Κουίζ για το χρονοβασίλεμα

Ένα πανεύκολο κουίζ θα σας βάλω σήμερα:

Ποιο είναι εκείνο το φρούτο που στην Ελλάδα φυτρώνει παντού αλλά δεν μπορείς να το βρεις πουθενά;

Η απάντηση αύριο.

Μερικά ακόμη ηλιοβασιλέματα

La Strada

Σήμερα λέω να θυμηθούμε μια από τις ωραιότερες ταινίες του κινηματογράφου, από την εποχή που οι ταινίες μπορούσαν ακόμη να συγκινήσουν.

Πρόκειται για το La Strada του Federico Fellini (1954) με την μουσική υπόκρουση του Nino Rota και τους θαυμάσιους Anthony Quinn και (ιδιαίτερα) Gulietta Masina.

Εξαιρετική ταινία, υπέροχη μουσική και λαμπρές εκτελέσεις.

Διανοούμενοι. Παραίτηση ή συμβιβασμός;

Έχει αρκετές φορές τεθεί το ερώτημα: Που είναι οι διανοούμενοι σε περιόδους κρίσης; Γιατί δεν παίζουν έναν ενεργό, ηγετικό ρόλο; 

Κατ' αρχήν θεωρώ το ερώτημα πολύ ασαφές. Προϋποθέτει μια συμφωνία στον ορισμό του διανοούμενου, που αμφιβάλλω αν υπάρχει. Μην ξεχνάμε ότι παντοτινό και ιδανικό πρότυπο αποτελεί ο Εμίλ Ζολά και η θαρραλέα του στάση ("Κατηγορώ"...) στην υπόθεση του άδικα καταδικασμένου Ντρέιφους. Τη δική του δημόσια τοποθέτηση ακολούθησε καταιγισμός θέσεων και αντιθέσεων και όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο. Από τότε πολλοί "άνθρωποι του πνεύματος" πήραν θέση σε σοβαρά πολιτικά και κοινωνικά θέματα, με αρκετή ή όχι επιτυχία και απήχηση. 

Η σημερινή έννοια του πνευματικού ανθρώπου δεν είναι τόσο ξεκάθαρη, όσο τότε στα τέλη του 19ου αιώνα. Είναι πχ διανοούμενος ο αρθρογράφος μιας εφημερίδας; 'Ένας πετυχημένος μουσικοσυνθέτης ή τραγουδοποιός ή ηθοποιός; Και γιατί όχι ο Διευθυντής μιας τράπεζας ή μιας Εταιρείας; 

Αλλά ας υποθέσουμε ότι διανοούμενοι είναι όλοι αυτοί, που έχουν το "προνόμιο", με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να έχουν το αυτί της κοινής γνώμης, χωρίς να είναι επαγγελματίες της πολιτικής. 

Γιατί δεν μιλούν; Σημαίνει υποταγή και συμβιβασμό; Ή μήπως απλή ανθρώπινη κόπωση; Παραίτηση που οφείλεται στην επίγνωση της αναποτελεσματικότητας και του μάταιου των όποιων προσπαθειών; 

Η απάντηση δεν είναι εύκολη και σίγουρα δεν είναι η ίδια σε όλες τις περιπτώσεις. Άλλωστε έχουν αλλάξει και οι εποχές. 

Και πριν κατηγορήσουμε κάποιους ας αναλογιστούμε την αντίδραση του ίδιου του Ντρέιφους, που αρκετά χρόνια μετά την περιπέτειά του, όταν ήταν πια ελεύθερος και "δικαιωμένος, του ζητήθηκε να υπογράψει μια διακήρυξη για την σωτηρία των καταδικασμένων σε θάνατο στις ΗΠΑ Σάκκο και Βαντσέτι. Αρνήθηκε κατηγορηματικά. 'Ήταν άραγε στην περίπτωση αυτή παραίτηση ή συμβιβασμός; 

Ενδιαφέροντα άρθρα

Δυο πολύ ενδιαφέροντα άρθρα ξεχώρισα χθες στο Protagon.gr

Επειδή είναι μακροσκελή, ιδιαίτερα το πρώτο, σας παραθέτω τους συνδέσμους, για όσους δεν τα είδαν.
Πιστεύω ότι αξίζει να διαβαστούν.

