθεί με βάση τέτοιου είδους επιχειρηματολογία, που η έκδηλη "λογικότητά" της και το εντυπωσιακό της χτίσιμο, κρύβουν πχ το βόθρο, που υπάρχει κάτω από τα θεμέλια. 

Κάποιοι από μας, βέβαια, ακόμη και όταν δεν έχουν ενσυνείδητα αντιληφθεί αυτό το τέχνασμα του έμπειρου πχ πολιτικού ανδρός ή του πολύ καλού δικηγόρου, έχουν την "αίσθηση" ότι κάτι δεν πάει καλά και είναι δύσπιστοι. Η αντίδραση είναι δηλαδή περισσότερο "συναισθηματική", αυτό που οι αγγλοσάξονες ονομάζουν "gut feeling". Δεν πήγαν στράφι, αλλώστε, τόσα χρόνια βιολογικής εξέλιξης, που βοήθησαν αυτό το είδος να επιβιώσει. Η λογική μας βοήθησε να κάνουμε τεράστια βήματα στην κατανόηση του κόσμου που μας τριγυρίζει. Η δυσπιστία, όμως, πιθανότατα συνετέλεσε περισσότερο στην επιβίωση του είδους μας!

Αγριολούλουδα στο Βένετο και ερωδιοί στην Κάρλα

Μια διαδρομή μέχρι το Βένετο, στο βόρειο άκρο του Πηλίου και μετά στις όχθες της λίμνης Κάρλας. Με τη φύση να προσπαθεί να συνέλθει από τον τελευταίο χιονιά. Και βέβαια να τα καταφέρνει περίφημα!

Πρώτα η απόδειξη για το χιονιά, που σας έλεγα (Μαλάκι πάνω στον Παγασητικό)

Εικόνες από τα λιγοστά ακόμα αγριολούλουδα του Βένετου, αλλά και από τους ερωδιούς της Κάρλας

Έχουμε ηγέτες;

Η Ελλάδα περνάει μια από τις χειρότερες κρίσεις της ιστορίας της. Όλοι έχουμε επηρεαστεί από τα συμβαίνοντα και, όπως όλες οι σχετικές δημοσκοπήσεις δείχνουν, ο παραδοσιακά αισιόδοξος λαός μας αγωνιά για το μέλλον του. Ιδιαίτερα μεγάλο είναι το πλήγμα για τους νέους ανθρώπους, οι οποίοι ουσιαστικά βλέπουν το μέλλον τους υποθηκευμένο. 

Σε περιπτώσεις όπως αυτές παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο οι δυνατότητες συσπείρωσης του λαού και η καλλιέργεια κλίματος "ομαδικής προσπάθειας" και "κοινών στόχων". Για να γίνει κάτι τέτοιο, όμως, χρειάζονται ηγέτες. Άνθρωποι, που με την επιρροή τους θα συντείνουν στη διαμόρφωση του κατάλληλου κλίματος και θα εμπνεύσουν τον λαό.

Και το ερώτημα είναι: Έχουμε σήμερα ηγέτες;

Δεν γνωρίζω ποιά είναι η γνώμη σας για το θέμα αυτό, αλλά η δική μου αβίαστη απαντηση είναι: ΟΧΙ!

Οι πολιτικοί αρχηγοί και τα μεγαλοστελέχη των κομμάτων, αφού πρώτα φρόντισαν να αηδιάσουν την ελληνική κοινωνία με το πεπραγμένα τους όλων των τελευταίων χρόνων, αφού προσπάθησαν με επιτυχία να δημιουργήσουν σε όλους μας ενοχές, ωσάν εμείς να καλλιεργούσαμε τόσα χρόνια το κλίμα αυτό της διαφθοράς, παρά τις τεράστιες προσπάθειές τους να το καταστείλουν, συνεχίζουν απτόητοι το καταστροφικό τους έργο. 

Με συνεχείς αλληλοκατηγορίες για το ποιός φταίει περισσότερο (είναι κρίμα που δεν έχει βρεθεί ακόμη ένα απατόμετρο ή διαφθορόμετρο), με τη χρησιμοποίηση διπλής γλώσσας, μία για το εσωτερικό και μία για το εξωτερικό, με την άμεση απόρριψη οποιασδήποτε πρότασης που δεν προέρχεται από τους ίδιους, εν τέλει με περίσσεια υποκρισία σε κάθε λέξη και ενέργεια, δίνουν το σαφές μήνυμα: η Ελλάδα είναι άξια της τύχης της!

