Παρασκευή 16 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΠΛΗΣΤΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΣΤΕΥΣΗ

Ο Ernst Bloch εξήγησε στο “The Principle of Hope”, ότι ο άνθρωπος είναι ένα άστατο και εκτεταμένο σύμπλεγμα από τάσεις, ένας σωρός από μεταβαλλόμενες και συνήθως άτακτες επιθυμίες.

Μια κουλτούρα όπου ο νικητής τα κερδίζει όλα δεν είναι απλά ασύμβατη με τις ελάχιστες απαιτήσεις για δικαιοσύνη και δημοκρατία αλλά είναι συνώνυμη με την εξαφάνισή τους. Το χωρίς κανόνες, ουσιαστικά άνομο καθεστώς της παγκόσμιας οικονομίας προσελκύει και ενδυναμώνει μια καινούργια κατηγορία κακοποιών και ψυχοπαθών, ιδιαίτερα τώρα, με λιγότερους ή καθόλου περιορισμούς στην καταλήστευση των κοινωνικών αγαθών και των φυσικών πόρων.

Τα δύο παραπάνω εδάφια από το βιβλίο του Jonathan Crary “Scorched Earth.”

Λουλουδιών...συνέχεια

 

Τετάρτη 14 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΝΑΖΙ

Ακόμη και οι πόρνες εκείνα τα χρόνια ήταν υποχρεωμένες να φωνάξουν “Heil Hitler” δύο φορές σε κάθε συνεύρεση. Μια φορά κατά τα προκαταρκτικά και σε κάθε προσποιητό οργασμό.

Από αυτό το συνοπτικό πορτρέτο έχω κρατήσει στη μνήμη μου μια ασήμαντη λεπτομέρεια, αλλά μήπως αυτές δεν είναι πάντοτε που θυμόμαστε καλύτερα;

Αυτά τα δύο αποσπάσματα από το μυθιστόρημα “Tomás Nevinson” του Javier Marías.

Ποίηση

PRECIOUS WORDS

by Emily Dickinson

He ate and drank the precious words,
His spirit grew robust;
He knew no more that he was poor,
Nor that his frame was dust.
He danced along the dingy days,
And this bequest of wings
Was but a book. What liberty
A loosened spirit brings!

Δευτέρα 12 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Σκέψου ότι υπάρχουν ηλίθιοι που αναζητούν παρηγοριά στις Καλές Τέχνες. Όπως η θειά μου που έλεγε: “Τα πρελούδια του Σοπέν με βοήθησαν τόσο πολύ μετά το θάνατο του καημένου του θείου σου”. Και οι αίθουσες των κονσέρτων γεμίζουν από ταπεινωμένους, βασανισμένους ανθρώπους, που με τα μάτια κλειστά, προσπαθούν να μετατρέψουν τα χλωμά τους πρόσωπα σε κεραίες πρόσληψης. Φαντάζονται ότι οι ήχοι που προσλαμβάνουν κυλούν μέσα τους, απαλοί και θρεπτικοί και ότι τα βάσανά τους γίνονται μουσική, όπως εκείνα του νεαρού Βέρθερου. Πιστεύουν ότι η ομορφιά είναι συμπονετική μαζί τους. Οι ηλίθιοι.

Χαρακτηριστικό απόσπασμα από την “La nausee” του Jean-Paul Sartre.

Ο θρίαμβος της Φύσης (και της Καίτης)

 Μετά την καταστροφή του Ντάνιελ, η Φύση θριαμβεύει και πάλι στον κήπο μας!

Άνθη του Κάκτου

 

Μουσική Πρόταση: BLOW - It's All a Lie

 

Παρασκευή 9 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΨΗΦΙΑΚΟΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΤΕΣ

Για καλό ή για κακό, τα τσιπς της σιλικόνης δεν έχουν πολλούς από τους περιορισμούς που η οργανική βιοχημεία επιβάλλει στους νευρώνες του άνθρακα. Τα τσιπς της σιλικόνης μπορούν να δημιουργήσουν κατάσκοπους που δεν κοιμούνται ποτέ και δεσπότες που δεν πεθαίνουν ποτέ.

Και πάλι από το “Nexus” του Yuval Noah Harari.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ

Σύμφωνα με τα λόγια του Walter Benjamin, του πολιτισμικού κριτικού του 20ου αιώνα: “Χωρίς εξαίρεση οι πολιτισμικοί θησαυροί έχουν μια προέλευση που δεν μπορείς να την αναλογιστείς χωρίς τρόμο. Οφείλουν την ύπαρξή τους όχι μονάχα στις προσπάθειες των μεγάλων μυαλών και ταλέντων που τις δημιούργησαν, αλλά επίσης στον ανώνυμο μόχθο των συγχρόνων τους. Δεν υπάρχει κανένα τεκμήριο πολιτισμού που δεν είναι ταυτόχρονα και ένα τεκμήριο βαρβαρότητας”. 

