Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΓΥΝΑΙΚΑ “ΕΛΕΥΘΕΡΗ”

Μια απελευθερωμένη γυναίκα είναι ένα ψάρι που πάλεψε για να βγει στη στεριά.

Η γυναικεία επιθυμία είναι σε σχέση με την ανδρική επιθυμία ότι είναι ένα έπος σε σχέση με ένα επίγραμμα.

Λόγια του Αυστριακού συγγραφέα και δημοσιογράφου Karl Kraus. Η αναφορά είναι από το βιβλίο “Cultural Amnesia” του Clive James.

ΓΙΑ ΤΟΝ WINSTON CHURCHILL

Ο Lord Knollys, ο προσωπικός γραμματέας του βασιλιά, είπε σχετικά με κάποιες συμπεριφορές του Churchill, “ότι αν και μπορούν να εξηγηθούν, βεβαίως δεν μπορεί να αποδοθούν σε πεποιθήσεις ή αρχές. Η ιδέα και μόνο ότι θα μπορούσε να έχει κάτι από τα δύο θα ήταν αρκετή για να κάνει κάποιον να γελάσει”. Ή όπως ακούγονταν στις παρέες των Λονδρέζικων κλαμπς “ Ο Lloyd George γεννήθηκε άξεστος και δεν το ξέχασε ποτέ. Ο Winston Churchill γεννήθηκε κύριος (gentleman) και ποτέ δεν το θυμήθηκε.

Από το βιβλίο Churchill's Shadow του Geoffrey Wheatcroft.

Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΦΥΡΙ

Είναι φανερό ότι ο ευτυχισμένος άνθρωπος αισθάνεται καλά επειδή οι δυστυχισμένοι υποφέρουν σιωπηλά, και χωρίς αυτή τη σιωπή, η ευτυχία θα ήταν αδύνατη. Είναι μια γενικευμένη ύπνωση. Στην πόρτα κάθε ικανοποιημένου, ευτυχισμένοι ανθρώπου κάποιος θα έπρεπε να στέκεται με ένα μικρό σφυρί και να χτυπά συνέχεια, για να του υπενθυμίζει ότι υπάρχουν δυστυχισμένοι άνθρωποι, ότι όσο κι αν είναι ευτυχισμένος, αργά ή γρήγορα η ζωή θα του δείξει τα νύχια της, κάποια δυστυχία θα τον βρει- αρρώστια, φτώχεια, απώλεια- και κανείς δεν θα την ακούσει ή θα τη δει, όπως κι ο ίδιος δεν ακούει και δεν βλέπει τους άλλους τώρα. Αλλά δεν υπάρχει κανείς με ένα μικρό σφυρί, κι ο ευτυχισμένος άνθρωπος συνεχίζει τη ζωή του, και οι μικρές έγνοιες της ζωής λίγο τον αναταράζουν, όπως ο άνεμος αναταράζει μια λεύκα-και όλα είναι μια χαρά.

Από μια από τις σύντομες ιστορίες του Anton Chekov.

Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΞΙΟΜΝΗΜΟΝΕΥΤΑ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

*Η πραγματική γνώση είναι να αντιλαμβάνεσαι την άγνοια σου.

Αυτά υποστήριζε ο Rudolf Virchow σε ένα γράμμα στον πατέρα του το 1830. Το ανφέρει ο Siddhartha Mukherjee στο βιβλίο του “The Song of the Cell.”

*Ένας καλός δάσκαλος, αλλά δεν έχει δημοσιεύσεις. Αυτή είναι η ατάκα σε ένα μακάβριο αστείο του Harvard  για την ακαταλληλότητα του Ιησού της Ναζαρέτ να αποκτήσει ακαδημαϊκή μονιμότητα.

Από το βιβλίο του George Steiner “Lessons of the Masters.”

*Νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι θα διάλεγαν να είναι πεθαμένοι αν αυτό τους απέτρεπε από του να πεθάνουν.

Ο Cormac McCarthy στο μυθιστόρημα “The Passenger.”

