Δεν είχα διαβάσει τη Lolita και το έκανα τώρα. Θεωρείται ένα κλασσικό έργο, ένα από τα 100 καλύτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας, αλλά και ένα από τα 100 καλύτερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα ή και όλων των εποχών.
Είναι γραμμένο στα αγγλικά από ένα Ρώσσο συγγραφέα, τον Vladimir Nabokov, και εκδόθηκε το 1955. Το ότι θεωρείται ένα από τα καλύτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας, ενώ γράφτηκε από κάποιον που τα αγγλικά δεν ήταν η μητρική του γλώσσα, είναι από μόνο του μια ιδιαιτερότητα, που έχει συμβάλει στη φήμη του. Ο Νabokov, εκτός από τα βιβλία που εξέδωσε στα ρωσσικά και αγγλικά, ήταν και ενας αναγνωρισμένος εντομολόγος και έχει εκδώσει και ένα εξαιρετικό βιβλίο για πεταλούδες (Nabokov's butterflies), για τις οποίες και έχει αναφορές και στη Lolita. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περιοχές των ΗΠΑ, στις οποίες διαδραματίζεται η περιπέτεια του πρωταγωνιστή με τη Lolita, είναι αυτές με τις οποίες έκανε ταξίδια ο συγγραφέας με τη γυναίκα του αναζητώντας πεταλούδες.
Η Λολίτα, η ηρωϊδα του βιβλίου, έχει περάσει στην λαϊκή συνείδηση ως η προσωποποίηση της παιδούλας με την πρώϊμη σεξουαλικότητα, που ξετρελαίνει και παρασύρει τους άνδρες. Γυρίστηκε ταινία το 1962 από τον Stanley Kubrick και από τον Adrian Lyne το 1997, ενώ έχει γίνει επίσης θεατρικό έργο αλλά και μιούζικαλ.
Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας λέει, είχε δυσκολίες να βρει εκδότη στις ΗΠΑ και τελικά εκδόθηκε για πρώτη φορά από ένα εκδοτικό οίκο στη Γαλλία.
Αιτία βέβαια η βασική του πλοκή. Ένας μεσήλικας καθηγητής φιλοσοφίας, ο Humbert Humbert, που έχει πάθος με τα κοριτσάκια και που βρίσκει το ιδανικό του θύμα στη 12χρονη Dolores, αυτήν που ο ίδιος αποκαλεί Lolita ή συνήθως Lo, και της οποίας παντρεύεται τη μητέρα. Μετά το θάνατο της μητέρας της η Lolita και ο θετός της πατέρας ζουν τον "έρωτά τους", ταξιδεύοντας ανά τις ΗΠΑ. Ο συγγραφέας δεν αφήνει σε καμιά στιγμή σε αμφιβολία τον αναγνώστη, για το ποιός είναι ο πραγματικός θύτης και ποιός το θύμα στην υπόθεση αυτή. Αν και η πραγματική ομολογία του έρχεται μόνο στο τέλος, και αφού φτάσει πρώτα εξ αιτίας του πάθους του ακόμη και στο φόνο.
Η αφήγηση είναι σκόρπιες σκέψεις, γεγονότα πολλές φορές ασύνδετα, με πολλές έμμεσες αναφορές στην παγκόσμια λογοτεχνία, ιδιαίτερα σε Ρώσσους, Γερμανούς και Γάλλους κλασσικούς. Όλα αυτά είναι αριστοτεχνικά υφασμένα σε ένα καμβά, όπου το μόνιμο, βασικό θέμα είναι η ιδεοληψία και το "ανώμαλο ερωτικό πάθος" του αφηγητή, που καταφέρνει πάντως με τον "μελαγχολικό" τρόπο της αφήγησης να μην γίνεται αποκρουστικός για τον αναγνώστη, χωρίς βέβαια και να γίνεται και ιδιαίτερα συμπαθής.
Το βιβλίο βέβαια δεν είναι σε κανένα σημείο πορνογραφικό και τις περισσότερες σκηνές από τη σχέση του Humbert με τη Lolita, ο αναγνώστης αφήνεται να τις φανταστεί, από τους μονολόγους και ιδίως από τις αντιδράσεις των πρωταγωνιστών...
Το βιβλίο δεν είναι βαρετό, καθώς από την αρχή ο συγγραφέας προιδεάζει ότι έκανε κάποιο έγκλημα για το οποίο είναι φυλακισμένος και αυτό μαζί με τις ιδεοληψίες και τη μόνιμη καχυποψία του καθηγητή για τις σκέψεις και τις ενέργειες της "μικρής", αλλά και το διάχυτο καυστικό χιούμορ, που πρέπει να επισημανθεί ότι κυριαρχεί στο κείμενο, κρατά τον αναγνώστη σε μια μόνιμη εγρήγορση και αναμονή για τη συνέχεια.
Αν κλασσικό είναι αυτό που η όποια επανάληψη ή μίμηση δεν μπορεί να ξεπεράσει το πρωτότυπο, τότε η Lolita ανήκει σίγουρα σε αυτό το είδος.