Ένα πολύ καλό άρθρο-ανάλυση  του Γιάννη Βαρουφάκη για το θάνατο της Σοσιαλδημοκρατίας.

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=20740

Και ένα επίσης καλό άρθρο του Ανδρέα Πετρουλάκη για το λάθος του Στουρνάρα και τους απίθανους Έλληνες δικαστές.

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=20741

Θα τολμήσουν τώρα;

Δυστυχώς έχω ξαναγράψει για το ίδιο θέμα. Για την άνετη οπλοκατοχή στις ΗΠΑ. Αυτή τη φορά το μακελειό έγινε σε ένα δημοτικό σχολείο με 20 παιδάκια νεκρά! Το σύνολο των θυμάτων είναι τουλάχισοτν 27!

Ο Πρόεδος Ομπάμα αυτή τη φορά "τόλμησε" να πει ότι πρέπει να μιλήσουμε για την οπλοκατοχή.

Κάτι που δεν έθιξε ΚΑΘΟΛΟΥ στην προ των εκλογών περίοδο, με το φόβο της σύγκρουσης με το πανίσχυρο λόμπυ που υποστηρίζει το απαράβατο δικαίωμα του πολίτη να φέρει όπλα. Και που στηρίζεται σε μια εξόχως αμφισβητούμενη φράση στο αμερικάνικο σύνταγμα, που γράφτηκε σε άλλες εποχές και με εντελώς διαφορετικές συνθήκες.

Ο Πρόεδρος αυτή τη φορά αναφέρθηκε στα πανίσχυρα συμφέροντα που στηρίζουν την οπλοκατοχή.

Θα μπορέσει να πάει το θέμα παραπέρα; Αν δεν γίνει κάτι τώρα, πότε θα γίνει;

Εκτός αν ο φόβος της αναμέτρησης με το πανίσχυρο λόμπυ δεν είναι μόνο "πολιτικός", αλλά και "ανθρώπινος".

Με μια πιρόγα- Άλκης Αλκαίος

Πέθανε σήμερα ο Άλκης Αλκαίος ένας μεγάλος ποιητής και στιχουργός.

Ιδιαίτερα σημαντική η συνεργασία του με τον Θάνο Μικρούτσικο.

Εδώ το Ερωτικό (Με μια πιρόγα) με καταπληκτικούς, ανεπανάληπτους στίχους.

Υπάρχουν αρκετές εκτελέσεις πολύ καλές, αλλά προτίμησα την πρώτη του Μανώλη Μητσιά. Λιτή και ουσιαστική.

Οι στίχοι:

Με μια πιρόγα φεύγεις και γυρίζεις

τις ώρες που αγριεύει η βροχή

στη γη των Βησιγότθων αρμενίζεις

και σε κερδίζουν κήποι κρεμαστοί

μα τα φτερά σου σιγοπριονίζεις

Σκέπασε αρμύρα το γυμνό κορμί σου

σου `φερα απ΄ τους Δελφούς γλυκό νερό

στα δύο είπες πως θα κοπεί η ζωή σου

και πριν προλάβω τρις να σ΄ αρνηθώ

σκούριασε το κλειδί του παραδείσου

Το καραβάνι τρέχει μες στη σκόνη

και την τρελή σου κυνηγάει σκιά

πώς να ημερέψει ο νους μ΄ ένα σεντόνι

πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σχοινιά

αγάπη που σε λέγαμ΄ Αντιγόνη

Ποια νυχτωδία το φως σου έχει πάρει

και σε ποιο γαλαξία να σε βρω

εδώ είναι Αττική φαιό νταμάρι

κι εγώ ένα πεδίο βολής φτηνό

που ασκούνται βρίζοντας ξένοι φαντάροι

Ουράνιες ζωγραφιές

Πρωινές και εσπερινές όψεις του ουρανού από το δωμάτιό μου στο Μαλάκι...