*Τα βιβλία περιέχουν όλα αυτά που αξίζει να γνωρίζεις, εκτός από εκείνα που τελικά έχουν σημασία.

Από το μυθιστόρημα “The Sentence” της Louise Erdrich.

*Αυτό άλλωστε είναι η κουλτούρα, τα θρεπτικά υλικά που γεμίζουν τον αέρα που αναπνέουμε, που διαχέονται προς τα μέσα και προς τα έξω από τους ανθρώπους, μια παθητική διεργασία.

Απόσπασμα από το μυθιστόρημα "Real Life” του Brandon Taylor.

*Η κάθε μια χώρα κοροϊδεύει τις άλλες χώρες και όλες έχουν δίκιο.

Είπε ο Arthur Schopenhauer στο βιβλίο “The Wisdom of Life.”

Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΟΥ ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΕΡΓΕΣ

Νομίζω ότι ότι ο όρος “unweder” -“unweather”-“μη καιρός”- των Αρχαίων Αγγλικών χρησιμοποιήθηκε για να εκφράσει καιρό τόσο ακραίο, ώστε έμοιαζε να είχε προέλθει από ένα εντελώς άλλο κλίμα ή εποχή.

Οι Inuktitut του Baffin Island στον Αρκτικό Καναδά έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν μια λέξη, η οποία αναφέρεται ταυτόχρονα στις αλλαγές του καιρού, στις αλλαγές στον πάγο και τις επακόλουθες αλλαγές στους ίδιους τους ανθρώπους, Η λέξη είναι uggianaqtuq, που σημαίνει “να συμπεριφέρεσαι περίεργα, με απροσδόκητο τρόπο”.

Οι αναφορές από τον Robert Macfarlane στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του “Underland : A Deep Time Journey.”

Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΕΣ ΑΝΑΣΤΟΛΕΣ

Η μελέτη αναφέρεται στο πόσο συχνά συμβαίνει στους ανθρώπους, ιδιαίτερα όταν έχουν φιλελεύθερες πολιτικές ιδεολογίες, να θεωρούν ότι, εμπειρικές δηλώσεις σχετικά με το πώς τα γονίδια επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, είναι ασύμβατες με ηθικές πεποιθήσεις για το πώς οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα.

Από το βιβλίο “The Genetic Lottery” της Kathryn Paige Harden.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΟΕΥΡΩΠΑΙΟΙ

Αν και ο Goethe αναγνώριζε την αξία των Edda*, δεν έβλεπε εκεί κάτι που θα μπορούσε να εμπνεύσει μεγάλες καινοτομίες στη σύγχρονη λογοτεχνία. “ Χαίρομαι που κατανάλωσα το κληρονομικό μου βορεινό  πιοτό και μετά μετακινήθηκα προς το τραπέζι των Ελλήνων”, παρατήρησε συνοπτικά και κοφτά, στον έμπιστο του Johann Peter Eckermann το 1826.

• Μεσαιωνικά Ισλανδικά βιβλία με σημαντικό θρησκευτικό, λογοτεχνικό και φιλοσοφικό περιεχόμενο 

Η αναφορά από το βιβλίο “Extreme North” του Bernd Brunner.

Μουσική Πρόταση:The Staves - I'm On Fire

 

Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΟ ΜΠΑΛΟΝΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ

Ο Einstein χρησιμποιούσε μια ισχυρή μεταφορά για το παράδοξο της επιστημονικής προόδου. Αν φανταστούμε το σύνολο της επιστημονικής γνώσης σαν ένα μπαλόνι, τότε καθώς φουσκώνουμε το μπαλόνι, η επιφάνεια του επεκτείνεται και αγγίζει ολοένα και περισσότερο από την άγνωστη ύλη έξω από μπαλόνι. Έτσι, όσο περισσότερη γνώση έχουμε τόσο περισσότερα δεν γνωρίζουμε και το κυριότερο είναι να κάνουμε τις σωστές ερωτήσεις.