Από το βιβλίο του Adam Nicolson “How to Be.”

Πέμπτη 8 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ

Πάντα μου φαίνονταν ότι εκτιμούσε πάρα πολύ τα έργα του Richardson και ότι είχε μια παράλογη προκατάληψη εναντίον του Fielding. Προκειμένου να συγκρίνει αυτούς τους δύο συγγραφείς, χρησιμοποιούσε αυτή τη φράση: “υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ τους, όπως ανάμεσα σε έναν άνθρωπο που ξέρει πως φτιάχνεται ένα ρολόι και σε έναν που ξέρει να πει την ώρα κοιτάζοντάς το”.

Γράφει ο James Boswell για τον Samuel Johnson στο βιβλίο του “Boswell's Life of Johnson.”

Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Η Ιστορία δεν είναι η μελέτη του παρελθόντος. Είναι η μελέτη της αλλαγής. Η Ιστορία μας διδάσκει τι παραμένει το ίδιο, τι αλλάζει και πως αλλάζουν τα πράγματα.

Γράφει ο Yuval Noah Harari στο βιβλίο του “Nexus.”

Τετάρτη 7 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΨΕΜΑΤΑ

Η ικανότητα και η τάση να λέμε ψέματα είναι θεμελιώδης στην ανθρώπινη φύση. Επίσης, όμως, τέτοια είναι και η τάση του είδους μας να θεωρούμε ότι οι άλλοι μας λένε την αλήθεια. Είναι αυτή η περίεργη δυσαναλογία που δημιουργεί τεράστια κοινωνικά προβλήματα στον άνθρωπο.

Η τάση να πιστεύουμε τους άλλους είναι προϊόν προσαρμογής της ανθρώπινης εξέλιξης, που επιτρέπει την αποτελεσματική επικοινωνία και τον κοινωνικό συντονισμό.

Ως είδος οι άνθρωποι είναι προσανατολισμένοι τόσο προς την ευπιστία, όσο και προς το να λένε ψέματα. Είναι αυτός ο συνδυασμός χαρακτηριστικών- αυτή η περίεργη δυσαναλογία ανάμεσα στην ανθρώπινη ικανότητα από τη μια να λέει και από την άλλη να μην αντιλαμβάνεται τα ψέματα- που μας κάνει επικίνδυνους για τον εαυτό μας.

Το λέει και το ξαναλέει ο Justin Gregg στο βιβλίο του “If Nietzsche Were a Narwhal.”

 

Σήμερα στη θάλσσα κολυμπούσα σε μια θάλασσα γεμάτη από αυτά τα περίεργα "όντα", που λέγονται σάλπες (salps) και που δεν ανήκουν στην κατηγορία των μεδουσών (jelly fish). Συνήθως δεν απαντούν μεμονωμένα, αλλά σχηματίζουν μεγάλες "αλυσσίδες", που μοιάζουν με περιδέραια. Ανήκουν στα λεγόμενα "κορδωτά" και έχουν μεγαλύτερη συγγένεια με τα σπονδυλωτά, δηλαδή και με τον άνθρωπο, παρά με τις μέδουσες!

Είναι, διαβάζω, εντελώς ακίνδυνα για τον άνθρωπο.

Για την αντικειμενικότητα του πράγματος σημειώνω ότι η φωτο δεν είναι από το δικό μου χέρι και είναι από το διαδίκτυο. Αυτά όμως είναι τα "όντα", που συνάντησα.

Τρίτη 6 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΣΥ…

Διάβασα κάπου ότι προσπαθώντας να καταλάβεις την προσωπικότητα του Σαίξπηρ είναι όπως όταν κοιτάζεις μια πολύ σκοτεινή, λουστραρισμένη εικόνα στην Γκαλερί των Πορτραίτων. Στην αρχή δεν βλέπεις τίποτα, μετά αναγνωρίζεις μερικά χαρακτηριστικά, και τέλος συνειδητοποιείς ότι είναι τα δικά σου.

Ισχυρισμοί του Brendan O’Hea στην εισαγωγή του βιβλίου “Shakespeare” της ηθοποιού Judi Dench.

Δευτέρα 5 Μαΐου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΞΙΟΜΝΗΜΟΝΕΥΤΑ

* Και αυτό είναι κατανοητό- για κάποιον που δεν έχει πατρίδα, κάθε κίνηση μετατρέπεται σε ένα γυρισμό, επειδή τίποτε δεν εξασκεί τέτοια έλξη όσο το κενό.