Παιχνιδίσματα ανάμεσα στο φως του ήλιου, που ανατέλλει ή δύει και τα σύννεφα...

Dave Brubeck-Take Five

Πριν λίγες μέρες στις 5 Δεκεμβρίου πέθανε σε ηλικία 92 ετών ο μεγάλος της τζαζ Dave Brubeck.
Ας θυμηθούμε τη μεγάλη του επιτυχία Take Five. Είναι από ζωντανή εμφάνιση του 1966 στη Γερμανία και ο ίδιος είναι στο πιάνο, ενώ στο σαξόφωνο είναι ο Paul Desmond.
Έτσι για να ξανάρθουν στο νου κάποιες όμορφες στιγμές!

Γιατροί φαιοχίτωνες;

Η Χρυσή Αυγή ξεκινά τη δημιουργία ιατρείων, που θα προσφέρουν υπηρεσίες μόνο σε Έλληνες, τους "Γιατρούς με Σύνορα". Το ΠΑΣΟΚ καταγγέλλει το γεγονός και φαντάζομαι και πολλές άλλες πολιτικές δυνάμεις το καταδικάζουν. 

Δεν μπορεί κανείς να διανοηθεί ότι θα υπάρξει γιατρός, που θα αρνηθεί παροχή υπηρεσιών σε κάποιον συνάνθρωπο λόγω ράτσας.

Κάποιοι μίλησαν ότι ζητούνται "γιατροί με ζουρλομανδύα".

Γιατί άραγε; ¨Ενας φαιός χιτώνας δεν αρκεί;

Τρομοκρατήστε τους τρομοκράτες

Ένα ενδιαφέρον άρθρο από τον Τάκη Μϊχα στο Protagon.gr. Είναι τάχα αυτή η λύση;

Διαβάζω τον τελευταίο καιρό διάφορες αναλύσεις για την δημιουργία «νέου» πόλου, για τις  συγκλίσεις και αποκλίσεις φιλελευθέρων, σοσιαλδημοκρατών, αριστερών, διαβάζω δηλαδή κείμενα  κατά τα άλλα αξιόλογων ατόμων και διερωτώμαι: Πού ζουν αυτοί οι άνθρωποι; Δεν έχουν καταλάβει τίποτα; Δεν έχουν διδαχθεί τίποτα από τις εξελίξεις των τριών τελευταίων ετών; Εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Ελλάδα είναι μία δυτικοευρωπαϊκή χώρα όπου η πολιτική κρίνεται μόνο με βάση τις ιδέες και την δύναμη των επιχειρημάτων;

Όπως είναι φανερό οι δυνάμεις – και οι ηγετίσκοι - πού ευνοήθηκαν από τα γεγονότα των τελευταίων τριών ετών, χρησιμοποίησαν πέρα από λόγια και … πράξεις. Έφτασαν μέχρι του σημείου να ενσωματώσουν μορφές βίας στην στρατηγική τους (λεκτικής ή πραγματικής) τρομοκρατώντας τους «καθώς πρέπει» αντιπάλους τους.  Έτσι κατάφεραν να εμπνεύσουν φόβο στην κοινωνία αλλά και να μονοπωλήσουν σχεδόν όλους τους δημόσιους χώρους, πλατείες, δρόμους και να αφαιρέσουν από τους αντιπάλους τους την δυνατότητα της δημόσιας παρουσίας σε «στρατηγικά σημεία» (π.χ. ΑΕΙ και ΔΕΚΟ).

