Υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Colin Macilwain στο περιοδικό Nature, το οποίο εξετάζει το άμεσο μέλλον της επιστήμης. Ο συγγραφέας αναφέρεται σε μια πρόσφατη διάσκεψη που έγινε στη Βουδαπέστη (World Science Forum) και την απογοήτευσή του από την τάση των επιστημόνων να ζουν ακόμη στο γυάλινο πύργο τους, μακριά από την κοινωνία και με την φρούδα ελπίδα ότι δεν θα τους επηρεάσει η οικονομική κρίση. Τους βεβαιώνει, όπως όλα τα στοιχεία δείχνουν, ότι οι δαπάνες για την έρευνα των μεγάλων κρατών, τουλάχιστον των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας θα ελαττωθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια και ότι σε όλες τις χώρες υπάρχει τάση για στόχευση των χρηματοδοτήσεων περισσότερο προς τα υπάρχοντα πρακτικά προβλήματα, κάτι που μοιραία θα αλλάξει το σημερινό τοπίο. Αυτοί που θα πληγούν περισσότερο είναι οι ερευνητές των λεγόμενων "ανθρωπιστικών" επιστημών, οι οποίοι άλλωστε την πληρώνουν πάντοτε περισσότερο σε περιόδους κρίσεων. Επίσης υπάρχει ο φόβος, ακριβώς λόγω της οικονομικής δυσπραγίας, να στραφεί η έρευνα πάλι προς την μικρές ερευνητικές ομάδες και να σταματήσει η πολυ-επιστημονική προσέγγιση, που είναι τόσο απαραίτητη στην εποχή μας.
Ο συγγραφέας αναφέρει ακόμη ότι πρόσφατα μια ομάδα επιστημόνων του Διεθνούς Συμβουλίου για την Έρευνα ανάλυσε τις υπάρχουσε τάσεις και κατέληξε σε 4 πιθανά σενάρια με βάση κυρίως δύο παραμέτρους: την τάση για συμμετοχή των κονωνικών εταίρων στις αποφάσεις και την τάση για "εθνικές" ή αντίθετα "οικουμενικές" πολιτικές στην έρευνα.
Το πιό ελπιδόφόρο- κατά τον συγγραφέα- σενάριο περιλαμβάνει περισσότερη συμμετοχή της κοινωνίας και οικουμενική συνεργασία στην έρευνα.
Το δεύτερο σενάριο -οικουμενική συνεργασία, αλλά μικρή συμμετοχή της κοινωνίας-είναι περίπου ότι έχουμε τώρα, κάτι που δεν είναι δυνατό να είναι βιώσιμο για καιρό (περισσότερες συσκευές και εφαρμογές "πολυτελείας" που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να αποκτήσουν).
Το τρίτο σενάριο, με ευρεία κοινωνική συμμετοχή, αλλά μικρή διάθεση οικουμενικών πολιτικών, δηλαδή με περισσότερο "εθνική" διάσταση στην ερευνητική πολιτική, θα οδηγήσει, όπως η ανάλυση αναφέρει χαρακτηριστικά, σε "μικρές Δανίες", που ολοένα απομακρύονται η μία από την άλλη, με τις δικές τους προτεραιότητες και κανόνες λειτουργίας. Και βέβαια μόνο ένας μικρός αριθμός κρατών μπορεί να πετύχει θετικά αποτελέσματα με ένα τέτοιο σενάριο.
Τέλος το τέταρτο και χειρότερο σενάριο είναι η εφαρμογή "εθνικών" πολιτικών χωρίς κοινωνική συμμετοχή, που μας πηγαίνει πίσω στο μοναχικό ερευνητή με τα πενιχρά συνήθως μέσα, που δεν έχει καμιά επαφή με την κοινωνική πραγματικότητα του περιβάλλοντός του. Και που βέβαια δεν ταιριάζει στη σημερινή εποχή της ταχύτατης τεχνολογικής εξέλιξης.
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι θα συμβεί τελικά. Οι επιστήμονες πάντως και ιδιαίτερα οι υπέυθυνοι για την χάραξη της πολιτικής στην έρευνα πρέπει να ξυπνήσουν επιτέλους και να προσπαθήσουν να επηρεάσουν τις εξελίξεις. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι χωρίς συμμετοχή της κοινωνίας στον καθορισμό των ερευνητικών προτεραιοτήτων και χωρίς την μεγαλύτερη ανάπτυξη διαύλων επικοινωνίας μεταξύ πολλών επιστημονικών κλάδων σε διακρατική κλίμακα δεν μπορούμε στη σημερινή πραγματικότητα να πετύχουμε πολλά και σημαντικά πράγματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου