Τετάρτη 31 Αυγούστου 2016

Το μοιραίο τέλος των Συμβουλίων Ιδρυμάτων

Του Διονύση Γουσέτη από την Καθημερινή

Ο νόμος 4009/24-8-2011 κατέστη δυνατόν, χάρη στο τσαγανό της υπουργού Αννας Διαμαντοπούλου, να ψηφιστεί από 255 βουλευτές, παρά τις λυσσώδεις επιθέσεις. Η κ. Διαμαντοπούλου ξεκαθάρισε εξαρχής τους πραγματικούς λόγους των επιθέσεων: «Από τα 80 άρθρα του νόμου τα 79 εφαρμόζονται. Ενοχλεί το άρθρο για την εκλογή των διοικήσεων». Δηλαδή, το άρθρο για το «πάπλωμα»: για τα Συμβούλια Ιδρυμάτων (Σ.Ι). Ενός θεσμού που κυριαρχεί σε όλα τα πανεπιστήμια της Ε.Ε. και των ΗΠΑ και που εδώ ψηφίστηκε από το 85% των πανεπιστημιακών. Μέσα σε πέντε χρόνια ο ρόλος των Σ.Ι. ροκανίστηκε διαδοχικά από τους μετέπειτα υπουργούς κ. Μπαμπινιώτη, Αρβανιτόπουλο (Ν.Δ.), Λοβέρδο (ΠΑΣΟΚ), Μπαλτά (ΣΥΡΙΖΑ), Φίλη (ΣΥΡΙΖΑ). Την αρμονική συνεργασία τους την έχουν περιγράψει πολλοί και ο χώρος δεν μου επιτρέπει να επεκταθώ. Θα σταθώ μόνο στο σημείο όπου η αν. υπουργός Παιδείας, κ. Σία Αναγνωστοπούλου, είχε δηλώσει ανερυθρίαστα ότι υπεύθυνα για τις δυσλειτουργίες στα Πανεπιστήμια είναι… τα Σ.Ι. Ομως αντί να τα «τελειώσει», όπως υποσχέθηκε, τους έδωσε παράταση θητείας μέχρι τον Αύγουστο 2017. Δεν πρόκειται για ευήθεια. Πρόκειται για δειλία να αντιμετωπίσει τους εταίρους μας. Νταηλίκι προς τα μέσα, δειλία προς τα έξω. Στο σημείο αυτό αντέδρασαν έξι μέλη του Σ.Ι. ΕΜΠ. Εκαναν υπομονή και παραιτήθηκαν μόλις τώρα, με τη λήξη της θητείας τους, ώστε να μην κατηγορηθούν από τους επιτήδειους για υπονόμευση, όπως οι πρόεδροι Σ.Ι» κ. Δ. Μπερτσιμάς (ΕΚΠΑ), Γρ. Σηφάκης (Π. Κρήτης) και Ν. Ζούμπος (Π. Θεσσαλίας) και η κ. Β. Κιντή, που παραιτήθηκαν πέρυσι. Τρεις από αυτούς μας πληροφόρησαν, μεταξύ άλλων («Κ» 28/8), ότι είχαν καταντήσει να συνεδριάζουν κρυφά!


Η ιστορία των Σ.Ι. είναι διδακτική. Μας έμαθε ότι δεν υπήρξαν μέχρι σήμερα κόμματα με πρόγραμμα και αρχές. Δεν δίστασαν να κατεδαφίσουν κάτι που τα ίδια έχτισαν, υποταγμένα στη χυδαιότητα και στη βία ως όρο για την επιβίωσή τους. Μας έμαθε, επίσης, ότι το συντεχνιακό συμφέρον υπερισχύει του κομματικού, ακόμα και των συμφερόντων της χώρας, σε βαθμό που εγγίζει τα όρια του φασισμού. Η εξευτελιστική αντιμετώπιση των ομογενών επιστημόνων, που προθυμοποιήθηκαν να προσφέρουν αφιλοκερδώς, δεν δείχνει μόνο περιφρόνηση σ’ αυτούς. Δείχνει περιφρόνηση και στην ελληνική κοινωνία. Μας έμαθε ακόμα ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πανεπιστημιακών έχει όλα τα χαρακτηριστικά της ανήμπορης «σιωπηρής πλειοψηφίας». Μας έμαθε, τέλος, ότι τον ΣΥΡΙΖΑ δεν τον απασχολούν καίρια ζητήματα της ανώτατης παιδείας, όπως η φετινή μαζική είσοδος μετριοτήτων στα ΑΕΙ (που σημαίνει είτε ότι δεν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις, είτε ότι θα μειώσουν δραματικά το επίπεδο των ΑΕΙ). Τον απασχολεί η εξουσία. Το τέλος των Σ.Ι. ήταν μοιραίο. Μέχρι σήμερα όλοι οι θεσμοί που εισήχθησαν από την Ευρώπη είτε καταργήθηκαν είτε διαστρεβλώθηκαν: ανθρώπινα δικαιώματα, δικαιοσύνη, διαχωρισμός εξουσιών, ανεξιθρησκεία, πολιτικός γάμος, ανεξάρτητες αρχές (βλ. ΕΛΣΤΑΤ), ακόμα και ο ίδιος ο κοινοβουλευτισμός. Τα Σ.Ι. θα γλίτωναν; Τι λέει ο κ. Μητσοτάκης;

Κυριακή 28 Αυγούστου 2016

Προϋποθέσεις εύρυθμης λειτουργίας των ΑΕΙ

Από την Καθημερινή

Χωρίς άλλα σχόλια, αλλά με πολλή θλίψη-και αγανάκτηση- για μια ακόμη χαμένη ευκαιρία στο βωμό του λαϊκισμού και της δήθεν "δημοκρατίας" στα Ανώτατα Ιδρύματα.

Πριν από τέσσερα χρόνια, προσήλθαμε στα Συμβούλια Ιδρύματος (Σ.Ι.) των πανεπιστημίων, καθηγητές και ερευνητές από επιστημονικά ιδρύματα όλου του κόσμου και από την Ελλάδα, με ενθουσιασμό και διάθεση προσφοράς. Σήμερα, πολλοί από μας απορρίπτουν την παράταση θητείας και αποφασίζουν να αποχωρήσουν. Βλέπουμε με θλίψη και αγωνία ότι καθόλου δεν έχει διασφαλισθεί το πρωταρχικό ζητούμενο για το μέλλον της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα, ήτοι η απρόσκοπτη λειτουργία των ιδρυμάτων, με τήρηση των νόμων. Αναρωτιόμαστε μάλιστα μήπως έπρεπε να είχαμε θέσει εξαρχής ως όρο συμμετοχής μας την εξάλειψη των φαινομένων ανομίας, μιας χρόνιας παθολογίας που επί δεκαετίες υπονομεύει την εκπαίδευση και έχει βαθιές πολιτικές ρίζες.
Στη διάρκεια της θητείας μας διαπιστώσαμε διάχυτη περιφρόνηση κανόνων και συχνή καταπάτηση κάθε έννοιας τάξεως και αλληλοσεβασμού. Η απαράδεκτη κατάσταση που κυριαρχούσε και κυριαρχεί στα πανεπιστήμια, με ασυδοσία, παραβίαση νόμων, έλλειψη σεβασμού σε θεσμούς και πρόσωπα, ήταν μόνιμο εμπόδιο για την προώθηση των στόχων μας.
Πρώτη ενδεικτική εκδήλωση ήταν η βίαιη διάλυση από «σπουδαστές» του δείπνου γνωριμίας μας, με την ανοχή αν όχι και τη σιωπηλή αποδοχή των υπεύθυνων αρχών. Φάνηκε από την αρχή ότι πολλοί στη Διοίκηση και στην Πολυτεχνειακή Κοινότητα θεώρησαν τα Σ.Ι. όχι ως εργαλεία προόδου για τα ΑΕΙ αλλά ως ενοχλητικούς μοχλούς ανατροπής των ανομολόγητων και άνομων ισορροπιών, που συμπεριλαμβάνουν και σιωπηρή αποδοχή μιας «συνδιοίκησης» με αυθαίρετες οργανωμένες ομάδες.
Μας προξενεί κατάπληξη ότι θεωρείται αναπόφευκτη αυτή η κατάσταση, όμοια της οποίας δεν έχουμε συναντήσει ούτε σε πανεπιστήμια τριτοκοσμικών χωρών. Απορούμε με την απάθεια, ανοχή, και τελικά αποδοχή της από την Πανεπιστημιακή Κοινότητα, ακόμα και από διδάσκοντες ή φοιτητές που υποφέρουν εξαιτίας της. Φοβούμαστε ότι η συνέχισή της θα εκμηδενίσει και ό,τι θετικό υπάρχει στα πανεπιστήμια της χώρας.
Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες ενέπνευσαν πολλούς επιστήμονες να προσφέρουν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους μέσω των Σ.Ι. ως προωθητικής δύναμης αλλαγών. Ατυχώς, η στάση πολλών πρυτανικών και λοιπών ακαδημαϊκών αρχών ήταν εξαρχής ενδεικτική αδιαφορίας έως και συγκεκαλυμμένης περιφρόνησης. Ο θεσμός απειλούσε παγιωμένες ισορροπίες στις οποίες περιλαμβάνονται ακόμα και οι οχλοκρατικές συνθήκες λειτουργίας πανεπιστημιακών οργάνων, όπως η Σύγκλητος. Το Σ.Ι. του ΕΜΠ ήταν υπό δίωξη και συνεδρίαζε κρυφά, ενώ η Διοίκηση ποτέ δεν ενήργησε ώστε να εκλεγεί ο εκπρόσωπος των φοιτητών που θα αποτελούσε το 15ο μέλος του, σύμφωνα με τον νόμο. Οι κυβερνήσεις μετά το 2012 κλάδεψαν πολλές από τις αρχικές μεταρρυθμίσεις και υπέσκαψαν τον θεσμό των Σ.Ι. Ελάχιστοι από τον πολιτικό κόσμο, αλλά και από την κοινωνία γενικότερα, υποστήριξαν τη μεταρρύθμιση, που, ενώ είχε ψηφισθεί μαζικά, αγνοήθηκε και υπονομεύτηκε. Από τις αρχές του 2015 προαναγγέλθηκε η κατάργηση των Σ.Ι., πράγμα που αναπόφευκτα τα οδήγησε σε περαιτέρω απαξίωση. Εξάλλου, οι εποικοδομητικές προτάσεις τους αγνοήθηκαν εντελώς.
Η ελεύθερη παιδεία προϋποθέτει δημοκρατικό διάλογο. Το δικαίωμα σε αυτήν δεν νοείται χωρίς την υποχρέωση των εμπλεκομένων για σεβασμό και προστασία της πολυφωνίας, της δημόσιας περιουσίας, και όλων όσοι παρέχουν και λαμβάνουν αυτή την ελεύθερη παιδεία.
Δεν είναι δυνατόν, κάθε φορά που υπάρχουν διαφορές απόψεων, να καταστρέφεται δημόσια περιουσία, να εμποδίζονται οι διαδικασίες διδασκαλίας και έρευνας, να καταλαμβάνονται και να κλείνουν τα πανεπιστήμια, να κινδυνεύουν ακόμα και ζωές. Δεν γίνεται ακαδημαϊκή δουλειά σε περιβάλλον αισθητικής ρύπανσης, με χώρους ρυπαρούς και απωθητικούς, με απειλητικές επιγραφές παντού. Αν θέλουμε πραγματικά δημόσιο και δημοκρατικό πανεπιστήμιο, τότε πρέπει να το προστατεύσουμε όλοι: πολιτεία, διοίκηση, εργαζόμενοι, δάσκαλοι, φοιτητές, αλλά και οι πολίτες που πληρώνουν φόρους για τη λειτουργία του.
Τουλάχιστον για τα θέματα ανομίας, οι λύσεις είναι γνωστές στα περισσότερα μέρη του κόσμου: αυστηροί κανόνες για τη φοίτηση και τις εξετάσεις, μηδενική ανοχή (δηλαδή απώλεια της φοιτητικής ιδιότητας) σε περιπτώσεις σοβαρών ακαδημαϊκών ή άλλων παραπτωμάτων, όπως καταστροφή περιουσίας ή βίαιη παρακώλυση πανεπιστημιακών λειτουργιών. Κατ’ επέκτασιν, το ίδιο ισχύει και για καθηγητές και εργαζομένους που υποπίπτουν σε σοβαρά παραπτώματα. Αν εφαρμοσθούν σωστά, θα συμβάλουν σημαντικά στην έννομη και Α, παράλληλα με την πλήρη αυτοδιοίκηση, αξιοκρατία και θεσμοθετημένη αξιολόγηση μαθημάτων, διαδικασιών, φοιτητών και καθηγητών.
Εκτιμούμε ότι τα παραπάνω είναι πρωταρχικής σημασίας, με διαφορά απ’ όλα τα άλλα. Δεν θα αποκατασταθεί η εύρυθμη λειτουργία των πανεπιστημίων και ματαίως θα ελπίζουμε σε ακαδημαϊκή αναβάθμιση, αν δεν θεραπευθούν.

*Ο κ. Αντώνης Εφραιμίδης είναι Distinguished University Professor and Cynthia Kim Eminent Professor of Information Technology, University of Maryland, USA.
**Ο κ. Μιχάλης Σιδέρης είναι President, International Union of Geodesy and Geophysics, Professor, Department of Geomatics Engineering, University of Calgary, Canada.
***Ο κ. Κίμων Χατζημπίρος είναι καθηγητής Οικοσυστημάτων και Διαχείρισης Περιβάλλοντος σε Πλαίσιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης στο ΕΜΠ.

Παρασκευή 26 Αυγούστου 2016

The Buried Giant του Kazuo Ishiguro

Σήμερα τέλειωσα το μυθιστόρημα “The Buried Giant” του Kazuo Ishiguro, που με είχε γοητεύσει με ένα προηγούμενο βιβλίο του, το “Never Let Me Go”.

Αυτό δεν με ενθουσίασε στον ίδιο βαθμό, αλλά δεν παύει να είναι ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα. Σε πρώτο επίπεδο είναι μια απλή μυθοπλασία, στα πλαίσια ιστορικής φαντασίας, ένα μελαγχολικό ταξίδι στα χρόνια της Αγγλίας μετά τον Αρθούρο, έχοντας μάλιστα δράκοντες, ξωτικά και ιππότες. Βασικοί πρωταγωνιστές ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, που ξεκινούν ένα μακρινό ταξίδι για να βρουν τον χρόνια χαμένο γιο τους. 

Σε ένα δεύτερο επίπεδο είναι μια αλληγορία για τη μνήμη των ανθρώπων, αλλά και των εθνών, για τα πράγματα που επιλέγουμε να θυμόμαστε και επομένως και να ξεχνάμε, για τη συζυγική αγάπη και την πορεία μας προς το τελευταίο ταξίδι.
Ο συγγραφέας αφήνει για το τέλος την αποκάλυψη σημαντικών στοιχείων της μυθοπλασίας, και αυτό κάνει ένα μεγάλο μέρος του έργου να φαίνεται δίχως νόημα και βαρετό, αλλά θεωρώ ότι γενικά αποζημιώνει τον αναγνώστη.

Θα κλείσω παραθέτοντας αμετάφραστο το τελευταίο μέρος της κριτικής του βιβλίου από τον κριτικό των New York Times Neil Gaiman, επειδή θεωρώ ότι σε μεγάλο βαθμό εκφράζει και τη δική μου πρόσληψη του βιβλίου.

“Ishiguro is not afraid to tackle huge, personal themes, nor to use myths, history and the fantastic as the tools to do it. “The Buried Giant” is an exceptional novel, and I suspect my inability to fall in love with it, much as I wanted to, came from my conviction that there was an allegory waiting like an ogre in the mist, telling us that no matter how well we love, no matter how deeply, we will always be fallible and human, and that for every couple who are aging together, one or the other of them — of us — will always have to cross the water, and go on to the island ahead and alone.”


Δευτέρα 22 Αυγούστου 2016

Ο Julian Barnes για τον Dmitri Shostakovich

Έχω καιρό να γράψω κάτι, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν γεγονότα που αξίζουν σχολιασμό ή πράγματα που διάβασα και με εντυπωσίασαν. Απλά υπάρχει διακύμανση της διάθεσης για σχολιασμό και “μοίρασμα”. 

Ας είναι. Αυτό τον καιρό διαβάζω μεταξύ πολλών άλλων το βιβλίο του Julian Barnes “The Noise of Time”, που αναφέρεται στο μεγάλο Ρώσο συνθέτη Dmitri Shostakovich και τις ταλαιπωρίες που υπέστη από το καθεστώς του Στάλιν.

Σε μια συνέντευξή του ο συγγραφέας λέει για τον συνθέτη:
“Κατά κάποιον τρόπο, όπως τον κατανοώ, εκεί προς το τέλος της ζωής του, ανυπομονεί να πεθάνει, ώστε να υπάρχει μόνο η μουσική του. Έτσι δε θα έχει να κάνει με αυτό το άχαρο πράγμα που λέγεται ζωή, και ακόμη περισσότερο τα φοβερά πράγματα που λέγονται πολιτική και εξουσία. Και η μουσική θα ξεφύγει από τις κοινωνικές συνθήκες που τη γέννησαν.”


Σάββατο 30 Ιουλίου 2016

Η εκτέλεση στο Μαλάκι

Είναι πάντοτε ενδιαφέρον να βρίσκεις ιστορικά στοιχεία για το μέρος στο οποίο διαμένεις. 
Να λοιπόν κάτι που αφορά το Μαλάκι και που το βρήκα στην καλή ιστοσελίδα anolehonia.blogspot.gr.
Το πράγμα γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον, επειδή αναφέρονται ονόματα οικογενειών που υπάρχουν ακόμη και σήμερα στην περιοχή, άλλωστε τα γεγονότα δεν είναι πολύ μακρινά. 

Και βέβαια η όλη ιστορία μας θυμίζει τη βαρβαρότητα του πολέμου. 


Μια ξεχασμένη ομαδική εκτέλεση1
Τη μέρα εκείνη επέστρεφε στο Βόλο από εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο Νότιο Πήλιο μια μεγάλη φάλαγγα αυτοκινήτων, που ήταν κατάφορτα με γερμανούς στρατιώτες. Ο ΕΛΑΣ, πληροφορημένος για το αναμενόμενο πέρασμα αυτής της φάλαγγας, διέθεσε μια διμοιρία αντρών του, η οποία, μ’ επικεφαλής τον Κώστα Καφαντάρη (Νικηταρά), έστησε το ίδιο απόγευμα ενέδρα στους Γερμανούς, πιάνοντας επίκαιρες θέσεις πάνω απ' το δρόμο Βόλου -Αργαλαστής, στην αϊγιωργίτικη θέση «Αϊ - Γιάννης», που βρίσκεται ανάμεσα στην Κάτω Γατζέα και στο Μαλάκι. Το μέρος ήταν ιδεώδες για ενέδρα, καθώς στο σημείο εκείνο δεσπόζει-το λιόφύτο ύψωμα «Παλιόπυργος», απ’ το οποίο ελεγχόταν απόλυτα η κίνηση στο δρόμο. Κι αυτό κυρίως έπιασαν οι αντάρτες, καθώς και την παρακείμενη Θέση «Λορθαίικα», όπου μάλιστα έστησαν το βαρύ τους πολυβόλο.
Ωστόσο η μεγάλη μάχη που όλοι περίμεναν2 δεν έγινε στο σημείο αυτό. Οι αντάρτες, είτε γιατί δείλιασαν όταν είδαν κατά το σούρουπο την τεράστια φάλαγγα να περνάει σε μιας ανάσας απόσταση απ’ αυτούς, είτε γιατί δε λειτούργησε ο βαρύ τους πολυβόλο, είτε γιατί είχαν τέτοια διαταγή, άφησαν όλη τη φάλαγγα να περάσει ανενόχλητη κι έριξαν μια-δυο μόνο ριπές στον τελευταίο μοτοσυκλετιστή, τη στιγμή που αυτός περνούσε τη μεγάλη στροφή που βρίσκεται στο σημείο όπου σήμερα είναι δίπλα χτισμένο το εξοχικό του Αλέκου Μουστακαλή. Ύστερα απ’ αυτό οι αντάρτες έφυγαν κι ο μοτοσυκλετιστής, που ούτε καν τραυματίστηκε, άφησε την καταστραμμένη μοτοσυκλέτα του στο σημείο όπου αυτή είχε βληθεί, και συνέχισε με τα πόδια στην προσπάθειά του να προλάβει τη φάλαγγα, οι άντρες της οποίας δεν είχαν καν αντιληφτεί το τι είχε συμβεί. Ο ίδιος λίγη ώρα αργότερα έφτασε σοκαρισμένος στο Μαλάκι και ζήτησε απ’ το Νίκο Γούλια3 μια «μούλα» για να τον μεταφέρει στα Άνω Λεχώνια, όπου υπήρχε τότε μια μόνιμη μονάδα γερμανικού στρατού. Κι επειδή τέτοιο μεταφορικό μέσο δε βρέθηκε, συνέχισε κι έφτασε με τα πόδια εκεί, όπου και διηγήθηκε τι του συνέβη στον αυστριακό διοικητή της μονάδας, αποδίδοντας προφανώς την ευθύνη για το επεισόδιο σε κατοίκους της περιοχής.
Και βέβαια το γεγονός γνωστοποιήθηκε αμέσως στη γερμανική διοίκηση τον Βόλου, η οποία, χωρίς να χάσει καιρό, έστειλε το ίδιο βράδυ μια ισχυρή δύναμη στρατού με 3-4 αυτοκίνητα στην περιοχή του επεισοδίου. Η συνέχεια ήταν δραματική για κάποιους ανυποψίαστούς κατοίκους της περιοχής που βρίσκεται ανάμεσα στα Άνω Λεχώνια και στο Μαλάκι . Γιατί στην επιχείρησή τους αυτή οι γερμανοί στρατιώτες μπήκαν στα καλύβια που βρίσκονται ζερβόδεξα του αυτοκινητόδρομου, στο σημείο αυτό της διαδρομής, κι έπιασαν 9 ανύποπτούς χωριανούς, ενώ άλλους 7 τους βρήκαν και τους συνέλαβαν μαζεμένους στο καφενείο του Κωστούλα Κιτηλή στο Μαλάκι που το «δούλευε» τότε ο Γιώργος ο Πούλιος από το Καλά Νερά. Όλους αυτούς τους οδήγησαν γύρω στις 11 τη νύχτα στο σημείο όπου είχε βληθεί ο μοτοσυκλετιστής τους. Εκεί τους χώρισαν σε δυο ομάδες κι αφού τους έστησαν στη νότια πλευρά του δρόμου, τους γάζωσαν με τα αυτόματά τους. Ήταν δε 16 οι αθώοι κι ανύποπτοι πολίτες που στήθηκαν τη μοιραία εκείνη νύχτα μπροστά στις κάνες των γερμανικών όπλων. Κι απ’ αυτούς γλίτωσαν μόνο δυο: ο αϊγιωργίτης Δημήτρης Προίκας, που ωστόσο δέχτηκε μια σφαίρα4 στο δεξιό ώμο και τραυματισμένος κύλισε ως τη θάλασσα, κι ο τρικεριώτης Γιώργος Βλουχάκης, που, σαν από θαύμα, δεν πειράχτηχε από κανένα βλήμα αλλά κάνοντας τον χτυπημένο έφτασε κι αυτός, κατρακυλώντας στην κατηφόρα, ως το γιαλό. Εκεί ο ίδιος αντάμωσε με τον Προίκα κι εκμεταλλευόμενοι οι δυο τους το σκοτάδι της νύχτας τα κατάφεραν να φτάσουν γιαλό-γιαλό ως το Μαλάκι και να σωθούν. Όλοι όμως οι υπόλοιποι 145 πλήρωσαν με τη ζωή τους τη λαθεμένη τούτη αντιστασιακή πράξη του ΕΛΑΣ, που την καταδίκασαν τότε και οι επικεφαλής των εαμικών οργανώσεων του Αϊ-Γιώργη, καθώς οι ίδιοι έβλεπαν πως με παρόμοια περιστατικά τα μέλη των οργανώσεών τους διέρρεαν και πως οι τελευταίες έπαυαν πια να πείθουν για τη σοβαρότητα αλλά και το αδιάβλητο του εθνικοαπελευθερωτικού τους αγώνα.

Βαλωτής Αργύριος, απ' το Βόλο, ετών 40.
Γιαννούλης Παναγιώτης, απ’ το Βόλο, ετών 28.
Καραγιάννης Βασίλειος, απ’ τον Άγιο Βλάσιο, ετών 43.
Καραγιάννης Δημήτριος, αδελφός του προηγούμενου, ετών 35.
Νάσσιος Ευστάθιος, απ’ το Τρίκερι, ετών 29.
Ξυνογαλάς Απόστολος, απ’ τις Πινακάτες, ετών 33.
Ξυνογαλάς Κων/νος, πατέρας του προηγούμενου, ετών 75.
Πενθάκης Μανώλης από την Κρήτη, άγνωστης ηλικίας.
Πιριέρος Σταύρος, απ’ το Βόλο, ετών 24.
Πολυχρονόπουλος Ηρακλής, απ’ το Βόλο, ετών 20.
Πούλιος Γεώργιος, απ’ τα Καλά Νερά, ετών 43.
Σατεγιάν Μουράτ, Αρμένης, κάτοικος Πλατανιδίων, ετών 24.
Χατζηνικολάου Αριστείδης, απ το Τρίκερι, ετών 657.
Σ’ όλους αυτούς προστέθηκε το επόμενο πρωί (21 Μαίου 1944) και η 30χρονη Ζωή Προίκα, γυναίκα του «τυχερού» αϊγιωργίτη Δημήτρη Προίκα, που τη σκότωσαν οι Γερμανοί στο Μαλάκι με βλήμα όλμου, μέσα στο σπίτι του Τρυφώνη Πλαστάρα, όπου είχε καταφύγει η άμοιρη για περισσότερη ασφάλεια, μια και το δικό της σπίτι ήταν «επικίνδυνο», αφού βρισκόταν δίπλα ακριβώς στο δημόσιο δρόμο. Ενώ την ίδια τύχη είχαν λίγο αργότερα απ’ τούς επιστρέφοντες στο Βόλο Γερμανούς και οι Δημήτρης Βολιώτης, ετών 63, απ’ τον Άγιο Βλάσιο και Κώστας Ψοφάκης, απ’ τη Μηλίνα, που πιάστηκαν και εκτελέστηκαν κοντά στα Άνω Λεχώνια8.
----------------------------------------------------------
1. Και στην περίπτωση τούτη ο γράφων έτυχε να μένει στο σπίτι του παππού του στην Κάτω Γατζέα, πολύ κοντά στη θέση όπου διαδραματίστηκε το γεγονός που εξιστορούμε, κι έζησε την αγωνία εκείνων των στιγμών. Για το ίδιο γεγονός υπάρχει επίσης η μαρτυρία του Βασίλη Πούλακα στο βιβλίο της Ν. Κολιού (όπ. π.), στην οποία όμως περιέχονται πολλές ανακρίβειες και αποσιωπάται τελείως η εκτέλεση των 14 άμαχων πολιτών, καθώς και μια λιτή μαρτυρία του τότε Μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ, που περιέχεται στο βιβλίο του «Μεταξύ κατακτητών και ανταρτών», (Αθήναι 1950, σ. 122). Στη δική μου, όσο γίνεται πιο αδρή, εξιστόρηση του γεγονότος βασίζομαι κυρίως στις διηγήσεις των αυτοπτών μαρτύρων Δημητρίου Προίκα και Γιώργου Βλουχάκη, που γλίτωσαν την τελευταία στιγμή από τον χάρου τα δόντια, καθώς και των Νίκου Γούλια, Μήτσου Στανιού και Νίκου Τζώρτζη, που έζησαν από αρκετά κοντά τα γεγονότα.
6. Τα στοιχεία γι’ αυτούς τα βρήκα διάσπαρτα στο βιβλίο για την Αντίσταση της Ν. Κολιού.



Παρασκευή 29 Ιουλίου 2016

Ηλεκτρονική ή έντυπη ανάγνωση;

Μια καινούργια μελέτη έδειξε ότι επεξεργαζόμαστε με διαφορετικό τρόπο τα κείμενα, αν τα διαβάζουμε σε έντυπη μορφή (βιβλίο, περιοδικό, εφημερίδα κλπ) από ότι αν τα διαβάζουμε σε ηλεκτρονική μορφή (οθόνη υπολογιστή, τάμπλετ κλπ). 

Η ηλεκτρονική μορφή βοηθά περισσότερο στη συγκράτηση λεπτομερειών, ενώ η έντυπη μας βοηθά να συλλάβουμε πιο σωστά τις βαθύτερες έννοιες μιας ιστορίας. 

Δεν γνωρίζω αν τα ευρήματα είναι αξιόπιστα, αλλά εμένα προσωπικά δεν πρόκειται να με επηρεάσουν και να τροποποιήσω τις αναγνωστικές μου προτιμήσεις. Η ηλεκτρονική μορφή έχει τόσα πλεονεκτήματα, που δεν νομίζω ότι υπάρχει πλέον επιστροφή.


Πέμπτη 28 Ιουλίου 2016

Η άνοδος και η πτώση του συριζαίου ψηφοφόρου

Το αναδημοσιεύω χωρίς σχόλια.

Ο Άρης Αλεξανδρής στο thecurlysue.com γράφει ένα άρθρο ποταμό για την άνοδο και την πτώση του συριζαίου ψηφοφόρου…

«Όταν αναλύαμε το έγκλημα της απάτης στη σχολή, μου έκανε εντύπωση που ο καθηγητής του ποινικού δικαίου επέμενε πως η αστρολογία δεν εμπίπτει στο πλαίσιό του. Τι κι αν πρόκειται για εργαλείο εμπορικής εκμετάλλευσης της ανθρώπινης ηλιθιότητας, η αστρολογία ως έννοια και δραστηριότητα ενέχει τόση κοινωνική απαξία, είναι τόσο έκδηλα ανυπόστατη που είναι αυτονόητο ότι ψεύδεται.
Καταφεύγοντας στην αστρολογία για να λύσεις τα προβλήματά σου, λοιπόν, αποδέχεσαι το γεγονός ότι κάποιος θα σου πουλήσει αστοιχείωτες κουταμάρες ως αλήθεια – τις οποίες αγοράζεις αυτοβούλως γνωρίζοντας καλά ότι κανείς δεν μπορεί να τις αποδείξει. Κοροϊδεύεις τον εαυτό σου, συνεπώς δεν σε εξαπατά κανείς.
 Με τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ συνέβη ακριβώς το ίδιο. Κανείς ποτέ δεν τους παραπλάνησε γιατί ούτως ή άλλως ποτέ δεν τους ενδιέφερε η κυριολεκτική αλήθεια. Δεν τους απομάκρυνε, λοιπόν, κάποιος από αυτήν-αντιθέτως, την απέρριψαν μόνοι τους επειδή ήταν δυσάρεστη.

Τα αντικειμενικά δεδομένα ήταν γι’αυτούς συνωμοσίες, κινδυνολογία και προπαγάνδα, έτσι επέλεξαν να τα αγνοήσουν, κατασκευάζοντας μια εναλλακτική πραγματικότητα εναρμονισμένη με τους ευσεβείς τους πόθους και απαλλαγμένη απ’ ό,τι τους χάλαγε.
Εξαρχής πίστεψαν ολοφάνερα ψεύδη, ιδεολογικοποίησαν το παράλογο και εμπιστεύθηκαν αστείες διακηρύξεις που αντίκεινται στη λογική, στον νόμο και την κοινή πείρα. Η πεποίθηση ότι μία χώρα μπορεί να σκίσει συμβάσεις που υπέγραψε, να διαγράψει τα χρέη της μονομερώς, να διατηρήσει κάθε της προνόμιο εν μέσω χρεοκοπίας, και να διεκδικήσει αέναη χρηματοδότηση από ξένους εταίρους, χωρίς όρους και περιορισμούς, δεν είναι πολιτική, είναι ρεμβασμός – μία φαντασίωση που κανείς δεν δικαιολογείται να πιστεύει. Και το ξέραμε όλοι, εκτός από αυτούς.
Η πιο τρομακτική, όμως, ψυχολογική πτυχή των Συριζαίων ψηφοφόρων δεν ήταν η ροπή τους στην ευήθεια. Αυτή μπορεί και να είναι συγγνωστή. Ήταν ότι ακόμα κι όταν οι εξωλογικές προσδοκίες τους διαψεύστηκαν έμπρακτα, δεν κατάλαβαν το σφάλμα τους.
Δεν τους πείραξε που πείστηκαν ότι πετάει ο γάιδαρος. Τους πείραξε που τελικά ο γάιδαρος δεν πέταξε. Και εξακολουθούν να περιμένουν (και να το θεωρούν λογικό) ότι κάτι τέτοιο πρέπει/μπορεί/θα μπορούσε να συμβεί. Και πάλι κατασκευές εχθρών, και πάλι υστερικά σενάρια, και πάλι πόλωση, και πάλι διχασμός. Άλλαξαν μόνο τα πρόσωπα του παιχνιδιού, όχι το μωρουδίστικο παιχνίδι.
Κι επειδή το θράσος είναι κατ’εξοχήν γνώρισμα των ανθρώπων που δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους για τίποτα, ούτε για τα δεινά που προκάλεσαν στους φίλους τους ούτε καν για όσα επέσυραν στους εαυτούς τους, οι Συριζαίοι ψηφοφόροι σήμερα είναι τα πάντα εκτός από μεταμελημένοι.
Μερικοί τα ‘χουν βάλει με τον Τσίπρα που δεν έκανε τα μαγικά που υποσχέθηκε, άλλοι τα έβαλαν με την Ευρώπη ως οικονομία επειδή τους δανείζει υπό όρους, άλλοι με την Ευρώπη ως κουλτούρα επειδή τους ερεθίζει ό,τι δεν καθρεφτίζει τη μιζέρια τους, και άλλοι απλώς διασκεδάζουν την αμηχανία τους πλάθοντας εσωτερικούς εχθρούς.
Κάποιο κανάλι, κάποιος δημοσιογράφος, κάποιος μη αριστερός φταίει για όλα – αυτοί τα έκαναν όλα άψογα. Άλλωστε είναι αριστεροί, και στο τέλος της ημέρας αυτό καθαγιάζει και νοηματοδοτεί κάθε τους ενέργεια επιρρίπτοντας παράλληλα όλες τις ευθύνες στον αντίπαλο- ακριβώς όπως ο θεός συγχωρεί τις αμαρτίες των τέκνων του και την ευθύνη τους επωμίζεται ο διάβολος. Ίδιο σκεπτικό, ίδια μονολιθικότητα, ίδιος φανατισμός θρησκευτικού τύπου.
Το πρόβλημα με τους Συριζαίους ψηφοφόρους στην ουσία του, πάντως, δεν έχει να κάνει με τον ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας συγκυριακός ξενιστής ενός διαχρονικού μικροβίου ισχυρότερου από αυτόν, του μικροβίου της ανεύθυνης λαϊκής ανοησίας, η οποία αυτή τη φορά έτυχε να ενισχυθεί από τα μπαχαρικά της αριστερής φαντασιοπληξίας γιατί ήταν η σειρά της αριστεράς να το φιλοξενήσει στον οργανισμό της.
Στη θέση του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να είναι το ΠΑΣΟΚ, η ΝΔ, ή και η Χρυσή Αυγή, όλα τους εν δυνάμει δοχεία της ακατέργαστης οργής της μάζας, που δεν φιλτράρεται ποτέ από τη λογική, μόνο συσπειρώνεται στον εκάστοτε πρόσφορο λαϊκιστή για να χυθεί μετά σαν εμετός παντού. Ιδεολόγοι της πλάκας και ευκαιριακά αρρωστάκια του trend ενώθηκαν σε ένα νοσηρό πολιτικό μείγμα χωρίς αρχές και συνοχή, για να διαμαρτυρηθούν, να εξουσιάσουν, και να κάνουν μια τρύπα στο νερό λίγο πριν διαλυθούν και τραβήξει ο καθένας την πορεία του.
Η πτώση του συριζαϊκού ιδεώδους βρίσκει τους θιασώτες του σε γνωστική ασυμφωνία. Το αριστερό μνημόνιο δεν είναι ακριβώς μνημόνιο, αλλά ακόμα κι αν είναι, δεν οφείλεται στην αριστερή κυβέρνηση. Αλλά ακόμη κι αν οφείλεται, δεν φταίνε οι ψηφοφόροι της.
Η σωστή στάση στο δημοψήφισμα ήταν το ΟΧΙ που σήμαινε ΟΧΙ στα μέτρα, αλλά τα μέτρα που παίρνει τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πιάνονται γιατί οφείλονται στους οπαδούς του ΝΑΙ, που μπορεί να μην επικράτησε αλλά υποστήριξε την Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι είναι τοκογλύφοι, εκβιαστές και πραξικοπηματίες, αλλά εμείς μπορούμε να τους ζητάμε λεφτά κι αυτοί οφείλουν να μας τα δώσουν. Αν μας τα δώσουν, φταίνε που τα θέλουν πίσω. Αν δεν μας τα δώσουν, απεργάζονται τον αφανισμό μας βυθίζοντάς μας στη φτώχεια.
Πανικός και σύγχυση, τα συμπτώματα του ρεζιλέματος.
Εγκλωβισμένοι σε ένα συμπλεγματικό και άτοπο blame game, προσπαθούν να προσαρμόσουν την πραγματικότητα στα μέτρα τους για να διασώσουν την περηφάνια τους, αντί να έρθουν επιτέλους αυτοί στα μέτρα της πραγματικότητας. Παιδάκια με χεσμένα παντελόνια που αρνούνται ότι χέστηκαν.
Σιγά σιγά, οι Συριζαίοι ψηφοφόροι που δεν προσβλέπουν σε κάποια ευεργεσία του κόμματος, αρχίζουν να αποστασιοποιούνται από αυτό.
Έχει πλάκα, γιατί δεν παραδέχονται ευθέως την αστοχία τους, αλλα διεκδικούν σιωπηλά κάτι σαν δικαίωμα στη λήθη – όπως συμβαίνει όταν βγαίνει απ’ τη μόδα ένα ρούχο που φόρεσες και θες να ξεχαστεί απ’ όλους η εικόνα του πάνω σου. Ξαφνικά χάνουν την πολιτική τους ταυτότητα κι αρχίζουν να αυτοπροσδιορίζονται μέσα από την αντιδιαστολή· δεν κραυγάζουν πια τι είναι αλλά τι δεν είναι (η σύγκριση με κάτι εξόφθαλμα κακό αποβαίνει πάντα ευνοϊκή για τον συγκρινόμενο).
Η κυβέρνηση που στήριξαν με μανία (θυμάστε άραγε τις πορείες στήριξης της κυβέρνησης στο Σύνταγμα;) ψηφίζει τερατώδη νομοσχέδια στη Βουλή, αλλά αυτοί τώρα ασχολούνται με τη μουσική, τα live τους, τις τέχνες τους, πράγματα απαγορευμένα όσο κυβερνούσαν οι “χουντικοί” προκάτοχοι του ΣΥΡΙΖΑ.
Η αγωνιστικότητα έπεσε σε νάρκη, η επανάσταση ματαιώθηκε, η πολυδιαφημισμένη ελπίδα έγινε γαργάρα ανάμεσα στο τρίτο και το τέταρτο ποτό του σαββατιάτικου αράγματος στα Εξάρχεια. Αλλά δεν πειράζει, αυτοί είναι αριστεροί και στο κάτω κάτω “οι άλλοι καλύτεροι ήταν;”

Τα κριτήρια των ψηφοφόρων

Συχνά απορούμε για τον τρόπο που ψηφίζει σήμερα ο κόσμος. Μας φαίνεται πχ αδιανόητο, αλλά ο Trump ήδη εξελέγη υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων και πιθανότατα θα είναι ο επόμενος Πρόεδρος των Η.Π.Α. Και υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα, σίγουρα και από τη χώρα μας, όπου τα κριτήρια των επιλογών των ψηφοφόρων προκαλούν έκπληξη.

Ακούστε ένα ακόμη κουφό:

Στις εκλογές του 2010 στη Βραζιλία ήταν υποψήφιος για τη Γερουσία ένας κλόουν. Πραγματικός αυτός, ήταν η δουλειά του αυτή και μάλιστα φορούσε το κοστούμι του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας.
Ποιες ήταν οι πολιτικές του θέσεις; Να δύο από αυτές:
“ Δεν ξέρω τι κάνουν οι γερουσιαστές. Αν όμως με εκλέξετε θα σας το πω.”
“ Στόχος μου είναι να βοηθήσω αυτούς που έχουν ανάγκη, αλλά κυρίως την οικογένειά μου”.
Αυτός ο υποψήφιος πήρε τις περισσότερες ψήφους από όλους και βέβαια εξελέγη πανηγυρικά.

Μήπως αυτό σημαίνει ότι η κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπως την γνωρίζουμε, έχει εξαντλήσει τα όριά της; 


Και μήπως είναι καιρός  να αναζητηθεί το επόμενο σύστημα για την εκλογή κυβερνητών μιας χώρας;

Τετάρτη 27 Ιουλίου 2016

Κάποιος να τον μαζέψει!

Αναρωτιέται κανείς: Μπορούμε να πάμε χειρότερα ακόμη; Η απάντηση είναι πανεύκολη!
και βέβαια!

Η απόδειξη;

Οι τελευταίες ενέργειες του πρωθυπουργού.

Απλή αναλογική, που πάντα την πίστευε, αλλά την ξέχασε τους πρώτους 18 μήνες (τάχα μου λόγω της “διαπραγμάτευσης”) και τη θυμήθηκε όταν έπαψε να ελπίζει στην πρωτιά στις εκλογές.

Προτάσεις για συνταγματική αναθεώρηση “στο πόδι” με όλη την προχειρότητα που τον χαρακτηρίζει και χωρίς καμιά συναίσθηση των συνεπειών. 

Επιτέλους. Κάποιος να τον μαζέψει!


Κυριακή 24 Ιουλίου 2016

Παρασκευή 22 Ιουλίου 2016

Ανιστορία

ΑΝΙΣΤΟΡΙΑ

Ελάτε να σας πω μιαν ιστορία
Αλλιώτικη από τις άλλες
Δεν έχει καλούς και κακούς 
Νικητές και νικημένους
Ο έρωτας δεν θριαμβεύει
Μήτε η πατρίδα μας καλεί.
Ο Θεός στα σχολειά διδάσκεται
Απών δικαιολογημένα από την κοινωνία.
Ναι, δεν είναι μονάχα μια φανταστική ιστορία

Είναι και αδιάφορη συνάμα.

Κυριακή 17 Ιουλίου 2016

Αμφιδρομές

ΑΜΦΙΔΡΟΜΕΣ 

Έτσι φτάσαμε εδώ
Διολισθαίνοντας
Θαρρώντας πως κρατάμε τη ζωή μας
Ταξιδεύοντας
Με φορτωμένες καρδιές
Ενώ παντού βραδιάζει…


Μα περισσότερο εντός μας
Καθώς πορευόμαστε
Κυρίως με αναλαμπές
Θλιβερά σκιάσματα
Στον τοίχο της μοναξιάς…

Μεγάλο του ανθρώπου προσόν
Η ανάγκη προσωπικής επιβεβαίωσης
Της περιπέτειας της ύπαρξης

Τεράστια του ανθρώπου ατέλεια
Η υποχρέωση ατομικής διαπίστωσης

Της Σισσύφειας πορείας του.

Δευτέρα 11 Ιουλίου 2016

«Μάνα, συμφέρουμε αμόρφωτοι»

Της Ρέας Βιτάλη, από το Protagon.gr

Κάθε κλωστή σκέψης που ξετυλίγω, με οδηγεί σε αδιέξοδο. Φρικτά αμήχανη για την ανημπόρια μου, παρατηρώ «κλινικές περιπτώσεις» ανθρωποειδών, που ισχυρίζονται ότι κυβερνούν και πετάγομαι τις νύχτες μου κάθιδρη. Φρικτά αμήχανη για την ανημπόρια μου, παρατηρώ «κλινικές περιπτώσεις» πολιτών, που έχουν δικαίωμα ψήφου και τρέμει το φυλλοκάρδι μου.
Νοιώθω βαθιά, ότι αν κάθε «προηγούμενος» έπραττε το καθήκον του, σίγουρα δεν θα είχαμε καταλήξει εδώ που καταλήξαμε. Αλλά για να είμαι έντιμη… Όταν ξεκινάω την ανάποδη διαδρομή, των «προηγούμενων», φτάνω μέχρι 1821 και ξαναπέφτω σε τοίχο αδιεξόδου.
Παρακολουθώ μια μούφα ιστορία, να μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, παρακολουθώ το μπόλιασμά μας με μύθους, μόνο προσωπικού θριάμβου ή αντιθέτως μεγάλων αδικιών στο πρόσωπό μας, ένας κωμικοτραγικός συνδυασμός ενήλικα «Στέλιου Καζαντζίδη» με παιδί «Βασιλάκη Καΐλα» και οικτίρω την άγνοιά μας. Παρακολουθώ τη σπουδαιότητα της παρουσίας των «ξένων» στον τόπο μας από την Ναυμαχία του Ναυαρίνου ακόμα… Μα, δεν θα είχαμε καν κράτος!.. Και την Ακρόπολη ακόμα, οι ξένοι, μας την υπενθύμισαν!…
Κι όμως… Δεν νομίζω να υπάρχει άλλος λαός, που να στάθηκε πιο καχύποπτος στο καλό και πιο «αθώος» στο τραγικό! Παρακολουθώ διαχρονικά τα δάνεια να μην πιάνουν τόπο για οτιδήποτε υγιές. Παρακολουθώ την έννοια «δημόσιο» και το ύπουλο νταραβεράκι με την εκάστοτε εξουσία, για αρπαγή ψήφου, από την ίδρυση του κράτους. Παρακολουθώ την ίδια ακριβώς διαδρομή νταραβεριού με την επιχειρηματικότητα.
Παρακολουθώ τον ύπουλο ρόλο της Αριστεράς να αυτό-καμαρώνει διαχρονικά ως «δικαιωμένη», αυτό-απαγορεύοντας στον εαυτό της να δει, έστω κι ένα πόντο πιο μακριά από τον εαυτό της. Με πόση απίστευτη σβελτάδα κουκούλωσε τα πάντα της, από τον Εμφύλιο και δώθε και δοξαστικά «αγιοποίησε» το σύμπαν της! Και πόσο αμάσητα κατάπιαμε το ψευτο-πανηγυράκι της! Παρακολουθώ μελαγχολικά την πορεία μας και αναζητώ στα όνειρά μου έναν Ιωάννη Καποδίστρια. Αλλά ποιόν να πάρω στον λαιμό μου στον ξύπνιο μου; Θα τον γδάρουν ζωντανό στο ένα μέτρο!
Για να μην μακρηγορώ… Νιώθω τη βαθιά θλίψη, το πένθος, τη φρίκη, τη σιχαμάρα που νοιώθει κάθε νοήμων. Με μαστιγώνει το «αδιέξοδο» που συν-αισθάνεται κάθε νοήμων. Δίνω προσωπικό αγώνα, να μην με βάλει κάτω η θηριώδης δύναμη των πομπωδών «τίποτα», που έχουν καπαρώσει τις θέσεις σε όλους τους τομείς κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Εν τέλει μελαγχολώ, που χαραμίζω τον χρόνο μιας μικρής-πολύτιμης ζωής, σε καταδυναστευτικά ανούσια, που με εξαναγκάζουν να τα λογαριάζω ως απολύτως ουσιαστικά…
Μα όταν πιάσω, το πιο μαύρο μαύρο μου, ξεπετάει η ψυχή μου μια ευεργετική φαντασίωση. Να ήτανε λέει, να παίρναμε οι μανάδες την κατάσταση στα χέρια μας! Ν΄αρχίζαμε από τούτο το καλοκαίρι! Να μελετάμε μαζί με τα παιδιά μας Ιστορία. Ιστορία έντιμη, ανοιχτόμυαλη. Όπως για παράδειγμα, αυτή του βιβλίου «Καταστροφές και θρίαμβοι», του Στάθη Καλύβα. Το έχω ξαναγράψει. Το παιδί σου, μάνα, συμφέρει αμόρφωτο. Όλοι μας, μάνα, συμφέρουμε αμόρφωτοι. Με ιντριγκάρει να τους την παίξουμε! Το γουστάρω ερεθιστικά! Κι ας κατεβάσουν την ψήφο στα 14! Θα ήμαστε έτοιμοι. Θα αναζητάμε έναν «Καποδίστρια». Και ένας «Καποδίστριας», κάπου, θα υπάρχει ελπίδα να γεννηθεί … Έστω μακριά κάποτε. Αλλά σίγουρα κάποτε.