Και τί έκαναν οι «εκσυγχρονιστές» και «φιλελεύθεροι» πολιτικοί ενώπιον αυτών των εξελίξεων; Αντί να κινητοποιήσουν τους οπαδούς τους και να απαντήσουν με ακριβώς τον ίδιο τρόπο περιορίζονταν στο να βγάζουν θλιβερές ανακοινώσεις τους στιλ «Μπαμπά μας έκαναν ντά!». Είναι σαν να μην θέλουν να τα δουν όλα αυτά και αρκούνται σε συζητήσεις σε κεντρικά βιβλιοπωλεία για το αν μπορεί να υπάρξει σύγκλιση μεταξύ της φιλελεύθερης και της σοσιαλδημοκρατικής  αντίληψης. Δεν θέλουν να δουν ότι σε χώρες όπως η Ελλάδα η σύγκρουση και πολλές φορές η βία, όχι απλά είναι πια συστατικό στοιχείο της πολιτικής διαδικασίας αλλά και  δυστυχώς, αποδίδει πλουσιοπάροχα. Εμμένοντας στις φαντασιώσεις τους όχι απλά αποπροσανατολίζουν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων αλλά στην ουσία διογκώνουν το κύμα των ανθρώπων πού τρέχει να ζητήσει «προστασία» από τα «νέα αφεντικά».

Αν θέλετε να παίξετε κάποιο ρόλο αγαπητοί «ευρωπαϊστές» -αν και είναι πια αργά- ξεχάστε τον Σεν, την Ροθτσαιλτ, τον Κρούγκμαν κλπ. Ξεχάστε τις συζητήσεις περί «ευτυχίας και κοινωνικής ανισότητας», περί «ευρωπαϊκής προοπτικής» και ανάλογα χαζοχαρούμενα. Αν θέλετε να μελετήσετε κάποιον πηγαίνετε πίσω στον μεγαλύτερο πολιτικό διανοητή στην ιστορία, το συγγραφέα του Λεβίαθαν και αφού τον μελετήσετε (σε συνδυασμό ίσως με τον Μπλανκί) τότε ίσως να καταλήξετε σε ορισμένα σοβαρά συμπεράσματα για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να οργανωθεί  η πάλη εναντία σε κάθε μορφή τρομοκρατίας. Αλλιώς θα παραμείνετε ένα ενδιαφέρον ελιτίστικο περιθώριο που απλά θα συνεχίσει να αποτελεί το κατ εξοχή αντικείμενο της λοιδορίας από τους νέους Capo.  

Η γλώσσα του σώματος

Η αναγνώριση των διαθέσεων των άλλων απέναντί μας, εάν δηλαδή διάκεινται ευνοϊκά ή όχι έχει τεράστια σημασία και όπως είναι φυσικό έχει υποστεί την επεξργασία του μηχανισμού της εξέλιξης. Είναι ευνόητο ότι η ίδια η επιβίωση, ιδιάιτερα των μακρυνών προγόνων μας, αλλά όχι μόνο, μπορούσε να κινδυνεύσει εάν δεν γίνονταν κατανοητές οι διαθέσεις των άλλων ανθρώπων απέναντί τους έγκαιρα και δεν έπαιρναν τα κατάλληλα μέτρα. 

Για πολλά χρόνια υπήρχε η αντίληψη ότι ο κυριότερος τρόπος για να αντιληφθεί κανείς τη συγκινησιακή κατάσταση των άλλων ήταν η έκφραση του προσώπου και δευτερευόντως οι κινήσεις του, αυτό δηλαδή που λέμε η γλώσσα του σώματος.