Αυτούς έχουμε αγαπητές και αγαπητοί! Με αυτούς θα βουλιάξουμε!

Η αποδοχή της θεωρίας της εξέλιξης

Όλοι σχεδόν οι επιστήμονες, ιδιαίτερα όσοι ανήκουν στις βιολογικές επιστήμες θεωρούν ότι η θεωρία της εξέλιξης, δηλαδή βασικά η θεωρία του Δαρβίνου, αποτελεί μια έγκυρη εξήγηση της πορείας της ζωής στη Γη. Είναι γνωστή άλλωστε η διαμάχη με αρκετούς έντονα θρησκευόμενους, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, οι οποίοι προσπαθούν να τη διαβάλουν. Θεωρώ λοιπόν σημαντική την πληροφορία, που αφορά την αποδοχή της θεωρίας της εξέλιξης από την κοινή γνώμη διαφόρων χωρών.

Η Τουρκία βρίσκεται στην τελευταία θέση  σε ότι αφορά την αποδοχή της θεωρίας, ενώ η Ελλάδα στην 28η θέση ανάμεσα στις 34 χώρες, στις οποίες έλαβε χώρα η μελέτη.  Ενδιαφέρον έχουν νομίζω και τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής στην Κύπρο και τις ΗΠΑ.  

Χωρίς περαιτέρω σχόλια από μένα!

Αλήθειες! Τι είναι επιστήμη;

Η Επιστήμη είναι συστηματοποιημένη κοινή λογική, όπου πολλές όμορφες θεωρίες σκοτώνονται από ένα άσχημο εύρημα.

TH Huxley

Michel Houellebecq. Συγγραφέας, ποιητής, συνθέτης, τραγουδιστής και σκηνοθέτης!

Πρόσφατα διάβασα το βιβλίο του Michel Houellebecq La Carte et le Territoire. 

Ένα βιβλίο ενδιαφέρον, συμπαθητικό, ευρηματικό σε αρκετά σημεία. Από ένα συγγραφέα που φαίνεται ότι αρέσει να προκαλεί, αφού κάνει τον ίδιο του τον εαυτό περσόνα του μυθιστορήματος, όχι πρωταγωνιστική, αλλά σίγουρα σημαντική και που μάλιστα την εμφανίζει όσο μπορεί αντιπαθητική και φροντίζει να της επιφυλάξει ένα αποκρουστικό τέλος. Με πολλές παρεκβάσεις για πολλά και ετερόκλητα θέματα, που απασχολούν ή προβληματίζουν, τα οποία μερικές φορές αναπτύσσονται σε σχετικά υπερβολική έκταση, κάτι σαν πραγματείες μέσα στο βιβλίο. Αναφέρω σχετικά τους οίκους ευθανασίας, την φυγή προς την ύπαιθρο, πληροφορίες για ράτσες σκυλιών ή για προσθετικές στήθους, για τοπικά εδέσματα ή για τους πρωτοπόρους αρχιτέκτονες. Ένα βιβλίο πάντως, που διαβάζεται ευχάριστα!
Ο Houellebecq είναι πολύ γνωστός -και όχι μόνο στη Γαλλία- για τη θεματολογία που διαλέγει στα έργα του, στα οποία σχεδόν πάντα υπάρχει και το φουτουριστικό στοιχείο, που μάλιστα στην Δυνατότητα ενός νησιού (La Possibilité d'une île) φτάνει στην επιστημονική φαντασία. Το πιο γνωστό του έργο και εκείνο που τον έκανε διάσημο είναι το Les Particules Élémentaires (Τα στοιχειώδη σωματίδια). Έχει βραβευτεί με το ανώτερο γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο, ενώ έχει ασχοληθεί και με τη σκηνοθεσία (Σκηνοθέτησε μεταξύ άλλων το La Possibilité d'une île).

Η μεγάλη μου, όμως, έκπληξη ήταν η διαπίστωση ότι ο συγγραφέας αυτός γράφει μουσική και τραγουδά ο ίδιος τα τραγούδια του. Είναι γεγονός ότι θυμίζει τους παλιούς τροβαδούρους, όπως τον Jaques Brel!

Ακούστε τον:

Και σε κάτι πιο μοντέρνο και ενδιαφέρον:

Γενετικές εξετάσεις και ο ρόλος των γιατρών

Στις ΗΠΑ πρόκειται να αποφασιστεί σύντομα από το FDA (τον Οργανισμό Έγκρισης Φαρμάκων) αν πρέπει να επιτραπεί και επίσημα να γίνονται γενετικές δοκιμασίες, δηλαδή εξετάσεις που υποδηλώνουν την προδιάθεση για διάφορες ασθένειες, απ' ευθείας από ειδικά εργαστήρια προς τους ενδιαφερόμενους. 

Αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις στο ιατρικό σώμα και η πανίσχυρη American Medical Association ( AMA, ο αμερικάνικος ιατρικός σύλλογος, ας πούμε) έχει παρέμβει κια ζητά οι εξετάσεις αυτές να γίνονται μετά παραγγελία και εποπτεία από ιατρούς και μόνο, οι οποίοι θα είναι στη συνέχεια σε θέση να δίνουν και τις κατάλληλες οδηγίες. Το ενδιαφέρον είναι ότι στο ίδιο έγγραφο η AMA ομολογεί ότι "ο αριθμός των γενετικών δοκιμασιών που μπορεί να γίνουν αυξάνεται συνέχεια, με αποτέλεσμα οι γιατροί να μην μπορούν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη".

Τι ζητά λοιπόν η AMA; Να έχουν λόγο αυτοί που δεν ξέρουν; Δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι οι γιατροί σήμερα στη μεγάλη τους πλειοψηφία, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σε όλον τον κόσμο, δεν έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και γνώση για να παραγγείλουν γενετικές εξετάσεις και πολύ περισσότερο για να δώσουν στη συνέχεια τις απαραίτητες συμβουλές.

Πρέπει, νομίζω, να το καταλάβουμε ότι οι καιροί αλλάζουν. Για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων και το αυξανόμενο κόστος της υγείας, που το κράτος δεν μπορεί να καλύψει, οι ασθενείς θα παίρνουν πάνω τους ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την ίδια τους την περίθαλψη. 

Ο μόνος τρόπος που έχουν οι γιατροί για να μην γίνουν κομπάρσοι στην νέα εποχη είναι να βελτιώσουν την εκπαίδευσή τους, αλλά και να προσαρμοστούν άμεσα στη σημερινή πραγματικότητα, που θέλει τον ασθενή συμμέτοχο σε ότι αφορά τις αποφάσεις για την υγεία του.

Ιαν ΜακΓιούαν: Βέλη εναντίον Ισραήλ και Χαμάς. Από την Ελευθεροτυπία.

«Μου είχαν ζητήσει να μην έρθω, σε όλες τις διαβαθμίσεις ευγένειας», παραδέχτηκε την Κυριακή ο βραβευμένος με Μπούκερ συγγραφέας Ιαν ΜακΓιούαν, αποδεχόμενος το λογοτεχνικό βραβείο «Jerusalem Prize». 

Στην Ιερουσαλήμ όχι απλώς πήγε, αλλά έριξε μια βόμβα ευγλωττίας, που κάρφωσε δίκαια τα κομμάτια της σε όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές της παλαιστινο-ισραηλινής διαμάχης, κατηγορώντας τες για μηδενισμό. Ολα αυτά παρουσία του προέδρου της χώρας Σιμόν Πέρες, του υπουργού Πολιτισμού Λιμόρ Λιβνάτ και του δημάρχου της Ιερουσαλήμ Νιρ Μπαρκάτ. 

Τιμώμενος στο πλαίσιο της γιορτής βιβλίου της πόλης, ο κορυφαίος Βρετανός συγγραφέας είπε ανοιχτά ότι «η Χαμάς έχει αγκαλιάσει το μηδενισμό των επιθέσεων αυτοκτονίας, των τυφλών επιθέσεων με ρουκέτες σε πόλεις και της υπάρχουσας πολιτικής στάσης της απέναντι στο Ισραήλ». 

Τον ίδιο μηδενισμό, όμως, είδε και στη «ρουκέτα στη Γάζα, στο σπίτι του γιατρού Ιζελντίν Αμπουελάις, που σκότωσε τις τρεις κόρες και την ανιψιά του». Τον κατήγγειλε και ως υπεύθυνο για «το τσουνάμι τσιμέντου που μετέτρεψε τα κατεχόμενα στη Λωρίδα της Γάζας σε στρατόπεδο μακροχρόνιας φυλάκισης». 

Το κοινό δεν αντέδρασε. Ούτε όταν αναφέρθηκε στις συνεχόμενες εξώσεις των Παλαιστινίων από την Ανατολική Ιερουσαλήμ και στο ότι οι Εβραίοι αρνούνται στους Αραβες το δικαίωμα να επιστρέψουν στη γη τους. Ούτε όταν μίλησε για τις μελλοντικές γενιές Παλαιστίνιων και Ισραηλινών, που θα κληρονομήσουν μια σύγκρουση που θα 'ναι ακόμα πιο δύσκολο να επιλυθεί από ό,τι σήμερα. Δεν ακούστηκε κιχ ούτε όταν ζήτησε να σταματήσει ο ισραηλινός εποικισμός και η καταπάτηση παλαιστινιακής γης. 

Ο ΜακΓιούαν παραδέχτηκε, πάντως, πως ήταν «ιδιαίτερα συγκινημένος με τη βράβευσή του, μια βράβευση που τιμά κείμενα που προωθούν την ιδέα της ελευθερίας του ατόμου στην κοινωνία». Η ιδέα αυτή, όπως είπε, «νιώθει μάλλον άχαρα στο πιο έντονο μέρος που έχω ποτέ βρεθεί», την Ιερουσαλήμ. «Στη Βρετανία οι συγγραφείς επιλέγουν ελεύθερα πόσο πολιτικό θέλουν να είναι το κείμενό τους. Εδώ, τόσο για τους Παλαιστίνιους όσο και για τους Ισραηλινούς, η κατάσταση απαιτεί συνεχώς έναν δημιουργικό αγώνα. Είτε για να αναφερθούν σε αυτή είτε για να την αγνοήσουν». 

Ξεχώρισε ιδιαίτερα τις περιπτώσεις τριών Ισραηλινών συγγραφέων, του Αμος Οζ, του Ντέιβιντ Γκρόσμαν και του Αβραάμ Γεοσούα, ως «συγγραφέων που αγαπούν την πατρίδα τους, έκαναν θυσίες για αυτή και έχουν προβληματιστεί με την κατεύθυνση που ακολουθεί». Τόνισε πως όταν καταδίκασαν τον εποικισμό έγιναν «η συνείδηση, η μνήμη και πάνω από όλα η ελπίδα της χώρας τους».

«Το αντίθετο του μηδενισμού είναι η δημιουργικότητα», κατέληξε. «Η διάθεση για αλλαγή και η ανάγκη για ατομική ελευθερία, που απλώνεται σε όλη τη Μέση Ανατολή, είναι ευκαιρία και όχι απειλή». Και προέτρεψε το Ισραήλ να αγκαλιάσει τη δημιουργικότητα των ανθρώπων του και να μην υποχωρήσει σε μια κλειστή νοοτροπία χαρακωμάτων.

• ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ, Ελευθεροτυπία, Τρίτη 22 Φεβρουαρίου 2011

ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

Πολλή συζήτηση γίνεται τελευταία, κυρίως στις ΗΠΑ, σε σχέση με το βιβλίο του Sam Harris "The Moral Landscape" ή το "Ηθικό Τοπίο", όπως θα μπορούσαμε να το πούμε στα ελληνικά.
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η θρησκευτική πίστη δεν είναι απαραίτητη για να έχει κάποιος ηθικές αρχές και ότι η ηθική μας στάση μπορεί να καθοριστεί με "επιστημονικούς" όρους. Με λίγα λόγια -το απλοποιώ υπερβολικά είναι αλήθεια- λέει ότι με βάση κριτήρια επιστημονικά μπορούμε να έχουμε ένα ηθικό κώδικα ισχυρό, πανανθρώπινο και πέρα από υπερφυσικά φαινόμενα και θρησκείες.

Ως κύριο χαρακτηριστικό για τον καθορισμό μιας πράξεως ως "ηθικά ορθής" ο συγγραφέας προτείνει την ικανότητά της να οδηγεί στο "ευ ζειν" και "ευ αισθάνεσθαι" (well beιng) ενός ανθρώπου, μιας οικογένειας, μιας κοινότητας και ούτω καθ' εξής μέχρι τον κόσμο όλο. Εννοεί βέβαια ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι επηρεάζονται θετικά, τόσο ηθικότερη είναι μια πράξη.
Πάρα πολλοί διαφωνούν με τις ιδέες του, ακόμη και εκείνοι που αποδέχονται τη βασική του θέση, ότι ο ηθικός κώδικας είναι ανεξάρτητος από την πίστη σε κάποια θρησκεία. Η κυριότερη αντίρρηση αφορά τη δυνατότητα "μέτρησης" του "ευ ζειν ή αισθάνεσθαι", επειδή κάτι που δεν μπορεί να μετρηθεί δεν μπορεί και να εκτιμηθεί επιστημονικά, οπότε ο ισχυρισμός ότι η επιστήμη μπορεί να είναι το μέτρο της ηθικής καταπίπτει.
Ο συγγραφέας πιστεύει ότι όπως έχουμε σχεδόν συμφωνήσει στον ορισμό της "καλής υγείας", θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε και στον ορισμό της "καλής ζωής", του λεγόμενου well being δηλαδή, αλλά προφανώς οι δυσκολίες δεν μπορεί να αγνοηθούν.
Σκέφτομαι ότι οι ιδέες κάνουν πραγματικά κύκλους, αφού αυτά που σήμερα λέει ο Sam Harris, τα είπαν οι μεγάλοι ουμανιστές της αναγέννησης και μάλιστα -αν σκεφτεί κανείς το κλίμα της εποχής- με πιό εμφαντικό τρόπο!
Σίγουρα ένα βιβλίο που αξίζει να μεταφραστεί στα ελληνικά και να διαβαστεί.

Μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία στην αξιολόγηση των μαθητών

Το μεταφέρω αυτούσιο από την ιστοσελίδα Ψυχολογία, Φιλοσοφία, Επιστήμες, Ηθική, Παιδεία.


Μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία στην αξιολόγηση των μαθητών

Κάποτε στην Αγγλία ένα πρόγραμμα που έκανε αυτόματα τεστ στους μαθητές είχε προγραμματιστεί λάθος. Έτσι, εξαιτίας αυτού του λάθους μια τάξη με άριστους μαθητές είχε γίνει μέτρια, και μια τάξη μετρίων έως κακών μαθητών, έγινε άριστη.

Η αξιολόγηση του υπολογιστή φυσικά δημιούργησε στους καθηγητές ένα σημαντικό κριτήριο (λάθος φυσικά) για το πώς έβλεπαν και αντιμετώπιζαν τα παιδιά.

Τελικά το λάθος βρέθηκε περίπου μετά από 5 μήνες, κι έτσι οι καθηγητές αποφάσισαν να ξανακάνουν στα παιδιά το ίδιο το τεστ χωρίς να πουν σε κανέναν τι είχε συμβεί. Και τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά.


Οι άριστοι μαθητές είχαν αξιοσημείωτη πτώση στην απόδοση τους. Μέσα σε αυτό το διάστημα των 5 μηνών οι καθηγητές αντιμετώπιζαν τους άριστους σαν παιδιά δύστροπα, δυσπροσάρμοστα, παιδιά που δύσκολα αποδέχονται διδασκαλία, παιδιά που είναι δύσκολα στη συνεργασία και παιδιά που είχαν περιορισμένες δυνατότητες διανοητικά – ότι αρχικά είχε δείξει το κομπιούτερ. Έτσι αυτό που πίστευαν οι καθηγητές για τα παιδιά έγινε αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Από την άλλη πλευρά, τα αποτελέσματα των μέτριων μαθητών καλυτέρεψαν αισθητά. Οι καθηγητές τους αντιμετώπιζαν σαν άριστους κι έτσι η ενέργεια που εξέπεμπαν σ’ αυτούς, οι ελπίδες, η αισιοδοξία και οι προσδοκίες τους από αυτούς έκαναν τους μαθητές να αυξήσουν την αξία και τις προσδοκίες που οι ίδιοι έθεταν στους εαυτούς τους. Και από κακοί και μέτριοι έκαναν σημαντικές προόδους.

Όταν οι καθηγητές ρωτήθηκαν να περιγράψουν την εμπειρία που είχαν με τους μαθητές τις πρώτες εβδομάδες της σχολικής περιόδου είπαν: «οι πληροφορίες έδειχναν ότι τα παιδιά ήταν άριστα, αλλά για κάποιο λόγο οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσαμε δεν δούλευαν, έτσι αλλάξαμε τις μεθόδους μας».

Ο Γκαίτε έλεγε, «αντιμετώπισε κάποιον όπως είναι και θα παραμείνει έτσι. Αντιμετώπισε τον όπως θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι και θα γίνει όπως μπορεί και πρέπει να γίνει».

Η ίδια συμβουλή ισχύει και για τους καθηγητές και δασκάλους. Θεώρησε τους μαθητές σου σαν άριστους και αντιμετώπισε τους έτσι. Αντιμετώπισε τους όπως θα μπορούσαν και θα έπρεπε να είναι και θα γίνουν ακριβώς αυτό που πρέπει να είναι.