Δαμασίμβροτος!

Ο Σιμωνίδης αποκαλεί την Σπάρτη “δαμασίμβροτον”, αυτή δηλαδή που δαμάζει τους ανθρώπους με τον τρόπο της εκπαίδευσης που εφαρμόζει στους νέους…


Αυτά αναφέρει ο Πλούταρχος μιλώντας για τον βασιλιά της Σπάρτης Αγησίλαο, ο οποίος “υπέστη” αυτή την αυστηρή εκπαίδευση, αν και παραδοσιακά δεν εφαρμόζονταν στους μελλοντικούς βασιλείς. Ο Αγησίλαος δεν προορίζονταν βλέπετε για βασιλιάς, όταν ήταν παιδί και έτσι: “Αγησιλάῳ δὲ καὶ τοῦτο ὑπῆρξεν ἴδιον, ἐλθεῖν ἐπὶ τὸ ἄρχειν μὴ ἀπαίδευτον τοῦ ἄρχεσθαι.” 

Δευτέρα 4 Ιουλίου 2016

Κωμικο-τραγικά

Είναι δυσκολότερο να αναδείξεις το κωμικό στοιχείο, παρά το τραγικό. Γι’  αυτό κι έχουμε έναν μόνο Αριστοφάνη, αλλά πολλούς τραγικούς ποιητές.


Ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης σε πρόσφατη συνέντευξη.

Σάββατο 2 Ιουλίου 2016

Τηλε...απο μας

Συμβαίνουν και στα καλύτερα περιοδικά. Σε ένα πρόσφατο άρθρο περί αστρονομίας στο περιοδικό Nature, ο συγγραφέας αναφέρει ότι η λέξη τηλεσκόπιο προέρχεται από τα λατινικά. Το ότι η ρίζα τηλε- (μακριά) ήταν ήδη γνωστή από τον Όμηρο και ότι η λέξη σκοπώ είναι αρχαία ελληνική και σημαίνει παρατηρώ προσεκτικά, δεν είναι γνωστά στον έγκριτο συγγραφέα. 

Το πραγματικό πρόβλημα όμως είναι άλλο. Εάν ετίθετο πχ σε κάποιες πανελλήνιες εξετάσεις για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο το ερώτημα εάν η λέξη τηλεσκόπιο είναι ελληνική η λατινική πόσοι θα απαντούσαν σωστά με τη σιγουριά της γνώσης τους;



Παρασκευή 1 Ιουλίου 2016

Η μουσική και τα σκυλιά

Στο βιβλίο του Julian Barnes “The Noise of Time”, που εξιστορεί τις περιπέτειες του Σοστακόβιτς με το σταλινικό καθεστώς, ο συνθέτης κάποια στιγμή θυμάται την πρώτη εκτέλεση συμφωνίας του και την συγκρίνει με αυτό που αντιμετωπίζει εκείνη τη στιγμή, με τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα εναντίον του στην Πράβντα και τον χαρακτηρισμό του ως εχθρό του λαού:

“ Θυμήθηκε ένα κονσέρτο σε ανοιχτό χώρο στο Χάρκοβο. Η Πρώτη του Συμφωνία είχε κάνει όλα τα σκυλιά της γειτονιάς να γαβγίζουν. Οι παριστάμενοι γελούσαν, η ορχήστρα έπαιζε δυνατότερα, τα σκυλιά ούρλιαζαν πιο πολύ και το πλήθος γελούσε ακόμη πιο πολύ. Τώρα η μουσική του προκάλεσε γαβγίσματα από μεγαλύτερα σκυλιά. Η ιστορία επαναλαμβάνονταν: την πρώτη φορά ως φάρσα, τη δεύτερη ως τραγωδία”.


Τετάρτη 29 Ιουνίου 2016

Don DeLillo

Ανυπομονώ να διαβάσω το νέο βιβλίο του Don DeLillo “Zero K”, που πρόσφατα εκδόθηκε. Προς το παρόν όμως πρέπει να τελειώσω το “Libra”, που είναι η κατά DeLillo εξιστόρηση της συνωμοσίας για τη δολοφονία του Προέδρου Κένεντι. 
Το νέο του βιβλίο βρίσκεται ασυνήθιστα για εκείνον στα χωράφια της επιστημονικής φαντασίας και της τεχνολογίας.
Η τεχνολογία, βέβαια, τον έχει απασχολήσει και στο παρελθόν, αν και ο ίδιος δεν είναι φανατικός της ακόλουθος. Σκεφτείτε ότι γράφει σε γραφομηχανή!

“Η τεχνολογία, να ποιο είναι το χαρακτηριστικό της. Από τη μια μεριά μας δημιουργεί μια όρεξη για αιώνια ζωή. Από την άλλη μας απειλεί με καθολικό αφανισμό”. 

Αυτά λέει ένας χαρακτήρας στο βιβλίο “White Noise” του DeLillo. 

Θέματα που ξανάρχονται όπως φαίνεται στο προσκήνιο στο νέο του βιβλίο.

Τρίτη 28 Ιουνίου 2016

Μοναξιά και μοναχικότητα ( και ολίγος Edward Hopper)

Μοναξιά και μοναχικότητα, έννοιες συγγενικές, αλλά όχι ταυτόσημες. Η πρώτη μπορούμε να πούμε ότι σου επιβάλλεται, τη δεύτερη την επιλέγεις. 

Στο βιβλίο “The Lonely City” γράφει η Olivia Laing : “Τη μοναξιά τη νιώθουμε σαν μια τόσο ντροπιαστική εμπειρία, τόσο αντίθετη με τον τρόπο που υποτίθεται ότι πρέπει να ζούμε, ώστε ολοένα και περισσότερο δυσκολευόμαστε να την παραδεχτούμε, μια κατάσταση ταμπού, της οποίας η παραδοχή και μόνο κάνει τους άλλους να απομακρύνονται”.

Φαύλος κύκλος δηλαδή. Μένεις για κάποιο λόγο ή συγκυρία μόνος και αυτό με τη σειρά του σε κάνει περισσότερο απομονωμένο, αφού η μοναξιά σου κάνει τους άλλους να σε αποφεύγουν εξ αιτίας της!

Κατ’ εξοχήν ζωγράφος της μοναξιάς και της αποξένωσης θεωρείται ο  Edward Hopper, ένας ιδιόρρυθμος και πολύ μοναχικός άνθρωπος. Τα έργα του απεικονίζουν με συγκλονιστικό τρόπο την αποξένωση που νιώθει κανείς ιδιαίτερα στις μεγαλουπόλεις. Εκεί που ισχύει ο εφιαλτικός συνδυασμός της μοναξιάς με την έλλειψη  πραγματικού ιδιωτικού χώρου.

Χαρακτηριστικός είναι ο πίνακας Nighthawks. Η άδεια πόλη, η μοναξιά της επίπλαστης συντροφικότητας και η απόλυτη έκθεση στα μάτια όλου του κόσμου. Με χρώματα που καθηλώνουν, υπηρετώντας με άψογο τρόπο την πρόθεση του δημιουργού.

Δευτέρα 27 Ιουνίου 2016

Ταξίδια κλπ (συνέχεια από χθες)

Αυτό για τα ταξίδια μου θυμίζει τον εθνικά συγγενή του Humbolt, τον Thomas Bernhard και τον αμίμητο εκείνον ήρωά του, που ταλαντεύεται ανάμεσα στο να ταξιδέψει, επειδή αλλιώς θα τρελαθεί και στο να μείνει κλεισμένος για πάντα στο σπίτι του στην εξοχή, αφού τα ταξίδια έχουν τις παρενέργειές τους, μια από αυτές η ανάγκη να κουβαλήσει μαζί του ένα σωρό βιβλία, αφού δεν μπορεί να μην αρχίσει να γράφει εκείνο το περίφημο δοκίμιο για ένα σημαντικό συνθέτη, με την ιδέα της συγγραφής του οποίου ασχολείται χρόνια ολόκληρα, άσχετα αν δεν έχει γράψει ούτε μία γραμμή. 