Και όμως. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι ο ασφαλέστερος τρόπος αναγνώρισης της θετικής ή αρνητικής συγκινησιακής κατάστασης των άλλων είναι ακριβώς η γλώσσα του σώματος! Οι ερευνητές έκαναν ενδιαφέροντα πειράματα, όπου "ανακάτεψαν" θετικές εκφράσεις προσώπου και "αρνητικές" θέσεις των σωμάτων και αντίστροφα και διαπίστωσαν με έκπληξη ότι οι θέσεις των σωμάτων ήταν που έδιναν στους συμμετέχοντας το πείραμα ακριβέστερες πληροφορίες για το αν υπήρχε θετική ή αρνητική συγκινησιακή φόρτιση!

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα βρεθείτε στην ανάγκη να εκτιμήσετε πως ακριβώς νοιώθει ο συνομιλητής σας να αγνοήσετε το χαμόγελο και να προσέξετε τις κινήσεις χεριών και ποδιών και ιδιάιτερα τη στάση που παίρνει.

Βόλος: Το όνομα

Ποια είναι άραγε η προέλευση του ονόματος της πόλης του Βόλου; Αρκετά έχουν ήδη γραφεί και δεν προτίθεμαι να κάνω λεπτομερή ανάλυση.

Απλά αναφέρω κάτι που διάβασα πρόσφατα και που νομίζω ότι έχει κάποια βάση. 

Επειδή για την ονομασία "Γόλος" φαίνεται ότι υπάρχει ανάφορά από τον 14ο αιώνα, πρέπει κανείς μάλλον να αγνοήσει όλες εκείνες τις εκδοχές για "βώλους" και άλλα συναφή. 

Οι δύο επικρατέστερες εκδοχές για την παλαιότερη, λοιπόν, ονομασία, δηλαδή την "Γόλος" είναι:

α) Το σλαβικό golo, που θα πει γυμνός, άδενδρος. Αυτό βέβαια δεν χαρακτηρίζει την ευρύτερη περιοχή, αλλά όντως η κυρίως πόλη και ο λόφος του Σαρακηνού πάνω της είναι σχετικά "γυμνές" από βλάστηση και θα μπορούσε να δώσουν αυτό το όνομα, ίσως και σε αντιδιαστολή με την πέριξ περιοχή, που έχει αρκετά πυκνή βλάστηση. Αυτή την εκδοχή προτείνει ο Χατζιδάκις.

β) Η τουρκική λέξη "Yolkaz", μπορεί να προέρχεται από την λέξη "Ιωλκός" και θα μπορούσε να μετατραπεί σε "Γόλος". Αυτή είναι η εκδοχή του Μπαμπινιώτη.

Εναντίον της δεύτερης αυτής εκδοχής είναι ότι η λέξη Yolkaz δεν αναφέρεται συχνά, αλλά και το ότι η αναφορά της λέξης "Γόλος" πιθανότατα προηγείται της τουρκικής κατάκτησης της περιοχής.

Αναρωτιέμαι όμως: αν υπήρχε, που υπήρχε, η αρχαία ονομασία Ιωλκός, γιατί χρειαζόμαστε την ενδιάμεση τουρκική λέξη; Δεν μπορεί με τη χρήση και την πάροδο του χρόνου το Ιωλκός να μετατράπηκε σε "Γιολκός" και τελικά σε  "Γόλος"; 

Μετά βέβαια έχουμε και το επόμενο στάδιο τη μετατροπή του "Γόλος" σε "Βόλος", πιθανώς ως πιο εύηχο.

Γνωρίζω ότι υπάρχουν και άλλες εκδοχές για την ονομασία της πόλης που ζούμε, αλλά όπως είπα δεν σκοπεύω να κάνω πλήρη ανάλυση. Καταθέτω αυτά τα λίγα για προβληματισμό.

Ο Λευκός Τίγρης (The White Tiger)

Ένα ωραίο μυθιστόρημα, από τον πρωτοεμφανιζόμενο Ινδό συγγραφέα Aravind Adiga, που κέρδισε το 2008 το σημαντικό βραβείο Man Booker.