Γράφει ο Stephen M Fleming στο βιβλίο “Know Thyself.”

ΟΛΑ ΕΚΤΟΣ ΑΠΌ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ

Γνωρίζω ότι δεν πρέπει να ξεχάσω ότι κατά βάθος ήθελα πάντοτε να πω αντίο στην αγάπη στη ζωή και στα μυθιστορήματα, να τα χάσω όλα εκτός από τη μοναξιά. Και να συνεχίσω. Αυτό που πάντα έκανα στη ζωή ήταν να συνεχίζω. Θα τελείωνα ένα βιβλίο και θα άρχιζα ένα άλλο, πάντα συνεχίζοντας. Να τα χάσω όλα εκτός από τη μοναξιά. Και να είμαι παρών και αξιοπρεπής και να μην κλαίω, να δικαιολογηθώ μπροστά στο θάνατο με ένα έργο καλά καμωμένο, να ζω την δυστυχισμένη, άμεμπτη ζωή ενός εξαπατημένου ανθρώπου.

Σκέψεις του Enrique Vila-Matas στο “Montano's Malady.”

Τετάρτη 23 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟΣ ΗΛΙΟΣ

Με τη λαγνεία του καλοκαιριού φευγάτη, ο ήλιος έκανε τις επισκέψεις του συντομότερος και πιο αβέβαιες, εμφανιζόμενος στην πόλη με εκείνη την αμήχανη επιφύλαξη, εκείνη την αίσθηση καθήκοντος του εραστή που δεν αγαπά πια.

Από το εξαιρετικό “The Recognitions” του William Gaddis.

ΤΟ ΜΠΛΕ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Ο λόγος που όλα φαίνονται μπλε κάτω από το νερό της θάλασσας είναι ότι το μπλε είναι το χρώμα που ταξιδεύει γρηγορότερα μέσα στο νερό. Τα άλλα χρώματα σκορπίζονται και απορροφούνται σε διάφορους βαθμούς και προοδευτικά εξαφανίζονται.

Από το βιβλίο “Below the Edge of Darkness” της Edith Widder.

ΕΠΕΤΕΙΟΣ

 50 χρόνια γάμου!

Τα γιορτάσαμε με τα παιδιά και τα εγγόνια σε μια ταβέρνα στα Σελλά έξω από την Πάτρα.

Με την βοήθεια της τεχνολογίας είναι μαζί μας και ο μεγάλος μας γιός, ο Κώστας, που βρίσκεται στη Νότιο Αφρική. Φαίνεται στην οθόνη του iPhone, που κρατά ο Ιάσονας.

Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΟ ΠΟΤΟ ΚΑΙ Η ΕΡΓΑΣΊΑ

Ο γνωστός για τις “έξυπνες ατάκες” Oscar Wilde είπε: Η εργασία είναι η κατάρα της τάξης που πίνει.

Το αναφέρει ο Julian Barnes στο βιβλίο “The Man in the Red Coat.”

Πρόκειται βέβαια για μια “εξυπνακίστικη” αναστροφή της “παραδοσιακής” ρήσης “Το ποτό είναι η κατάρα της εργατικής τάξης”.

ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΙΑ

Ο Τομ ήταν σαν μια τεράστια πέτρα που κάποιο μεγάλο χέρι είχε βάλει στον κόσμο και ήταν  ευθύνη των άλλων να μετακινούνται γύρω του για να τον αποφεύγουν.

Έλεγε πράγματα που άναβαν σαν χρυσάφι στον αγέρα, και στη συνέχεια έπεφταν σαν τίποτα περισσότερο από στάχτη από τσιγάρο.

Από το βιβλίο “The Chosen and the Beautiful” της Nghi Vo. Ένα βιβλίο που ξαναλέει με τον δικό του ενδιαφέροντα τρόπο την ιστορία του “The Great Gatsby” του  F. Scott Fitzgerald.

Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΟΙΟΣ ΜΙΛΗΣΕ ΓΙΑ “ΧΡΟΝΟ”;

Όπως είπε ο Wheeler*, “Δεν υπάρχει χώρος. Δεν υπάρχει χρόνος. Τη λέξη “χρόνος” δεν μας την έδωσαν οι ουρανοί. Ο άνθρωπος την εφηύρε… Αν υπάρχουν προβλήματα με την έννοια του χρόνου, είναι όλα δικής μας επινόησης…Και όπως είπε ο Einstein “Ο χρόνος και ο χώρος είναι τρόποι που σκεφτόμαστε και όχι καταστάσεις μέσα στις οποίες ζούμε”.

* Αμερικανός φυσικός

Από το βιβλίο ‘The Case Against Reality” του Donald Hoffman.

Η ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΜΗ ΜΕΤΑΔΟΣΙΜΟΥ

Η Τέχνη είναι αυτό που κάνει άλλους να αισθάνονται αυτό που αισθανόμαστε, με το να τους ελευθερώνει από τον εαυτό τους προσφέροντας τους τη δική μας προσωπικότητα. Η πραγματική ουσία αυτών που αισθάνομαι είναι απόλυτα μη μεταδόσιμη και όσο πιο βαθιά νιώθω κάτι τόσο πιο μη μεταδόσιμο είναι. Για να μπορέσω να διαμηνύσω σε κάποιον αυτό που αισθάνομαι, θα πρέπει να μεταφράσω τα αισθήματα μου στη γλώσσα του-δηλαδή λέγοντας πράγματα σαν να είναι αυτά που αισθάνομαι, έτσι ώστε διαβάζοντας τα να αισθανθεί ακριβώς αυτό που αισθάνομαι. Και επειδή αυτός ο κάποιος, όπως προϋποθέτει η Τέχνη, δεν είναι αυτό ή εκείνο το συγκεκριμένο πρόσωπο αλλά ο καθένας (δηλαδή εκείνος που βρίσκεται μέσα στον καθένα), αυτό που πρέπει τελικά να κάνω είναι να μετατρέψω τα αισθήματα μου σε ένα κοινό ανθρώπινο αίσθημα, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι διαστρέφω έτσι την αληθινή ουσία αυτού που αισθάνθηκα. 

Ο μεγάλος Fernando Pessoa με τη χαρακτηριστική “κυκλοτερή του σκέψη” από το βιβλίο “The Book of Disquiet.”

Τρίτη 15 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΒΟΥΛΗΣΗ

*Πιστεύω στην ελεύθερη βούληση, με μια όχι μαγική έννοια που στ’ αλήθεια έχει σημασία. Πιστεύω ότι αυτοί που κάνουν το καλό στον κόσμο δικαιούνται έπαινο και ανταμοιβές και σε αυτούς που κάνουν το κακό τους αξίζει να τιμωρούνται, εάν είναι ικανοί αυτοελεγχόμενοι ενήλικες.

*«Ο ντετερμινισμός είναι ο ισχυρισμός ότι «υπάρχει ανά πάσα στιγμή ακριβώς ένα πιθανό μέλλον», αλλά αυτό δεν συνεπάγεται αναπόφευκτο. Εμείς και άλλοι αυτόνομοι παράγοντες αποφεύγουμε πράγματα κάθε μέρα. Η αιτιοκρατία δεν “δένει τα χέρια σας”, ούτε σας εμποδίζει να παίρνετε και μετά να ξανασκέφτεστε τις αποφάσεις σας, παίρνοντας έναν άλλο δρόμο, μαθαίνοντας από τα λάθη σας. Η αιτιοκρατία δεν είναι ένας μαριονετίστας που σας ελέγχει. Αν είσαι ένας φυσιολογικός ενήλικας, έχεις αρκετό έλεγχο για να διατηρείς την αυτονομία σου, και επομένως και την υπευθυνότητα, σε ένα κόσμο γεμάτο αποπλανήσεις και περισπασμούς.

Τα παραπάνω γράφει ο φιλόσοφος Daniel C. Dennett στο βιβλίο του” I've Been Thinking.”

