Πέμπτη 3 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η “ΣΟΦΙΑ” ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

Θέλουμε να παροτρύνουμε την εξέλιξη να προχωρήσει προς τα εκεί που πηγαίνει και να σταματήσει τις ατέλειωτες σκληρότητες. Αλλά η ζωή δεν γνωρίζει που πηγαίνει. Δεν έχει μακροπρόθεσμο πλάνο. Δεν υπάρχει στον ορίζοντα ένα τέλος. Δεν υπάρχει ένα μυαλό για να έχει ένα τέλος στο μυαλό του. Η διαδικασία είναι το αντίθετο της τελεολογίας. Η ζωή είναι σπάταλη, τυφλή, στο επίπεδο αυτό δεν την απασχολεί η έννοια της δικαιοσύνης. Έχει την πολυτέλεια να αφανίζει πλήθη.

Η φυσική επιλογή προκαλεί, ξεκινάει και κατευθύνει ένα πολύπλοκο σύνολο μοριακών αποκρίσεων, που μπορεί επιφανειακά να μοιάζει με στόχευση, νοημοσύνη, με έναν αφέντη Μοριακό Βιολόγο που πειραματίζεται με τα γονίδια, αλλά αυτό που μονάχα συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι μετάλλαξη και αναπαραγωγή, που αλληλεπιδρούν με ένα μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον.

Τα δύο παραπάνω αποσπάσματα από το βιβλίο του Carl Sagan “Shadows of Forgotten Ancestors.”

Τετάρτη 2 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Η σοφία συνίσταται στη σύνδεση του παρόντος με το μέλλον, συμβουλεύοντας τι πρέπει να κάνεις στο παρόν. Αφορά το να κάνεις τη γνώση προσιτή για ερωτήσεις που δεν έχουν ακόμη τεθεί. Οι ανθρωπιστικές σπουδές, ακριβώς όπως η βασική έρευνα που λαμβάνει χώρα σε άλλα επιστημονικά πεδία, παράγουν γνώση που μπορεί να μοιάζει εντελώς άχρηστη για την εποχή, αλλά η σοφία συνίσταται στην διευκόλυνση της ανάδειξης της μελλοντικής της χρησιμότητας.

Γράφει η Helga Nowotny στο βιβλίο “In AI We Trust.”

Τρίτη 1 Απριλίου 2025

 Καλό Μήνα σε όλους!

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΠΑΝΑΓΙΟΣ ΤΑΦΟΣ

Μια μέρα ο Πάπας συζητά ήσυχα με έναν Γερμανό θεολόγο σε ένα δωμάτιο του Βατικανού. Ξαφνικά δύο Γάλλοι αρχαιολόγοι εισβάλλουν, πολύ ανάστατοι και νευρικοί και λένε στον Άγιο Πατέρα, ότι έχουν μόλις επιστρέψει από το Ισραήλ και έχουν κάποια πολύ καλά νέα και κάποια μάλλον κακά νέα. Ο Πάπας τους παρακαλεί να του πουν τι συμβαίνει και να μην τον αφήνουν σε αγωνία. Μιλώντας πότε ο ένας και πότε ο άλλος, οι Γάλλοι λένε ότι τα καλά νέα είναι ότι ανακάλυψαν τον Πανάγιο Τάφο. Τον Πανάγιο Τάφο; λέει ο Πάπας. Ναι τον Πανάγιο Τάφο. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Ο Πάπας έχει συγκινηθεί μέχρι δακρύων. Και ποια είναι τα κακά νέα; ρωτάει, σκουπίζοντας τα δάκρυά του. Λοιπόν, μέσα στον Πανάγιο Τάφο βρήκαμε το σώμα του Χριστού. Ο Πάπας λιποθυμά. Οι Γάλλοι τρέχουν δίπλα του και του κάνουν αέρα. Ο μόνος που μένει ήρεμος είναι ο Γερμανός θεολόγος, ο οποίος μονολογεί: Για φαντάσου λοιπόν, ο Ιησούς υπήρξε πραγματικά;

Το παραπάνω αφηγείται ο Roberto Bolaño στο βιβλίο “By Night in Chile.”

Δευτέρα 31 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΜΝΗΜΗ, ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ

Οι θεωρίες για τη Μνήμη που εξαρτάται από τη Διάθεση και τη Μνήμη που εξαρτάται από τη Γλώσσα υποδηλώνουν ότι η προσβασιμότητα στις αναμνήσεις σε ένα ορισμένο χρονικό σημείο εξαρτάται από τη διάθεση στην οποία βρίσκεσαι ή από τη γλώσσα την οποία χρησιμοποιείς. 

Αναφορά στο βιβλίο “The Power of Language” της Viorica Marian

Παρασκευή 28 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ

Στις πιο ακραίες του παραλλαγές, ο λαϊκισμός υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια και ότι ο καθένας έχει “την αλήθεια του”, την οποία διαχειρίζεται ώστε να κατατροπώνει τους αντιπάλους του. Σύμφωνα με αυτή την κοσμοθεωρία, η μόνη πραγματικότητα είναι η δύναμη.

Και πιο κάτω:

Αν η δύναμη είναι η μόνη πραγματικότητα και αν η πληροφορία είναι απλά ένα όπλο, τι άραγε σημαίνει αυτό για τους ίδιους τους λαϊκιστές; Ενδιαφέρονται και αυτοί μονάχα για τη δύναμη και μας λένε και αυτοί ψέματα για να κερδίσουν τη δύναμη;

Και ακόμη:

Ένα από τα επαναλαμβανόμενα παράδοξα του λαϊκισμού είναι ότι ξεκινάει με το να μας προειδοποιεί ότι όλοι οι ελιτιστές οδηγούνται από μια επικίνδυνη πείνα για δύναμη, αλλά συχνά καταλήγει στο να παραδίνει όλη τη δύναμη σε ένα φιλόδοξο άνθρωπο.

Γράφει ο Yuval Noah Harari στο βιβλίο του “Nexus.”

Πέμπτη 27 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ

Μια ζωή που κυλά από μια παρούσα στιγμή στην επόμενη, από τη μια κρίση στη επόμενη, από ένα πρόβλημα στο επόμενο, καταντά στο να είναι μια απλή επιβίωση. Η ζωή είναι κάτι περισσότερο από λύση προβλημάτων. Κάποιος που απλά λύνει προβλήματα δεν έχει μέλλον. Είναι μόνο με την αφήγηση που ανοίγει το μέλλον, επειδή η αφήγηση προσδίδει ελπίδα.

Λόγια του Byung-Chul Han στο έργο “The Crisis of Narration.”

Τετάρτη 26 Μαρτίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Και θυμήθηκα το Δέκατο τέταρτο Βιβλίο του Bokonon, που το είχα ολόκληρο διαβάσει την προηγούμενη νύχτα. Το βιβλίο αυτό έχει τίτλο “Τι μπορεί να ελπίζει ένας σκεπτόμενος άνθρωπος για την ανθρωπότητα στη Γη, με βάση την εμπειρία των προηγούμενων εκατομμυρίων ετών”. Δεν παίρνει πολύ χρόνο να διαβάσεις το Δέκατο τέταρτο βιβλίο. Αποτελείται από μια λέξη και μια τελεία: “Τίποτα”.

Γράφει ο Kurt Vonnegut  στο “Cat's Cradle.”