Είναι γραμμένο με πολύ χιούμορ και με τη μορφή μιας επιστολής προς τον Κινέζο πρωθυπουργό, που πρόκειται να επισκεφτεί την Ινδία. Συγγραφέας της επιστολής είναι ένας αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας, που ξεκίνησε από μια πάμπτωχη περιοχή, το Σκοτάδι, όπως την αναφέρει χαρακτηριστικά. Στην αρχή έγινε οδηγός σε μια πλούσια οικογένεια γαιοκτημόνων στο Δελχί και στη συνέχεια μετά από μια σειρά γεγονότων, όπου πήρε την τύχη στα χέρια του μιμούμενος τις μεθόδους των "αφεντικών", έγινε ο ίδιος ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας στο Bangalore.

Δε είναι όμως η ιστορία αυτή καθ' εαυτή το ισχυρό ατού του βιβλίου. Τα θέματα που υφίστανται τη διορατική κριτική και τον κοφτερό σαρκασμό του συγγραφέα, αφορούν πολλές πτυχές της ινδικής κονωνίας, τη θρησκεία, τις κάστες, την απέραντη φτώχεια της συντριπτικής πλειοψηφίας, που συνυπάρχει με προκλητικό πλούτο των ελάχιστων, το εκλογικό σύστημα, που είναι βουτηγμένο στη διαφθορά και την εκμετάλλευση, το θεσμό του γάμου και τις οικογενειακές σχέσεις, αλλά και την ιδιότυπη σχέση αφοσίωσης που νοιώθει ο υπηρέτης για το αφεντικό του, ενώ εκείνο τον εκμεταλλεύεται ασύστολα και όχι μόνο του φέρεται με την εσχάτη περιφρόνηση, αλλά θεωρεί και απόλυτα φυσικό να του φορτώνει και τα δικά του εγκλήματα.

Ένα πραγματικά απολαυστικό βιβλίο. Που παίρνει τον τίτλο από ένα λευκό τίγρη, που είδε κάποτε ο αφηγητής σε ένα τσίρκο, και που θεώρησε ότι παρά τον περιορισμό της ελευθερίας του δεν είχε χάσει κάτι από το μεγαλείο του, ενώ αντίθετα περιγράφει όλους τους φτωχούς συμπατριώτες του, όπως και τον εαυτό του, ως τρόφιμους ενός "κοτετσιού". Τότε είναι που βάζει στόχο να βγει από αυτό το κοτέτσι και στο τέλος το καταφέρνει ή έτσι τουλάχιστο νομίζει.

Μικρά Ιστορικά

Όταν οι αποσταλμένοι των πολιορκημένων Αθηναίων πήγαν το 87 πΧ στον Ρωμαίο στρατηγό Σύλλα για να διαπραγματευτούν την παράδοση της πόλης, άρχισαν να του μιλούν για τις παλιές δόξες της Αθήνας, τον Θησέα, τα Μηδικά κλπ.

Ο Σύλλας τους έδιωξε λέγοντας: Άντε στο καλά άνθρωποί μου και πάρτε και τα λόγια σας μαζί. Εγώ δεν ήλθα εδώ για να μορφωθώ, αλλά για να υποτάξω τους επαναστάτες.

Μη μου λες συγγνώμη

Μουσική σήμερα, ελλείψει άλλης έμπνευσης.
Μια ενδιαφέρουσα συνεργασία Άλκηστης Πρωτοψάλτη και Στέλιου Διονυσίου. Μουσική Ευανθία Ρεμπούτσικα, στίχοι Μιχάλης Γκανάς.

Εξελίξεις!

Σήμερα εξελέγην Πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Με εξέλεξαν σύμφωνα με το νόμο τα οκτώ εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου που είναι εν ενεργεία Καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μαζί με εμένα εξέλεξαν και άλλα πέντε εξωτερικά μέλη, που όλοι τους είναι Καθηγητές σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Το Συμβούλιο Διοίκησης σύμφωνα με το νέο νόμο είναι το ανώτατο διοικητικό όργανο του Πανεπιστημίου και μαζί με τον Πρύτανη και τη Σύγκλητο συναποτελούν τη νέα διοικητική δομή των Πανεπιστημίων.

