Παρασκευή 30 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΑΓΙΟΣ ΤΩΝ ΒΟΥΝΩΝ

Η χάρη του είδε κι έπαθε στη θάλασσα · γι’ αυτό σε πόνεσε.

Σαράντα χρόνια έκαμε ναύτης στα καράβια· τη γνώρισε απ’ την καλή

κι απ’ την ανάποδη. Ώσπου, μια μέρα, έβαλε στον ώμο το κουπί και

πήρε να βαδίζει κατά το μεσόγειο. «Τι είναι αυτό που κρατώ;» ρω-

τούσε τους διαβάτες. Όταν του έλεγαν: «Κουπί», προχωρούσε

παραμέσα. Ωσότου έφτασε σ’ ένα ψηλό βουνό, όπου στο ρώτημά του

αποκρίθηκαν: «Ξύλο!» Κατάλαβε πως εκεί δεν είχαν δει ποτέ τους

κουπί κι απόμεινε μαζί τους.

Μια λαϊκή ιστορία για τον Προφήτη Ηλία, των Άγιο των βουνών.

Από το μυθιστόρημα του Παντελή Πρεβελάκη “Ο Ήλιος του Θανάτου”.

Πέμπτη 29 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΣΥ ΚΑΙ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΣΟΥ

Δεν είσαι πάντοτε το ίδιο άτομο και είσαι λιγότερο σταθερός μέσα στο χρόνο από ότι νομίζεις. Αλλά καθησυχαστικά κάπως, είσαι περισσότερο ίδιος με τον χθεσινό εαυτό σου, από ότι με κάποιο άλλο άτομο σήμερα.

Από το βιβλίο “Noise: A Flaw in Human Judgment” του Cass R. Sunstein.

ΕΙΡΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΖΩΗ

Ο Kierkegaard συμπέρανε ότι το ρομαντικό ιδεώδες του “να ζεις ποιητικά” θάπρεπε να ερμηνευτεί σωστότερα ωσάν η επιδεξιότητα του χειρισμού της ειρωνίας στη ζωή, όπως οι μεγαλύτεροι ποιητές το έκαναν με την τέχνη τους.

Απόσπασμα από το βιβλίο “Philosopher of the Heart” της Clare Carlisle.

Τετάρτη 28 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑ

Λατρεύουμε την τελειότητα επειδή δεν μπορούμε να την έχουμε. Αν την είχαμε, θα την απορρίπταμε. Η τελειότητα είναι απάνθρωπη, επειδή η ανθρωπότητα είναι ελαττωματική.

Λατρεύουμε με δέος την ώθηση προς την τελειότητα των μεγάλων καλλιτεχνών. Αγαπάμε την προσέγγισή τους προς την τελειότητα, αλλά την αγαπάμε επειδή είναι μονάχα με προσέγγιση.

Πόσο τραγικό είναι να μην πιστεύεις στην ικανότητα του ανθρώπου για τελειότητα! Και πόσο τραγικό να πιστεύεις σε αυτήν!

Γράφει στο βιβλίο του "The Book of Disquiet”, ο μονίμως ανήσυχος Fernando Pessoa.

Τρίτη 27 Μαΐου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Συμπερασματικά, το πρόβλημα ενός παγκόσμιου πολέμου στρέφεται γύρω από την ερώτηση του αν η ανθρωπότητα έχει αποκτήσει αρκετή ωριμότητα ώστε να συνειδητοποιήσει ότι μια τέτοια συμφορά θα κάνει να μοιάζει με κοροϊδία η έννοια των “κερδισμένων” και των “χαμένων”, ή αν θα χρειαστεί και μια πρακτική επίδειξη ώστε να φτάσουν οι άνθρωποι σε αυτή τη διαπίστωση.

Γράφει στο εξαιρετικό βιβλίο του”Capitalism, Alone” ο Branko Milanovic.

Η ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Η κρίσιμη αντίληψη βρίσκεται σε συμφωνία με την ισλαμική μομφή, που αναφέρεται από τον Borges στην αρχή του κειμένου του “Σκεπασμένοι Καθρέφτες” (1960): “Το Ισλάμ μας λέει”, γράφει, “ότι στην τελεσίδικη Ημέρα της Κρίσης, όλοι όσοι είχαν φτιάξει εικόνες ζωντανών όντων θα ξαναξυπνήσουν με τα έργα τους, και θα διαταχθούν να εμφυσήσουν ζωή σε αυτά, και θα αποτύχουν, και τότε αυτοί και τα έργα τους θα ριχτούν στις φλόγες της τιμωρίας”. 