Να μια ιδέα, αυτό το κουβάλημα τόμων ολόκληρων, που στην εποχή μας με την τεράστια σε μέγεθος ηλεκτρονική βιβλιοθήκη που μπορεί κανείς να κουβαλά στο κινητό του αρχίζει να φαντάζει οπισθοδρομική και που για τα δισέγγονά μας θα είναι απλά ακατανόητη. Αμφιβάλλετε μήπως ότι στο απώτερο μέλλον θα επισκέπτονται οι απόγονοί μας “Μουσειακές Βιβλιοθήκες”; Έτσι για να κατανοήσουν έννοιες που θα συναντούν στο ατομικό τους κυβερνοχώρο, όπως “βιβλίο” και “διάβασμα”.


Ίσως η σύγκριση να φανεί παράδοξη, ίσως και ενοχλητική, σε μερικούς, αλλά το γράψιμο του Thomas Bernhard, ιδιαίτερα στο Concrete, μου θυμίζει εκείνο του Salinger στο Catcher in the Rye. Όχι μόνο συνεχής μονόλογος, αυτό πια το έχουν χρησιμοποιήσει πολλοί, αλλά και η ποιότητα του χιούμορ που αναδεικνύεται και στων δύο το κείμενο. Μια τάση προς την υπερβολή εννοιών και συναισθημάτων, ένα τέντωμα που συμβάλλει στην αναγνωστική απόλαυση.

Η φωνή του λαού

Ένα καλό άρθρο του Ανδρέα Ζαμπούκα από το Protagon.gr


http://www.protagon.gr/apopseis/editorial/oi-psifoforoi-pou-den-kseroun-ti-theloun-44341171852

Κυριακή 26 Ιουνίου 2016

Συγκρίσεις και επιρροές

Υπάρχει μια επιγραφή σε ένα μουσείο στο Σάλτσμπουργκ, όπου αναφέρεται ότι η Νάπολη, το Σάλτσμπουργκ και η Κωνσταντινούπολη θεωρούνται τα τρία ομορφότερα σημεία του πλανήτη.Πόσοι από μας θα συμφωνούσαν με αυτή τη διαπίστωση; Και πόση “αντικειμενικότητα” προσδίδει η ύπαρξη αυτής της επιγραφής; 

Επηρεαζόμαστε από κάτι που ακούμε ή διαβάζουμε; Σε ποιες περιπτώσεις και πόσο πολύ άραγε; Η επιστήμη, δηλαδή μελέτες που έχουν γίνει πάνω στο θέμα, λέει ότι έχουμε την τάση να επηρεαζόμαστε περισσότερο εάν τα λεγόμενα ταιριάζουν με τις ήδη διαμορφωμένες μας πεποιθήσεις, ενώ απορρίπτουμε ευκολότερα εκείνα που έρχονται σε αντίθεση με αυτές. Μάλιστα τα “θετικά” ως προς τις απόψεις μας τείνουμε να τα θυμόμαστε, ενώ η λήθη επιφυλάσσεται για όλα εκείνα που θεωρούμε “αρνητικά”. 

Θεωρώ ότι αυτό το ήξεραν αυτοί που έγραψαν την επιγραφή στο Σάλτσμπουργκ. Και για να αποκαταστήσω την αλήθεια θα πρέπει εδώ να προσθέσω ότι η επιγραφή μεταφέρει την άποψη που έχει εκφράσει γραπτώς ο Alexander von Humboldt, ο οποίος εκτός από φιλόσοφος ήταν και μεγάλος εξερευνητής και είχε κάνει πάμπολλα ταξίδια, εκεί στις αρχές του 19ου αιώνα. 


Η γνώμη του Πρώσσου διανοητή έχει την όποια σημασία της -ας θυμηθούμε ξανά τον Νίτσε- αλλά η χρησιμοποίησή της από τους υπεύθυνους του μουσείου, εκτός από την αυτονόητη τοπικιστική περηφάνια, εξυπηρετεί και μιαν άλλη σκοπιμότητα και συγκεκριμένα έχοντας τοποθετηθεί κοντά στην είσοδο του καταστήματος ενθυμίων του μουσείου, θα μπορεί να συνομιλεί με το θυμικό των επισκεπτών και να τους οδηγεί να αγοράσουν τα απαραίτητα ενθύμια, εκείνα που θα δείχνουν σε γνωστούς και φίλους, όταν θα περιγράφουν τις εντυπώσεις τους από την επίσκεψη σε ένα από τα τρία ομορφότερα σημεία του κόσμου.

Σάββατο 25 Ιουνίου 2016

Νοσταλγική συνέχεια (του χθεσινού)

Ένα βασικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό είναι η νοσταλγία για το παρελθόν, που ιδιαίτερα στα χρόνια των γηρατειών, φαντάζει ονειρεμένο και αψεγάδιαστο. Όλοι ξέρουμε ότι δεν ήταν έτσι, αλλά δεν αυτό διόλου δεν ελαττώνει τη νοσταλγία και τις μαγικές εικόνες της. Η απλή αλήθεια είναι ότι πίσω από αυτή την ωραιοποίηση του παρελθόντος βρίσκεται ακριβώς η επίγνωση της ασχήμιας του μέλλοντος και ακόμη περισσότερο εκείνης της ύστατης στιγμής του τέλους.


Αυτή μάλιστα η εξιδανίκευση των καιρών που πέρασαν δεν περιορίζεται στου καθενός μας τη ματιά, αλλά χαρακτηρίζει και την επίσημη ιστοριογραφία. Δεν υπάρχει ιστορικός από τους πρώτους του είδους μέχρι σήμερα, που να μην θεωρεί ότι πριν τα πράγματα ήταν καλύτερα, αν όχι από άποψη κοινωνική και οικονομική, αλλά σίγουρα από την άποψη των ανθρώπινων σχέσεων και των ηθών. Ακόμη και στον Ησίοδο και τον Όμηρο είναι διάχυτη η νοσταλγία των ηρωικών εποχών, που προηγήθηκαν. 

Παρασκευή 24 Ιουνίου 2016

Η 'ομορφιά" του θανάτου

Γιατί ο άνθρωπος ψάχνει να βρει παντού την ομορφιά, ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει;

Διάβαζα τις προάλλες ότι μια πολύ γνωστή συγγραφέας λίγο πριν η ίδια πεθάνει έγραψε ένα βιβλίο, όπου την απασχολούν οι τελευταίες στιγμές γνωστών λογοτεχνών. Το βιβλίο φαίνεται ενδιαφέρον, αφού περιέχει και σημαντικές ανέκδοτες πληροφορίες για τους δημιουργούς αυτούς, αλλά προβάλλει τον ισχυρισμό ότι ο θάνατος μπορεί και να είναι ένα ωραίο πράγμα, ιδιαίτερα όταν αφορά υποκείμενα υψηλής νοημοσύνης και με καλλιτεχνικές τάσεις.

Είμαι γιατρός και έχω δει πολλούς θανάτους. κανένας δεν ήταν όμορφος! Και δεν νομίζω ότι η οποιαδήποτε καλλιτεχνική ή άλλη ψυχοσύνθεση μπορεί να αλλάξει τα πράγματα.

Προσωπικές απόψεις θα πείτε, αλλά είναι έτσι; Ο Νίτσε βέβαια είπε ότι τα πάντα είναι προσωπικές απόψεις και ότι δεν υπάρχουν αντικειμενικές και απόλυτες αλήθειες. Οπότε θα μου πείτε ότι και αυτό που είπε ο Νίτσε μοιραία εμπίπτει στην ίδια αυτή αρχή.

Σάββατο 18 Ιουνίου 2016

Μουσική Πρόταση: Μαραβέγιας - Komasusu

Κάθε ομοιότητα με γνωστό πρόσωπο της πολιτικής είναι σαφώς τυχαία!

Δευτέρα 6 Ιουνίου 2016

Βαφτίσια....

Χθες στα Σελλά κοντά στην Πάτρα τα βαφτίσια του Νικόλα και της Άννας. Αργήσαμε λίγο να τα κάνουμε, αλλά το αποτέλεσμα ήταν αντάξιο της αναμονής.