Η πρώτη δουλειά του Συμβουλίου είναι να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για την εκλογή Πρύτανη, επειδή η θητεία των νυν πρυτανικών αρχών λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2012.

Προφανώς είναι μεγάλη η τιμή που μου κάνουν τα μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με την εκλογή αυτή και οφείλω να κάνω το παν για να τους δικαιώσω. Ομολογώ ότι το βλέπω και ως μια ευκαιρία να προσφέρω στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, κάτι που ήταν πάντα μια "κρυφή" μου επιθυμία.

Το σίγουρο είναι ότι οι χαλαροί ρυθμοί του συνταξιούχου μάλλον τελειώνουν. Με περιμένει πολλή δουλειά!

Η σοφία των λαϊκών ρήσεων

Η στεναχώρια τον/την γέρασε!, λέει ο λαός.

Να άλλη μια λαΪκή ρήση, που η σοφία της αποδείχτηκε με επιστημονικό τρόπο. Αρκετές πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι μεγάλες κακοτυχίες στη ζωή των ανθρώπων επηρεάζουν την ταχύτητα με την οποία γερνούν τα κύτταρά του και κατά επέκταση και ολόκληρος ο οργανισμός.
Αυτή η διαδικασία γίνεται μέσω ενός μοριακού μηχανισμού στον οποίο συμμετέχουν κάποιοι κυτταρικοί σχηματισμοί, που λέγονται τελομερή και ένα ένζυμο, που κατευθύνει τη δράση τους και λέγεται τελομεράση.
Τα τελομερή έχουν ως αποστολή να κρατούν υγιές το DNA του κυττάρου, με το να επενδύουν το τέλος των χρωματοσωμάτων και να τα προστατεύουν έτσι από τη φθορά. Τα τελομερή αυτά, όμως, με το χρόνο υφίστανται και αυτά φθορά και σιγά-σιγά μικραίνουν σε μέγεθος, με αποτέλεσμα στο τέλος να μην μπορούν να προστατέψουν τα χρωματοσώματα.
Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στο μήκος των τελομερών στα κύτταρα και την ηλικία ενός ατόμου. Ως παιδιά δηλαδή έχουμε μεγαλύτερα τελομερή και με την πρόοδο της ηλικίας αυτά μικραίνουν.
Οι επιστήμονες, λοιπόν, βρήκαν ότι οι στεναχώριες επηρεάζουν το μέγεθος των τελομερών και τα κάνουν να μικραίνουν πριν την ώρα τους. Βρήκαν ακόμη ότι όσο πιο μεγάλη ήταν η χρονική διάρκεια για την οποία ένοιωθαν οι άνθρωποι απογοητευμένοι και όσο πιο πολλές ήταν οι κακοτυχίες της ζωής τους, τόσο μεγαλύτερη ήταν η επίπτωση στο μέγεθος των τελομερών! Μάλιστα οι επιπτώσεις μπορεί να διαρκέσουν για πάρα πολλά χρόνια. Ο πίνακας, που παραθέτω δείχνει ακριβώς ότι το μέγεθος των τελομερών σε ενήλικες είχε σχέση με τον αριθμό των μεγάλων δυσχερειών (πχ χωρισμός γονιών, οικογενειακή βία, χρήση φαρμάκων, φτώχεια), που βίωσαν στην παιδική τους ηλικία.

Μπορούμε λοιπόν να προβλέψουμε με ασφάλεια ότι ότι κάποιες γενιές Ελλήνων αυτή τη στιγμή που μιλάμε χάνουν σε προσδόκιμο επιβίωσης, δηλαδή ο μέσος όρος των ηλικιών θανάτου θα ελαττωθεί τα αμέσως επόμενα χρόνια και θα διαρκέσει για αρκετά ακόμη.