Από το βιβλίο “Borges and Plato” του Shlomy Mualem.

 

Δευτέρα 26 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΛΛΗΝΕΣ, ΒΑΡΒΑΡΟΙ ΚΑΙ ΔΟΥΛΟΙ

Ο Γοργίας στον περίφημο λόγο του στην Ολυμπία κήρυξε την παν-ελληνική ενότητα εναντίον των βαρβάρων, ενώ στον επικήδειο λόγο του για τους Αθηναίους που σκοτώθηκαν στον πόλεμο εναντίον της Σπάρτης είχε το θάρρος να πει ότι οι νίκες που κερδήθηκαν εναντίον των συν-ελλήνων ήταν θέμα για θρήνο, όχι για ύμνους ευχαριστιών. Ο Αντιφών, σε ένα απόσπασμα από τον πάπυρο, προχωράει ακόμη περισσότερο και απορρίπτει ως επιπόλαιη ακόμη και τη διάκριση ανάμεσα στους Έλληνες και τους βαρβάρους. ¨Από τη φύση”, λέει, “όλοι ξεκινάμε με παρόμοιο εξοπλισμό, είτε είμαστε βάρβαροι, είτε Έλληνες. Οι φυσικές μας ανάγκες είναι οι ίδιες. Αναπνέουμε τον ίδιο αέρα”.

Από όλους τους αρχαίους θεσμούς η δουλεία φαίνεται σε μας η περισσότερο έκδηλα αντίθετη στη “φύση”. Κανείς όμως από τους κυριότερους Έλληνες στοχαστές δεν τόλμησε να αναγνωρίσει αυτό το γεγονός. Ο Ευριπίδης το υπονοεί περισσότερο από μια φορά, αλλά η πρώτη σαφής καταδίκη της δουλείας, που έχει φτάσει ως εμάς, ειπώθηκε από ένα σοφιστή, τον μαθητή τυο Γοργία Αλκιδάμα. “ Ο θεός, είπε ο Αλκιδάμας, “έκανε όλους τους ανθρώπους ελεύθερους. Η φύση δεν έκανε κανέναν δούλο.”

Τα παραπάνω δύο χωρία είναι από το βιβλίο του ER Dodds “The Ancient Concept of Progress.”

Σοδειά....

 Η σημερινή φωτογραφική "σοδειά"από την αυλή μας.

Παρασκευή 23 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Κανένας συγγραφέας, ούτε κι αυτός ο Chekhov στις σύντομες ιστορίες του, δεν μπορεί να είναι ένας Vermeer. Ένας ζωγράφος μπορεί να σε αφήσει χωρίς να μένει τίποτε για να ειπωθεί. Ένας συγγραφέας σε αφήνει με τα πάντα να μπορεί να ειπωθούν. Είναι στη φύση του αντικειμένου του να αρχίζει μια συζήτηση μαζί σου που δεν θα σταματήσει μέχρι το θάνατό σου και αυτό που στ’ αλήθεια επιδιώκει είναι να αποτελέσει μια από τις τελευταίες φωνές που θα ακούσεις.

Αυτά ισχυρίζεται ο Clive James στην “Cultural Amnesia.”

Πέμπτη 22 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ

Ήταν ακριβώς η αναπαράσταση του “Νέου Ανθρώπου και του Θανάτου” του Gustave Moreau. Η Υψηλότητά σας σίγουρα γνωρίζει αυτό το αριστούργημα, αναφέρει ο συνομιλητής της.

Η Πριγκίπισσα της Πάρμας, που αγνοούσε ακόμη και το όνομα του ζωγράφου, άρχισε ζωηρές κινήσεις με το κεφάλι της και χαμογελούσε πλατιά, προκειμένου να δείξει το θαυμασμό της για αυτόν τον πίνακα. Αλλά η ένταση της μιμητικής της δεν μπορούσε να αντικαταστήσει αυτό το φως, που απουσιάζει από τα μάτια μας, όταν δεν γνωρίζουμε για ποιό πράγμα μας μιλάνε.

Καταπληκτικός Marcel Proust από το ”À la recherche du temps perdu.”

Μουσική Πρόταση: Σώσε τον Κόσμο Παναγιά

 Ένα άγνωστο τραγούδι του Μπάμπη Μπακάλη με την Σωτηρία Μπέλλου για τους σεισμούς του Βόλου.