Γράφει η Olga Tokarczuk στο “Flights.”

* Το υποτιθέμενο μυστήριο της ταυτότητας του  Gatsby δεν είναι καθόλου μυστήριο. Είναι αυτό που θα ήταν ο Fitzgerald αν δεν είχε ταλέντο.

Και ακόμη,

τίποτα δεν νικά εκείνο το αίσθημα, του ότι μια ενδιαφέρουσα γυναίκα ενδιαφέρεται για εμας.

Λόγια του συγγραφέα Anthony Powell, που αναφέρονται στο βιβλίο “Cultural Amnesia” του Clive James.

Οι φτερωτοί επισκέπτες της Άνοιξης

 Ακριβώς έξω από το παράθυρο του γραφείου μου!

Πέμπτη 1 Μαΐου 2025

Καλό Μήνα σε όλους!

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΞΙΟΜΝΗΜΟΝΕΥΤΑ

• Μπορείς να κατασκευάσεις τον χαρακτήρα ενός άνδρα και την ηλικία του όχι μόνο από αυτό που κάνει και λέει, αλλά από αυτό που αποτυγχάνει να πει και να κάνει.

Από το μυθιστόρημα” South Wind” του Norman Douglas.

• Υπάρχουν γυναίκες που διαλαλούν ότι όλοι οι άντρες γυρίζουν και κοιτάζουν όταν περνούν και υπάρχουν και γυναίκες που δεν χρειάζεται να το πουν αυτό.

Από το μυθιστόρημα “Dear Mr. M.” του Herman Koch.

• Οι μέρες περνούσαν αργά και μονότονα στη φάρμα, σάν να ήταν η ίδια μέρα ιδωμένη από διαφορετικές γωνίες, σαν τις απαστράπτουσες όψεις ενός διαμαντιού.

Απόσπασμα από το μυθιστόρημα “Parade” της Rachel Cusk.

Ανοιξιάτικα!

 Από την αυλή μας, χθες!

Τρίτη 29 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ Η ΓΑΤΑ

Το δωμάτιο ήταν ζεστό και σιωπηλό. Ακόμη και χωρίς ένα ρολόι, ο χρόνος περνούσε αθόρυβα. Όπως μια λεπτή γάτα που περπατά μουλωχτά στην κορυφή του τοίχου.

Από το μυθιστόρημα “The City and Its Uncertain Walls” του Haruki Murakami.

Δευτέρα 28 Απριλίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΟΙ ΕΞΩΓΗΙΝΟΙ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ

Το 1998 ο οικονομολόγος Robin Hanson δημοσίευσε ένα δοκίμιο με τίτλο “Το μεγάλο Φίλτρο-Είμαστε ήδη σχεδόν πέρα από αυτό;”Ίσως η απάντηση στο παράδοξο του Fermi* ήταν, ισχυρίσθηκε ο Hanson, ότι σε ολόκληρο το Σύμπαν, η ίδια η τεχνολογική πρόοδος ενός πολιτισμού προδικάζει με εμφατικό τρόπο την καταστροφή του. Την ίδια στιγμή, που ένας πολιτισμός φτάνει το σημείο της τεχνολογικής προόδου που έχουμε σήμερα- το σημείο εκείνο που μπορεί να δώσει σημάδια της ύπαρξής του στο υπόλοιπο Σύμπαν και αρχίζει να στέλνει διαστημόπλοια σε άλλα αστέρια- είναι επίσης το σημείο που η τεχνολογική του ωρίμανση καθίσταται αρκετή για την ίδια του την καταστροφή, είτε μέσα από την κλιματική αλλαγή, είτε από πυρηνικούς, βιολογικούς ή χημικούς πολέμους.

*Το παράδοξο του Fermi είναι η αναντιστοιχία ανάμεσα στην απουσία αποδεικτικών στοιχείων για την ύπαρξη ζωής έξω από τη Γη και την προφανή μεγάλη πιθανότητα για την παρουσία της.

Τα παραπάνω από το βιβλίο του Avi Loeb “Extraterrestrial.”

Παρασκευή 25 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Η ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Το φαινόμενο της “ροής του χρόνου” αποκαλύπτει το “εγώ” ωσάν ένα αργά εξελισσόμενο πολύπλοκο μοτίβο αποθηκευμένης πληροφορίας, το οποίο μπορεί να προσπελαστεί σε μεταγενέστερους χρόνους και να προσφέρει ένα πληροφοριακό πρότυπο απέναντι στο οποίο καινούργιες προσλήψεις μπορεί να συγκριθούν. Η ψευδαίσθηση της ροής του χρόνου προκύπτει από τις αναπόφευκτες ελαφρές διαφοροποιήσεις.

Αναφορά από το βιβλίο “The Demon in the Machine” του Paul Davies.

Πέμπτη 24 Απριλίου 2025

ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΞΙΑ

Ελευθερία είναι η δυνατότητα για απομόνωση. Είσαι ελεύθερος αν μπορείς να απομακρυνθείς από τους ανθρώπους, να μην έχεις ανάγκη να τους αναζητήσεις για χρήματα, παρέα, αγάπη, δόξα ή περιέργεια, τίποτα από αυτά δεν μπορεί να προκόψει στη σιωπή και τη μοναξιά. Αν δεν μπορείς να ζήσεις μόνος, έχεις γεννηθεί σκλάβος. Μπορεί να έχεις όλα τα χαρίσματα του μυαλού και της ψυχής, οπότε στην περίπτωση αυτή είσαι ένας ευγενής σκλάβος, ή ένας έξυπνος υπηρέτης, αλλά δεν είσαι ελεύθερος.

Από το βιβλίο του Fernando Pessoa “The Book of Disquiet.”

Τετάρτη 23 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ

Όχι, μου δίνει ευχαρίστηση να σου το ομολογήσω, δεν έχω πια τη δύναμη να ταλαιπωρούμαι άλλο, αυτό που ψάχνω για να τελειώσω τη ζωή μου, είναι μια μικρή γωνιά με ήσυχες έρευνες, που δεν θα μου φέρουν ούτε εχθρούς, ούτε μαθητές, αλλά αυτή τη μέτρια φήμη χωρίς ζήλειες, που με ικανοποιεί και που την έχω μεγάλη ανάγκη. Ανάμεσα σε άλλες ανοησίες, έχω σκεφτεί να μελετήσω την συγκριτική επίδραση της κεντρικής θέρμανσης πάνω στις αιμορροΐδες στις χώρες του Βορρά και του Νότου. Τι θάλεγες γι΄αυτό; Για την υγιεινή; Για τις συνθήκες; Είναι στη μόδα αυτές οι ιστορίες, δεν είναι; Μια τέτοια μελέτη, αν γίνει σωστά και πάρει μάκρος, στο τέλος θα με συμφιλιώσει με την Ακαδημία, είμαι πεπεισμένος, επειδή χρειάζομαι μια πλειοψηφία αυτών των γερόντων, που αυτά τα προβλήματα της θέρμανσης και των αιμορροΐδων δεν μπορούν να τους αφήσουν αδιάφορους. Κοίτα τι έκαναν με τον καρκίνο, που τους αγγίζει!

Από το βιβλίο “Voyage au bout de la nuit” του Louis-Ferdinand Céline, όπου περιγράφει τους καημούς ενός ερευνητή, που η Ακαδημία των Επιστημών της Γαλλίας, έχει απορρίψει τις προηγούμενες προσπάθειές του αν γίνει μέλος της.

Τρίτη 22 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΝΑΤΑ ΝΑΤΑ ΤΑ ΜΥΑΛΑ ΜΟΥ ΠΟΥ ΜΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ !

Ο Μπίλλυ κοίταξε μέσα στον απόπατο. Ο θρήνος έρχονταν από κει. Ένας Αμερικανός θρηνούσε, λέγοντας ότι είχε βγάλει τα πάντα εκτός από τα μυαλά του. Μερικές στιγμές μετά είπε “Νάτα, νάτα, φεύγουν κι αυτά”. Εννοούσε τα μυαλά του. Αυτός ήμουν εγώ. Εγώ ήμουν. Αυτός ήταν ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου.

Γράφει ο Kurt Vonnegut στο “Slaughterhouse-Five”, περιγράφοντας κατά κάποιο τρόπο τις δικές του πολεμικές περιπέτειες κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδιαίτερα την καταστροφή της Δρέσδης από τους συμμάχους.

Παρασκευή 18 Απριλίου 2025

 ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

ΠΕΡΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ

Ο καθένας ξέρει ότι η πράξη της αυτοκτονίας είναι πάντοτε παρούσα. Δεν την διαλέγουν πάρα πολλοί άνθρωποι. Ο Nietzsche λέει ότι μπορεί να σε βοηθήσει να ξεπεράσεις κάποιες κακές νύχτες. Η ιδέα μονάχα. Αλλά είναι για λίγους. Οι άνθρωποι είναι πολύ δεμένοι με τις ζωές τους.

Από το μυθιστόρημα Stella Maris, το τελευταίο του Cormac McCarthy.