Οι φοιτητές της ιατρικής εκτίθενται συχνά στις μεθόδους πωλήσεων των φαρμακευτικών εταιρειών ακόμη και στα προκλινικά τους χρόνια, σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε από ερευνητές του Harvard Medical School της Βοστώνης*. Η μελέτη έγινε στις ΗΠΑ και αφορούσε 9850 φοιτητές ιατρικής από 76 ιατρικές σχολές.
Η μελέτη έδειξε ότι οι περισσότεροι σπουδαστές είχαν κάποια μορφή σχέσης με αντιπροσώπους φαρμακευτικών εταιρειών και το ποσοστό εκείνων που είχαν λάβει σχετικό "εκπαιδευτικό υλικό" έφτανε το 90% στους φοιτητές των τελευταίων κλινικών ετών.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι περισσότεροι φοιτητές πίστευαν ότι είναι ηθικά αποδεκτό να δεχτούν "δωράκια" από τις φαρμακευτικές εταιρείες και ως δικαιολογία ανέφεραν τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, καθώς και το ότι και άλλοι συνάδελφοί τους έχουν δεχτεί δώρα. Περίπου τα 2/3 των φοιτητών είχαν την πεποίθηση, ότι δεν πρόκειται να επηρεαστούν από τις επαφές τους με τις εταιρείες ή τα δωράκια που τυχόν θα λάβουν, ενώ οι γνώμες τους ήταν διχασμένες για το αν θα πρέπει οι σχέσεις γιατρών και εταιρειών να ρυθμίζονται από τις ιατρικές σχολές ή την κυβέρνηση.
Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι οι φοιτητές ιατρικής πρέπει να εκπαιδεύονται από τα πρώτα τους χρόνια σχετικά με τις σχέσεις τους με τις φαρμακευτικές εταιρείες , αλλά και ότι πρέπει να μπουν κανόνες που να περιορίζουν την επαφή τους με αυτές. Αναφέρουν ότι οι όποιες αλλαγές στον τρόπο επικοινωνίας των φοιτητών με τις εταιρείες θα είναι δύσκολες και για έναν άλλο λόγο και συγκεκριμένα επειδή τα παραδείγματα που παίρνουν από τους γιατρούς, οι οποίοι είναι και οι εκπαιδευτές τους είναι συνήθως αρνητικά. Επομένως λένε ότι πρέπει και οι ίδιοι οι γιατροί, τόσο οι επίσημοι εκπαιδευτές, που είναι οι πανεπιστημιακοί, όσο και οι ειδικευόμενοι γιατροί, να εκπαιδευτούν ανάλογα, ώστε να παίζουν σωστά το ρόλο τους.
Οι συγγραφείς της μελέτης καταλήγουν δηλώνοντας ότι: " Οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν θα βοηθήσουν στο να οδηγηθεί η ιατρική εκπαίδευση ένα βήμα πιο κοντά σε δύο πολύ σημαντικούς στόχους. Πρώτα την καλλιέργεια ισχυρών επαγγελματικών αρχών και αξιών στους μελλοντικούς γιατρούς, αλλά και την προαγωγή της κριτικής σκέψης με βάση τις ενδείξεις, που θα τους οδηγήσει αργότερα στο σωστό τρόπο λήψεως των κλινικών αποφάσεων και του τρόπου συνταγογράφησης."
Ανάλογα στοιχεία στη χώρα μας δεν νομίζω ότι υπάρχουν. Από προσωπική μου εμπειρία μπορώ να δηλώσω ότι υπάρχει βέβαια και εδώ η σχετική έκθεση. Τα δωράκια και άλλες διευκολύνσεις είναι μάλλον περιορισμένα και όταν υπάρχουν αφορούν τα τελευταία έτη. Κάποιες εταιρείες έχουν καθιερώσει βραβεία και υποτροφίες για τους φοιτητές που αποφοιτούν από τα Πανεπιστήμια με τον μεγαλύτερο βαθμό, κάτι που ίσως είναι περισσότερο αποδεκτό και υποκαθιστά στην ουσία την ανυπαρξία αντίστοιχων διακρίσεων από την Πολιτεία.
Να σημειώσω ότι όταν εγώ αποφοίτησα το 1972 είχα πάρει ένα μικρό χρηματικό βραβείο, που όμως δίδονταν από έναν κρατικό τότε φορέα, την Εθνική Τράπεζα, στον φοιτητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, που συγκέντρωνε κατά την αποφοίτηση την υψηλότερη βαθμολογία, και που δεν γνωρίζω αν υφίσταται ακόμη ως θεσμός.
* Από το περιοδικό Psychology and Sociology, May 24, 2011