Ευχαριστώ τον ξάδελφο Κώστα Γ. για την...ανακάλυψη!

Τετάρτη 21 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΑΛΤΟ

Λόγια γραμμένα για τον “διάσημο” Γάλλο χειρουργό Dr. Samuel Jean Pozzi (1846-1918), που υπάρχουν στις αναμνήσεις του Léon Daudet (1867-1942), Γάλλου συγγραφέα και δημοσιογράφου:

“Λένε πως είναι καλός στην τέχνη του. Όσο για μένα δεν θα τον εμπιστευόμουνα ούτε να μου κόψει τα μαλλιά, ειδικά αν υπήρχε καθρέφτης στο δωμάτιο, από το φόβο ότι θα μα μπορούσε να μου κόψει το λαιμό, καθώς θα θάυμαζε την αντανάκλασή του (στον καθρέφτη).

Από το βιβλίο “The Man in the Red Coat” του Julian Barnes.

Και από το ίδιο βιβλίο μια ρήση του ίδιοιυ του Dr. Pozzi: Ο σωβινισμός (υπερεθνικοφροσύνη) είναι μια από τις μορφές της άγνοιας.

Τρίτη 20 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΓΙΑΤΙ ΓΡΑΦΟΥΜΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ;

Ας ακούσουμε ένα παράδειγμα τέτοιων φιλοδοξιών, ας ακούσουμε τον André Gide:

“Οι λόγοι που με κάνουν να θέλω να γράψω είναι πολλοί και οι πιο σημαντικοί είναι νομίζω οι πιο κρυφοί. Περισσότερο απ’ όλα αυτό: να βάλω κάτι μακριά από το άγγιγμα του θανάτου”. 

Ο μεγαλοφυής αντιμετωπίζει τον θάνατο, το έργο του ματαιώνει τον θάνατο, τον ωραιοποιεί ή σύμφωνα με τα διφορούμενα λόγια του Proust τον κάνει “λιγότερο πικρό”, “πιο άξιο” και “ίσως λιγότερο πιθανό”.

Από το βιβλίο “Montano's Malady” του Enrique Vila-Matas.

Δευτέρα 19 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥΣ

Ίσως, όταν θυμόμαστε πολέμους, θα πρέπει να βγάζουμε τα ρούχα μας και να βαφόμαστε μπλε και να περπατάμε στα τέσσερα όλη τη μέρα και να γρυλλίζουμε σαν γουρούνια. Αυτό θα ήταν σίγουρα πιο κατάλληλο από την ευγενή ρητορεία και την επίδειξη σημαιών και καλογυαλισμένων όπλων.

Αυτό τουλάχιστον προτείνει ο Kurt Vonnegut στο “Cat's Cradle.”

Ποίηση

 Το Ταξίδι

Κινήσαμε νωρίς

με του όνειρου τη σκονη

πλεγμένη στα ματοτσίνορα

Το διάβα μας ταχύ κι ανάλαφρο

παιάνες τα τραγούδια μας

κι η φύση γύρω πανηγύρι

Το μεσημέρι ξαποστάσαμε

φάγαμε το ψωμί κι' ήπιαμε το κρασί 

στην υγειά των κοριτσιών μας

Τους απαντήσαμε σε μια καμπή του δρόμου

μίζεροι, γερασμένοι, ελεεινοί,

μόλις που το βλέμμα σήκωσαν σαν μας είδαν

Ήτανε γέμα πια όταν στραφήκαμε να δούμε

καθώς αργά χανόταν πίσω μας οι γέροι

κάτι σαν να μας χαιρετίσανε μας φάνηκε

Γελάσαμε τότε και τους περιπαίξαμε

λίγο και θα μας τη χαλάγανε τη διάθεση

αν είχαμε αναγνωρίσει τους εαυτούς μας

Από την Ποιητική Συλλογή μου “Αμφιδρομές”, Εκδόσεις Mediterra, 2025.

Παρασκευή 16 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΠΛΗΣΤΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΣΤΕΥΣΗ

Ο Ernst Bloch εξήγησε στο “The Principle of Hope”, ότι ο άνθρωπος είναι ένα άστατο και εκτεταμένο σύμπλεγμα από τάσεις, ένας σωρός από μεταβαλλόμενες και συνήθως άτακτες επιθυμίες.

Μια κουλτούρα όπου ο νικητής τα κερδίζει όλα δεν είναι απλά ασύμβατη με τις ελάχιστες απαιτήσεις για δικαιοσύνη και δημοκρατία αλλά είναι συνώνυμη με την εξαφάνισή τους. Το χωρίς κανόνες, ουσιαστικά άνομο καθεστώς της παγκόσμιας οικονομίας προσελκύει και ενδυναμώνει μια καινούργια κατηγορία κακοποιών και ψυχοπαθών, ιδιαίτερα τώρα, με λιγότερους ή καθόλου περιορισμούς στην καταλήστευση των κοινωνικών αγαθών και των φυσικών πόρων.

Τα δύο παραπάνω εδάφια από το βιβλίο του Jonathan Crary “Scorched Earth.”

Λουλουδιών...συνέχεια

 

Τετάρτη 14 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΝΑΖΙ

Ακόμη και οι πόρνες εκείνα τα χρόνια ήταν υποχρεωμένες να φωνάξουν “Heil Hitler” δύο φορές σε κάθε συνεύρεση. Μια φορά κατά τα προκαταρκτικά και σε κάθε προσποιητό οργασμό.

Από αυτό το συνοπτικό πορτρέτο έχω κρατήσει στη μνήμη μου μια ασήμαντη λεπτομέρεια, αλλά μήπως αυτές δεν είναι πάντοτε που θυμόμαστε καλύτερα;

Αυτά τα δύο αποσπάσματα από το μυθιστόρημα “Tomás Nevinson” του Javier Marías.

Ποίηση

PRECIOUS WORDS

by Emily Dickinson

He ate and drank the precious words,
His spirit grew robust;
He knew no more that he was poor,
Nor that his frame was dust.
He danced along the dingy days,
And this bequest of wings
Was but a book. What liberty
A loosened spirit brings!

Δευτέρα 12 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Σκέψου ότι υπάρχουν ηλίθιοι που αναζητούν παρηγοριά στις Καλές Τέχνες. Όπως η θειά μου που έλεγε: “Τα πρελούδια του Σοπέν με βοήθησαν τόσο πολύ μετά το θάνατο του καημένου του θείου σου”. Και οι αίθουσες των κονσέρτων γεμίζουν από ταπεινωμένους, βασανισμένους ανθρώπους, που με τα μάτια κλειστά, προσπαθούν να μετατρέψουν τα χλωμά τους πρόσωπα σε κεραίες πρόσληψης. Φαντάζονται ότι οι ήχοι που προσλαμβάνουν κυλούν μέσα τους, απαλοί και θρεπτικοί και ότι τα βάσανά τους γίνονται μουσική, όπως εκείνα του νεαρού Βέρθερου. Πιστεύουν ότι η ομορφιά είναι συμπονετική μαζί τους. Οι ηλίθιοι.

Χαρακτηριστικό απόσπασμα από την “La nausee” του Jean-Paul Sartre.

Ο θρίαμβος της Φύσης (και της Καίτης)

 Μετά την καταστροφή του Ντάνιελ, η Φύση θριαμβεύει και πάλι στον κήπο μας!

Άνθη του Κάκτου

 

Μουσική Πρόταση: BLOW - It's All a Lie

 

Παρασκευή 9 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΨΗΦΙΑΚΟΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΤΕΣ

Για καλό ή για κακό, τα τσιπς της σιλικόνης δεν έχουν πολλούς από τους περιορισμούς που η οργανική βιοχημεία επιβάλλει στους νευρώνες του άνθρακα. Τα τσιπς της σιλικόνης μπορούν να δημιουργήσουν κατάσκοπους που δεν κοιμούνται ποτέ και δεσπότες που δεν πεθαίνουν ποτέ.

Και πάλι από το “Nexus” του Yuval Noah Harari.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ

Σύμφωνα με τα λόγια του Walter Benjamin, του πολιτισμικού κριτικού του 20ου αιώνα: “Χωρίς εξαίρεση οι πολιτισμικοί θησαυροί έχουν μια προέλευση που δεν μπορείς να την αναλογιστείς χωρίς τρόμο. Οφείλουν την ύπαρξή τους όχι μονάχα στις προσπάθειες των μεγάλων μυαλών και ταλέντων που τις δημιούργησαν, αλλά επίσης στον ανώνυμο μόχθο των συγχρόνων τους. Δεν υπάρχει κανένα τεκμήριο πολιτισμού που δεν είναι ταυτόχρονα και ένα τεκμήριο βαρβαρότητας”. 

Από το βιβλίο του Adam Nicolson “How to Be.”