Μια περίεργη ιστορία

Να μια περίεργη εξιστόρηση, που ζητάει εξήγηση. Όποιος θέλει μπορεί να να την καταθέσει  στην ιστοσελίδα ή έστω να τη σκεφτεί για τον εαυτό του.

Δυο συγγραφείς, ο ένας υπέργηρος και διάσημος, ο άλλος νεοσσός, μόλις στο ξεκίνημά του, βρίσκονται σε ένα μοναχικό σπίτι στο δάσος και κουτσοπίνουν κουβεντιάζοντας. Έξω χειμώνας, αγέρας και βροχή. Το τζάκι καίει και τους βοηθά να αντέχουν και να συνεχίζουν τη συζήτηση μέσα στη νύχτα.

Σε μια στιγμή ο νέος ρωτά τον ηλικιωμένο, τον οποίο και θεωρεί μέντορά του:

-Υπάρχει ελπίδα;

Για δύο-τρία λεπτά επικρατεί σιωπή. Ο νέος αρχίζει να αμφιβάλλει αν ο άλλος τον άκουσε. Μετά ο γέρος καθαρίζει το λαιμό του και ετοιμάζεται να μιλήσει. Παίρνει πολύ σοβαρό ύφος και λέει τα παρακάτω:

- Στο παλάτι των Βερσαλλιών, τότε που ήταν στις μεγαλύτερες δόξες του, αιωρούνταν πάντοτε μια πολύ ελαφριά μυρωδιά ανθρώπινης ακαθαρσίας, επειδή καθώς οι υπηρέτριες διέσχιζαν βιαστικά τους διαδρόμους, όλο και κάποια μικρή ποσότητα γλυστρούσε από τα δοχεία".

Αυτή ήταν η γεμάτη σοβαρότητα απάντηση του ηλικιωμένου συγγραφέα, που όλοι θεωρούσαν σοφό, στο ερώτημα του πολύ νεότερου συναδέλφου του, εκείνη τη χειμωνιάτικη νύχτα.

Τι λέτε, λοιπόν; Υπάρχει ελπίδα;

Τίτλοι τέλους για τον Philip Roth

Πριν λίγα χρόνια ο Roth, που είναι τώρα 78 ετών, αποφάσισε να διαβάσει όλα τα έργα των συγγραφέων που αγάπησε περισσότερο (Conrad, Dostoyevsky, Turgenev, Hemingway) και μετά διάβασε ξανά όλα τα δικά του βιβλία.

"Ήθελα να δω αν είχα χάσει το χρόνο μου γράφοντας. Και σκέφτηκα ότι λίγο-πολύ μάλλον τα κατάφερα. Στο τέλος της ζωλης του ο μποξέρ Joe Louis είπε: Έκανα το καλύτερο που μπορούσα με ότι είχα". Αυτό ακριβώς θάλεγα για τη δουλειά μου: Έκανα το καλύτερο που μπορούσα με ότι είχα".

Αυτό είναι το περισσότερο που μπορεί να ζητήσει κανείς ή να περιμένει από τον εαυτό του. 

Καί τώρα;

Αν γράψω τώρα ένα βιβλίο είναι πιθανό να είναι μια αποτυχία. Και ποιός θέλει να διαβάσει ένα ακόμη μέτριο βιβλίο;

Μακάρι περισσότεροι καλλιτέχνες, είτε είναι συγγραφείς ή μουσικοί ή ότι άλλο να είχαν αυτή την άποψη. Είναι ο απόλυτος ορισμός του "αποχωρώ με αξιοπρέπεια". 

(Παρμένο από μια στήλη με την είδηση της απόφασης του Philip Roth, να μην γράψει άλλο βιβλίο).