*Το προηγούμενο αφεντικό μου, ο Gerald Edelman (Αμερικανός Βιολόγος) έκανε μια καλή σύνοψη με μια προκλητική ατάκα: Ελεύθερη βούληση-ότι κι αν σκέφτεσαι γι αυτήν, είναι προδιαγεγραμμένο να την έχουμε.

*Όπως το έθεσε ο φιλόσοφος του 19ου αιώνα Arthur Schopenhauer: Ο άνθρωπος μπορεί να κάνει αυτό που θέλει, αλλά δεν μπορεί να θελήσει αυτό που θέλει.

Τα αναφέρει ο Anil Seth στο βιβλίο “Being You : A New Science of Consciousness.”

Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΛΗΘΙΝΗ ΜΑΓΕΙΑ Η ΜΗΠΩΣ ΟΧΙ;

Γράφω ένα βιβλίο για τη μαγεία, εξηγώ, και με ρωτούν, “αληθινή μαγεία;” Λέγοντας αληθινή μαγεία οι άνθρωποι εννοούν θαύματα, θαυματουργές πράξεις και υπερφυσικές δυνάμεις. ‘Όχι, τους απαντώ: Ταχυδακτυλουργικά κόλπα, όχι αληθινή μαγεία”. Η αληθινή μαγεία, με άλλα λόγια, αναφέρεται στη μαγεία που δεν είναι αληθινή, ενώ η μαγεία που είναι αληθινή, που μπορεί να πραγματοποιηθεί, δεν είναι αληθινή μαγεία.

Η παράγραφος είναι από το βιβλίο “Net of Magic: Wonders and Deceptions in India” του Lee Siegel. Η αναφορά είναι από το βιβλίο “I've Been Thinking” του Daniel C. Dennett.

ΟΙ ΕΥΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Ο Πρώσσος ηγέτης Otto von Bismarck, σε μια παρατήρηση δίκοπο μαχαίρι, είπε περισσότερο από έναν αιώνα πριν ότι “ο Θεός φροντίζει ιδιαίτερα τους μέθυσους, τα παιδιά και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής”. Μοιάζει να είναι αλήθεια και σήμερα.

Γράφει ο Tim Marshall στο βιβλίο “Prisoners of Geography.”

Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2024

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΕΡΠΑΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ ΣΩΣΤΑ

Ο Friedrich Nietzsche έλεγε ότι “Μονάχα σκέψεις που σου έρχονται όταν περπατάς έχουν κάποια αξία”. Ο Søren Kierkegaard αισθάνονταν το ίδιο. “Περπάτησα τον εαυτό μου μέχρι τις καλύτερες σκέψεις μου”, παρατήρησε ο Δανός φιλόσοφος. Το περπάτημα είναι “γυμναστική του μυαλού” τόνισε ο Αμερικανός συγγραφέας Ralph Waldo Emerson. “Δεν μπορώ να σκεφτώ όταν δεν περπατάω. Τη στιγμή που σταματώ δεν μπορώ να σκεφτώ και μόλις ξαναρχίσω να κινούμαι το μυαλό μου ξαναμπαίνει σε λειτουργία”, ομολόγησε ο γεννημένος στην Ελβετία φιλόσοφος Jean-Jacques Rousseau. Ο Γάλλος φιλόσοφος και δοκιμιογράφος Michel de Montaigne θρηνούσε επειδή οι σκέψεις του συχνά έφταναν σε εκείνον όταν ήταν σε κίνηση, σε στιγμές “που δεν μπορούσε να τις καταγράψει”. Αυτό συνέβαινε “κυρίως πάνω στο άλογο μου, την έδρα των πιο βαθιών μου συλλογισμών”. Και ο Henry David Thoreau: “Μου φαίνεται ότι τη στιγμή που τα πόδια μου αρχίζουν να κινούνται, οι σκέψεις μου αρχίσουν να κυλούν”.

Η αναφορά από το βιβλίο “The Extended Mind” της Annie Murphy Paul.